اسقاط ۲.۴ میلیون خودروی فرسوده در ۱۹ سال

به گزارش خبرنگار مهر، در کشور بیش از ۴۱ میلیون دستگاه خودرو و موتورسیکلت وجود دارد که نزدیک به ۲۲ میلیون دستگاه آن فرسوده هستند. فرسودگی این ناوگان نه تنها هزینه‌های اقتصادی و تهدیدات ایمنی ایجاد می‌کند، بلکه آثار زیست‌محیطی قابل توجهی نیز دارد.

به طور دقیق‌تر، در سراسر کشور ۴۱ میلیون و ۲۰۶ هزار و ۱۴۸ دستگاه خودرو در حال تردد هستند که شامل ۲۲ میلیون و ۴۶۵ هزار و ۱۱۲ دستگاه خودروی سواری، ۳۱۳ هزار و ۴۵۶ تاکسی درون‌شهری، ۲ میلیون و ۵۸۳ هزار و ۶۴۳ وانت، ۶۵ هزار و ۷۰۳ اتوبوس، ۱۱۱ هزار و ۱۰۸ مینی‌بوس، ۴۶۵ هزار و ۴۰۷ کامیون، ۵۰ هزار و ۹۰۴ دستگاه سایر کاربری‌ها، ۵۵۸ هزار و ۱۷۳ کامیونت، ۲۴۲ هزار و ۷۷۸ کشنده و تریلر، ۶۷۰ هزار و ۲۱۱ انواع ماشین کشاورزی، کمباین و تراکتور، ۱۵ هزار و ۴۳۹ آمبولانس و ۱۳ میلیون و ۶۶۴ هزار و ۲۱۱ موتور سیکلت می‌شود.

بر اساس آمار، از این تعداد، ۲۲ میلیون و ۱۰۲ هزار و ۱۴۰ دستگاه فرسوده هستند که شامل ۷ میلیون و ۵۵۲ هزار و ۷۳۰ خودروی سواری، ۱۱ میلیون و ۳۹۵ هزار و ۲۳۸ موتورسیکلت، ۲ میلیون و ۶۸ هزار و ۵۷۱ وانت، ۳۸۵ هزار و ۶۵ تاکسی، ۵۹ هزار و ۷۶۲ اتوبوس، ۹۷ هزار و ۴۵۷ مینی‌بوس، ۴۱ هزار و ۵۸۱ خودروی دولتی، ۲۱۴ هزار و ۴۲۱ کامیون، ۲۵ هزار و ۹۴۳ کامیونت، ۵۳ هزار و ۷۳۲ کشنده و تریلر، ۱۲۳ هزار و ۷۷۲ خودروی کار و ۸۳ هزار و ۸۶۸ سایر وسایل نقلیه فرسوده هستند.

در همین راستا و با توجه به اینکه طبق مطالعات انجام‌شده توسط وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور سالانه بیش از ۴۰ هزار مورد مرگ‌ومیر در کشور به دلیل انتشار ذرات معلق برآورد می‌شود فرآیند اسقاط و نوسازی خودروها از سال‌ها پیش در دستور کار قرار گرفته و برای اجرای آن نیاز به هماهنگی بین ده‌ها دستگاه و ذی‌نفع است. سازوکارهای مالی و اجرایی متعددی نیز برای این هدف طراحی شده است.

در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۵۰ هزار خودرو اسقاط شد و این اقدامات از نظر اقتصادی و محیط‌زیستی منجر به صرفه‌جویی و کاهش آلایندگی شده است؛ به طوری که مجموع صرفه‌جویی ارزی سال گذشته حدود ۱.۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

به طور دقیق‌تر در سال ۱۳۸۶ بیش از ۵۰ هزار خودرو اسقاط شد که این عدد در سال ۱۳۹۳ به اوج خود رسید و از مرز ۳۰۰ هزار دستگاه عبور کرد. در ادامه اما روند نزولی شد تا جایی که در سال ۱۳۹۸ تنها ۶۸۰۰ دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شد.

در سال ۱۳۹۹ تعداد ۱۲ هزار و ۹۸۰ دستگاه، در سال ۱۴۰۰ تعداد ۱۵ هزار و ۸۱۶ دستگاه، در سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۲ هزار و ۱۱ دستگاه، در سال ۱۴۰۲ پس از تصویب قانون ساماندهی صنعت خودرو و همچنین آئین‌نامه ماده ۱۰ این قانون در هیئت وزیران، تعداد ۷۶ هزار و ۷۷۹ دستگاه و در سال ۱۴۰۳ تعداد ۳۴۹ هزار و ۳۵۶ دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شد. در مجموع از سال ۱۳۸۶ تا ۱۴۰۳ تعداد ۲ میلیون و ۴۸۲ هزار و ۹۶۱ دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است.

۲.۴ میلیون موتور فرسوده در تهران

بررسی وضعیت پایتخت نیز نشان می‌دهد که در تهران، از حدود ۳ میلیون موتورسیکلت، ۲.۴ میلیون دستگاه فرسوده هستند که آلایندگی آن‌ها بیش از ۴ برابر خودروهاست و ۸۰ درصد آن‌ها کاربراتوری هستند. اسقاط این موتورسیکلت‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کاهش آلودگی هوا داشته باشد. فرآیند اسقاط موتورسیکلت‌های فرسوده از خرداد ۱۴۰۴ آغاز شده و تاکنون بیش از ۱۲ هزار مالک ثبت‌نام کرده‌اند. بسته‌های حمایتی شامل مشوق‌های کالا و نقدی برای تسهیل جایگزینی با موتورسیکلت‌های کم‌مصرف یا برقی در نظر گرفته شده است.

علاوه بر خودرو و موتورسیکلت، در کشور ۱۵۰ شناور و بیش از ۶۰۰ واگن وجود دارند که قابلیت اسقاط دارند، اما شرایط اجرایی لازم برای آن فراهم نشده است.

گفتنی است طبق قانون هوای پاک و برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف است سالانه ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده را از رده خارج کند.