اربعین در سیستان و بلوچستان فراتر از یک مناسبت مذهبی

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، فرهنگ اربعین در ایران به‌ویژه در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، یکی از برجسته‌ترین جلوه‌های همبستگی دینی، مذهبی و قومی در میان شیعیان و حتی اهل سنت است. این مناسبت نه تنها یادآور ایثار و فداکاری امام حسین (ع) و یارانش در کربلاست، بلکه فرصتی برای نمایش وحدت، مهمان‌نوازی و ارزش‌های والای انسانی در میان اقوام مختلف به شمار می‌رود. در این میان، استقبال و پذیرایی از زوار پاکستانی که از مرزهای شرقی وارد ایران می‌شوند، نمادی زیبا از روحیه مهمان‌نوازی، ایمان و برادری اسلامی مردم سیستان و بلوچستان است.

اربعین؛ فراتر از یک مناسبت مذهبی

استان سیستان و بلوچستان با دارا بودن مرزهای طولانی با پاکستان و افغانستان، یکی از گذرگاه‌های مهم زائران پاکستانی به شمار می‌رود. مرزهایی چون میرجاوه و ریمدان و شهرهایی همچون زاهدان، چابهار و ایرانشهر از جمله نقاط مرزی و مسیرهای اصلی عبور زوار هستند. مردم این مناطق، با وجود چالش‌های اقتصادی و اقلیمی، با روی باز و مهمان‌نوازی مثال‌زدنی از زائران استقبال می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین جلوه‌های فرهنگ اربعین در سیستان و بلوچستان، سنت مهمان‌نوازی مردم محلی است. این سنت ریشه‌دار، صرفاً یک عمل مذهبی نیست، بلکه جلوه‌ای از همدلی، مشارکت اجتماعی و ارادت قلبی به اهل بیت (ع) است.

مواکب؛ قلب تپنده خدمت‌رسانی

مردم بومی استان با برپایی موکب‌های مردمی در نقاط مختلف مسیر عبور زوار، خدمات گسترده‌ای را ارائه می‌دهند. پذیرایی غذایی، خدمات درمانی، اسکان و استراحت، خدمات فرهنگی و مذهبی و… برای زوار امام حسین علیه السلام تدارک دیده می‌شود.

سیستان و بلوچستان دارای بافت مذهبی متنوعی است و بخش بزرگی از جمعیت آن را اهل سنت تشکیل می‌دهند. با این حال، در جریان پذیرایی از زوار اربعین، تفاوت‌های مذهبی رنگ می‌بازند و اتحاد اسلامی در عمل مشاهده می‌شود.

اهل سنت منطقه نیز با مشارکت در پذیرایی از زوار، نشان می‌دهند که احترام به اهل بیت (ع)، مشترک میان تمام مسلمانان است. این اتحاد موجب تقویت انسجام ملی، کاهش حساسیت‌های مذهبی و ارتقای همزیستی مسالمت‌آمیز شده است. در واقع باید بگوییم در ایام اربعین شاهد یک امت واحد در منطقه هستیم.

ارزش‌های فرهنگی و معنوی مهمان‌نوازی

در فرهنگ بومی سیستان و بلوچستان، مهمان به عنوان نعمت الهی شناخته می‌شود. پذیرایی از مهمان، به ویژه اگر در راه دین باشد، دارای پاداش معنوی عظیمی است. این باور، محرک اصلی بسیاری از خانواده‌ها و جوانان منطقه برای مشارکت داوطلبانه در خدمت‌رسانی به زوار است.

حتی خانواده‌هایی با شرایط اقتصادی نه‌چندان مناسب، تلاش می‌کنند سهمی در این امر مقدس داشته باشند؛ خواه با پخت یک دیگ غذا، کمک در نظافت موکب‌ها، یا حتی اسکان یک گروه کوچک در خانه‌شان.

تعامل مستقیم با زائران پاکستانی، به‌ویژه برای جوانان سیستان و بلوچستان، تجربه‌ای منحصر به‌فرد و بین‌المللی است. این تعاملات باعث افزایش آگاهی فرهنگی، یادگیری زبان اردو، شناخت سبک زندگی مسلمانان کشورهای دیگر، و گسترش شبکه‌های ارتباطی می‌شود.

