استخرهای خاکی ماهی پروری در سیستان فرصتی برای اشتغال پایدار

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، فاطمه گلوی: در سال‌های اخیر چندین استخر پرورش ماهی در منطقه سیستان به بهره‌برداری رسیده که برای صدها نفر از مردم بومی این منطقه شغل مستقیم ایجاد کرده است.

تجهیز بسیاری از این استخرها به سیستم‌های هوادهی، جاروبرقی‌های استخری و دستگاه‌های سنجش کیفیت آب موجب شده ریسک تولید کاهش یافته و بازدهی اقتصادی افزایش پیدا کند. این روند همچنین تقاضا برای خدمات فنی و آموزشی در زمینه نصب و نگهداری تجهیزات برای این استخرها را افزایش داده و به ایجاد زنجیره‌ای از مشاغل مرتبط کمک کرده است.

در شمال استان سیستان و بلوچستان، صدها استخر بتنی، خاکی و پیش‌ساخته فعال هستند که بخشی از آن‌ها به پرورش ماهیان گرم آبی مانند کپور و سرد آبی مانند قزل‌آلا اختصاص دارد. این فعالیت‌ها به اشتغال هزاران نفر از ساکنان منطقه منجر شده و نقش مهمی در تأمین معیشت خانواده‌های بومی منطقه داشته است.

در این استخرها امکان پرورش ماهیان گرم‌آبی مانند کپور معمولی، آمور، فیتوفاگ و سرگنده که با شرایط اقلیمی سیستان سازگارند وجود دارد. همچنین ماهیان سرد آبی مانند قزل‌آلای رنگین‌کمان نیز در استخرهای دارای آب خنک پرورش داده می‌شوند. ترکیب این گونه‌ها انعطاف بیشتری در تولید ایجاد کرده و زمینه پایداری اقتصادی را فراهم می‌کند.

توسعه فعالیت‌های شیلاتی در سیستان؛ فعالیت بیش از ۳ هزار استخر در این منطقه

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: فعالیت‌های شیلاتی در منطقه سیستان طی سال‌های اخیر با محوریت صید و صیادی در منابع آبی همچون چاه‌نیمه‌ها و دریاچه هامون (در صورت آبگیری) و همچنین توسعه آبزی‌پروری خرد در استخرهای پرورش ماهی، رونق چشمگیری یافته است.

رضا ناصحی افزود: بر اساس آمار موجود، بیش از سه هزار باب استخر پرورش ماهی در منطقه فعال است که در کنار چاه‌نیمه‌ها، دریاچه هامون و مرکز بازسازی ذخایر ماهی زهک، مهم‌ترین ظرفیت‌های پشتیبان شیلات و آبزی‌پروری در سیستان به شمار می‌روند.

کشاورزی و شیلات در کنار هم بهره وری بالاتری دارند

وی ادامه داد: به دلیل دبی پایین آب چاهک‌های منطقه، فعالیت‌های کشاورزی و شیلات در سیستان غالباً به صورت تلفیقی انجام می‌شود. در این الگو، یک استخر دو منظوره برای ذخیره آب کشاورزی و پرورش ماهی احداث می‌گردد و در کنار آن، فعالیت‌های وابسته نیز دنبال می‌شود؛ این روش به بهره‌وری بالاتر در بخش کشاورزی کمک کرده است.

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات استان بیان کرد: مطابق شرایط موجود، با احداث یک حلقه چاهک و یک باب استخر پرورش ماهی، بیش از یازده فعالیت متنوع کشاورزی قابل انجام است؛ از جمله زراعت، پرورش دام سبک و سنگین، پرورش مرغ و اردک، زنبورداری، باغداری، کشت صیفی‌جات و گیاهان دارویی؛ در این فرآیند، آب خروجی استخرها که غنی از مواد مغذی است برای آبیاری زمین‌های کشاورزی به کار می‌رود و علوفه کشت‌شده نیز در تغذیه برخی گونه‌های ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی گفت: اقلیم ویژه سیستان امکان پرورش گونه‌های متنوع آبزی را فراهم کرده است. در نیمه نخست سال گونه‌های گرمابی نظیر فیتوفاگ، بیگ‌هد، آمور و کپور معمولی و در نیمه دوم سال گونه سردابی قزل‌آلای رنگین‌کمان پرورش داده می‌شوند. همچنین پرورش ماهیان خاویاری، ماهیان زینتی و زالو نیز در منطقه توسعه یافته است.

ضرورت سازگاری استخرهای خاکی پرورش ماهی با شوری منابع آبی

ناصحی افزود: با توجه به تغییر کیفیت آب چاهک‌های سیستان و حرکت آن‌ها به سمت شوری که استفاده از آن را در کشاورزی دشوار کرده، بررسی و پرورش گونه‌های مقاوم به شوری یکی از راهکارهای اصلی به شمار می‌رود. طی سال‌های اخیر، پرورش گونه‌های شورپسند مانند ماهیان خاویاری، قزل‌آلای رنگین‌کمان، میگوی وانامی و آرتیمیا با موفقیت در سیستان انجام گرفته است.

رشد مشاغل خانگی در آبزی‌پروری

وی تصریح کرد: یکی دیگر از برنامه‌های مهم در سیستان، ترویج پرورش آبزیان کم‌نیاز به آب در قالب مشاغل خانگی است. در این زمینه تاکنون چهار کارگاه پرورش زالو، ماهیان زینتی و جلبک به بهره‌برداری رسیده و ۱۰ کارگاه خرد دیگر نیز در دست اجرا قرار دارد.

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات استان سیستان و بلوچستان در پایان خاطرنشان کرد: توسعه این ظرفیت‌ها می‌تواند سیستان را به یکی از قطب‌های مهم شیلاتی کشور تبدیل کند و علاوه بر تأمین نیاز داخلی، زمینه صادرات آبزیان را نیز فراهم سازد.