از صفرشدن واردات گازوئیل تا رسیدن آب طالقان به هشتگرد

به گزارش خبرنگار مهر، هفته‌ای که گذشت، بخش‌های آب و انرژی ایران مجموعه‌ای از خبرهای امیدوارکننده و هشداردهنده را تجربه کرد؛ اخباری که از یک‌سو نشان‌دهنده پیشرفت در پروژه‌های زیرساختی و بهینه‌سازی مصرف است و از سوی دیگر، هشدار می‌دهد که بحران‌های منابع و تولید، بدون همراهی مردم و هماهنگی نهادی، همچنان تهدیدی جدی‌اند.

پایان مشعل‌ها در افق ۱۴۰۷
وزیر نفت، محسن پاک‌نژاد، در آئین افتتاح «خاموشی NGL 3100» خبر داد طرح جمع‌آوری گازهای مشعل تا پایان برنامه هفتم (سال ۱۴۰۷) به نقطه‌ای می‌رسد که دیگر هیچ گازی برای سوزاندن باقی نماند؛ هدفی که معادل صرفه‌جویی میلیاردها دلار و کاهش چشمگیر آلایندگی است. این رقم، یعنی جمع‌آوری ۱۶ میلیارد متر مکعب در سال، به معنای تغییر چهره زیست‌محیطی بسیاری از مناطق نفت‌خیز کشور خواهد بود. این اقدام هم اقتصاد را منتفع می‌کند و هم تعهدات ایران در کاهش آلودگی گازهای گلخانه‌ای را تقویت خواهد کرد.

کنتورهای هوشمند؛ مدیریت نامرئی برق
بیش از ۵.۵ میلیون کنتور هوشمند تاکنون در کشور نصب شده است؛ ابزاری که شاید از دید شهروندان پنهان بماند، اما توانسته مدیریت مصرف بیش از ۶ هزار مگاوات برق را ممکن کند. این عدد معادل ظرفیت تولید چند نیروگاه بزرگ حرارتی است و نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در فناوری‌های هوشمندسازی شبکه، بازدهی بالاتری از ساخت نیروگاه‌های جدید دارد.

چهره خشک سدها
آمار سدهای کشور نگران‌کننده است: ۵۹ درصد حجم مخازن خالی است و ورودی آب به سدها نسبت به سال قبل ۴۲ درصد کاهش یافته است. این یعنی حتی مدیریت بهینه هم بدون بارش کافی نمی‌تواند از فشار بر منابع آب بکاهد. چنین شرایطی، با توجه به وابستگی تولید برق‌آبی به ذخایر سدها، پیوند مستقیمی با وضعیت شبکه برق دارد و کمبود آب را به بحران انرژی گره می‌زند.

مطالبات مپنا؛ اعتبار قفل‌شده در حساب دولت
مدیرعامل مپنا از طلب ۲۲۰ هزار میلیارد تومانی این مجموعه از دولت خبر داد. این عدد تنها یک بدهی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده انباشت مشکلات مالی در بزرگ‌ترین پیمانکار انرژی کشور است. پرداخت این مطالبات می‌تواند پروژه‌های توسعه نیروگاهی و نوسازی شبکه را سرعت بخشد و مستقیم بر امنیت انرژی اثر بگذارد.

ذخایر سوخت و گذر از زمستان
با افزایش ۶۰ درصدی ذخایر سوخت مایع نیروگاهی نسبت به سال گذشته، وزارت نفت در تلاش است کسری گاز زمستانی را جبران کند. این رویکرد، به‌ویژه با توجه به تجربه ناترازی ۳۵۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان گذشته، یک تضمین عملیاتی برای عبور از فصل سرماست؛ هرچند نشان می‌دهد ایران همچنان برای روزهای سرد به سوخت‌های آلاینده‌تر متوسل می‌شود.

آب طالقان، امید هشتگرد
پروژه انتقال آب طالقان به هشتگرد، پس از سال‌ها انتظار، به سرانجام رسید. وزیر نیرو این موفقیت را نتیجه تلاش شبانه‌روزی عنوان کرد، اما هشدار داد مشترکان پرمصرف با محدودیت‌های قانونی مواجه خواهند شد. این پیام نشان می‌دهد حتی پروژه‌های بزرگ انتقال آب، بدون مدیریت مصرف، نمی‌توانند به تنهایی امنیت آبی شهرها را تضمین کنند.

انرژی خورشیدی در مقیاس بزرگ
قرارداد احداث نیروگاه خورشیدی ۱۲۰۰ مگاواتی با سرمایه‌گذاری ۴۴۰ میلیون دلاری بخش خصوصی امضا شد. اگر این طرح طبق برنامه پیش از پیک مصرف سال آینده به بهره‌برداری برسد، می‌تواند سهم چشمگیری در کاهش فشار بر شبکه برق در تابستان‌های آینده داشته باشد. این پروژه علاوه بر بهره‌برداری اقتصادی، نماد حضور سرمایه‌گذاری خصوصی در تحول انرژی‌های تجدیدپذیر است.

خشکسالی و خاموشی نیروگاه‌های برق‌آبی
خشکسالی امسال باعث خروج نیروگاه‌های کارون ۳ و ۴ از مدار شده است. این خبر، بار دیگر وابستگی تولید برق‌آبی به شرایط جوی و آسیب‌پذیری شبکه برق در برابر تغییرات اقلیمی را برجسته می‌کند.

هشدار پاییز خشک
مدیرعامل آبفای کشور هشدار داد در صورت تداوم کم‌بارشی تا پاییز، استان‌های وابسته به منابع سطحی آب در حوزه شرب با مشکل روبه‌رو می‌شوند. برنامه‌ریزی وزارت نیرو برای تاب‌آوری این استان‌ها در بخش آب شرب انجام شده، اما موفقیت آن به میزان بارش‌ها وابسته است.

نتیجه‌گیری
هفته گذشته نشان داد که در زیرساخت‌های آب و انرژی، موفقیت‌هایی نظیر تکمیل طرح‌های انتقال آب، ذخیره‌سازی سوخت و توسعه انرژی خورشیدی، دستاوردهای ارزشمندی‌اند. با این حال، بحران‌های ساختاری مانند کم‌آبی، ناترازی گاز و بدهی‌های سنگین بخش انرژی، چالش‌هایی هستند که تنها با سیاست‌گذاری منسجم، سرمایه‌گذاری پایدار و مهم‌تر از همه همراهی مردم قابل عبور خواهند بود.