زائران پاکستانی نیز با دیدن این مهمان‌نوازی و حسن برخورد، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی از ایران و مردم این استان با خود به‌همراه می‌برند و در بازگشت، این تجربه را با اطرافیان‌شان به اشتراک می‌گذارند. این امر نقش مؤثری در دیپلماسی مردمی میان ایران و پاکستان ایفا می‌کند.

فرهنگ اربعین در سیستان و بلوچستان، با جلوه‌ای از ایثار، همدلی و مهمان‌نوازی، نه تنها نمایشگر عشق و ارادت به اهل بیت (ع) است، بلکه نماد وحدت اسلامی، تعاملات فرهنگی بین‌المللی و مشارکت مردمی در معنوی‌ترین رخداد دینی جهان اسلام محسوب می‌شود. مردم این استان، با وجود سختی‌ها، با دل و جان پذیرای زائران پاکستانی هستند و این خدمت را نه به عنوان وظیفه، بلکه افتخاری بزرگ می‌دانند.

اربعین؛ نخ تسبیح امت واحد اسلامی و ایجاد فرهنگ حسینی در بین اقوام و ملت‌ها

معاون فرهنگی دفتر نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: طبق فرموده خداوند متعال در قرآن کریم که می‌فرماید: «فَلَا تُطِعِ الْکَافِرِینَ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا»، به پیامبر اسلام دستور داده می‌شود تا همه اقوام و مذاهب را در یک جا و زیر بیرق اسلام جمع کند و به جای جنگیدن با سلاح سرد، به جهاد فرهنگی و روشنگری روی آورد که از این جهاد به عنوان جهاد اکبر یاد می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین مهدی محبی بیان کرد: اکنون نیز امام حسین علیه السلام در عصر حاضر و به خصوص در ایام اربعین، این کار را می‌کند و با ادغام و زندگی فرهنگ‌های مختلف در کنار هم، فرهنگ حسینی را شکل می‌دهد.

وی افزود: در جریان پیاده‌روی اربعین و در فرهنگ امام حسین علیه السلام این یکپارچه سازی به خوبی شکل می‌گیرد، به عنوان مثال: فرد عراقی برای زائر ایرانی جا و مکان در نظر می‌گیرد و موکب‌دار ایرانی در کشور عراق، چای عراقی برای زائر عراقی درست می‌کند و همچنین میزبان ایرانی برای زائر پاکستانی غذای تند و با ذائقه مردم پاکستان طبخ می‌کند.

معاون فرهنگی دفتر نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان تصریح کرد: در اربعین حسینی یک فرهنگ مشترک بین تمام اقوام و مذاهب مختلف حاکم است و آن محبت و خدمت به زوار امام حسین علیه السلام با هر نوع فرهنگ، است.

اربعین حسینی فرصت تشکیل ناتوی فرهنگی مسلمانان است

وی افزود: همانطور که در بین اروپاییان ناتوی نظامی وجود دارد، مسلمانان نیز می‌بایست ناتو فرهنگی ایجاد کنند؛ اگر این ناتو فرهنگی تاکنون شکل می‌گرفت اکنون از مسلمانان غزه به خوبی حمایت و دفاع می‌شد. امروزه خود شخص امام حسین (ع) در ایام اربعین، این ناتوی فرهنگی را شکل می‌دهد.

حجت الاسلام محبی در ادامه گفت: سوال بزرگی که مطرح می‌شود این است: آیا مردم عراق که در چند روز می‌توانند ۳۰ میلیون نفر را اطعام دهند، توان دادن اطعام به دو میلیون نفر گرسنه فلسطینی را ندارند؟

وی در پایان گفت: امت واحد بر امامت تقدم دارد و ابتدا باید امت واحد اسلامی شکل بگیرد تا سپس امام زمان ظهور کند؛ اربعین حسینی در حال تشکیل امت واحد اسلامی است به طوری که فرهنگ‌های مختلف اسلامی را در این ایام در کنار هم جمع می‌کند تا با یکدیگر کنش اجتماعی داشته باشند.

اگر همگرایی اجتماعی فراتر از مرزها، کشورها و ملت‌ها زیر بیرق امام حسین علیه السلام شکل بگیرد، آن زمان امت واحد تشکیل می‌شود.