انتقاد از دخالت دولت‌ها در امور دانشگاه‌ها؛ توقف جذب دانشجوی بی‌ضابطه

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر محمد حسین امید در نشست رئیس دانشگاه تهران با هیئت‌رئیسه و اعضای هیئت علمی دانشکده حکمرانی که روز ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ در محل این دانشکده برگزار شد، با اشاره به اینکه دانشگاه در ایران نیز همانند همه جای دنیا یک نهاد ارزشمند علمی است، دلیل عدم تأثیرگذاری دانشگاه در حکمرانی کشور را احساس بی‌نیازی و بی‌رغبتی دولتمردان نسبت به خدمات دانشگاه دانست و گفت: دلیل اینکه در کشور از دانشگاه و دستاوردهای آن در نظام حکمرانی استفاده نمی‌شود، ضعف دانشگاه نیست، بلکه احساس بی‌نیازی دولتمردان به استفاده از دانشگاه است و این در حالی است که بیشتر دولت‌ها در امور دانشگاه مداخله هم می‌کنند و متأسفانه آموزش عالی در ایران، تصمیم‌گیرنده نهایی در مورد خودش نیست و خواسته و ناخواسته، ساختار حکمرانی ما این معضل را دارد.

ٰرئیس دانشگاه تهران با اشاره به ضرورت استفاده از تجارب دنیا در بحث دانشگاه و توسعه آن، به ذکر آماری از کشور پرداخت و ادامه داد: تا سال ۸۵ – ۸۴ روند تأسیس رشته‌ها، گروه‌ها، دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها، روندی منطقی و مبتنی بر شیوه‌های قانونی داشت که در دانشگاه‌ها ساری و جاری بود؛ مثل روشی که در تمام دنیا مرسوم است. اما از آن به بعد، رشد نامتوازن کمّی دانشگاه در کشور، شتابی بیش از حد گرفت و آموزش عالی به طور شگفت‌انگیزی رشد کرد.

سفره آموزش عالی بزرگ‌تر نشده ولی حاضران به طور عجیبی افزایش یافته‌اند

رئیس دانشگاه تهران گفت: بسیاری از دانشکده‌ها و دانشگاه‌های جدیدالتاسیس کشور می‌توانستند در قالب یک برنامه و دوره‌، در دل دانشگاه‌های بزرگ مثل دانشگاه تهران، که ۷۰ تا ۸۰ سال تجربه داشت، توسعه پیدا کنند؛ نه اینکه صرفاً با سخنرانی یک مقام دولتی یا در یک جلسه سخنرانی در یکی استان، یک دانشگاه یا دانشکده تأسیس شود.

امید تصریح کرد: اما مسئله مهم‌تر این است که با وجود افزایش دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها در کشور و رشد بی‌رویه کمّی، سهم حوزه علم و فناوری از GDP که در قانون آمده بود، سالهاست هیچ رشدی نیافته و این یعنی درواقع سفره بزرگ‌تر نشده، اما تعداد حاضران به طور عجیبی رشد کرده است.

امید، موضوع «حکمرانی» را یکی از موضوعات مهم علمی و دانشگاهی دانست، اما در عین حال گفت: شاید نیازی نبود این رشته و آموزش آن، در قالب تأسیس یک دانشکده دنبال شود و می‌شد این تجارب را آرام‌تر و در ساختارهای مؤثرتر و کوچک‌تر، اما با اثرگذاری بیشتر در ذیل واحدهایی که تجربه و امکانات و دانش تخصصی داشتند انجام داد، اما اکنون که دانشکده ایجاد شده باید آن را به لحاظ جایگاه، مأموریت و فعالیت بازتعریف کرد.

رئیس دانشگاه تهران ضمن تشکر از اعضای هیئت علمی جوان و پرانرژی دانشکده حکمرانی گفت: شما به عنوان کسانی که خودتان حکمرانی را آموزش می‌دهید، باید بدانید که نظم‌دادن و تغییر ساختارها چقدر دشوار است؛ اما دانشگاه ناگزیر است که با تغییرات ساختاری یا مأموریتی، فعالیت واحدهایش را بازنگری کند تا برای کشور اثربخش‌تر باشد. بنابراین این دانشکده، فارغ از اینکه ذیل چه ساختاری در دانشگاه فعالیت کند، با همین نام باقی می‌ماند، اما در سرفصل‌ها و دروس و مأموریت‌ها و نحوه تعامل آن با واحدهای دیگر دانشگاه، باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد و در حوزه فعالیت هم، به سه یا چهار رشته محدود بازتعریف شود تا اثربخشی آن در بدنه جامعه حکمرانی کشور بیشتر شود.

امید با اشاره به ظرفیت‌های موجود در دانشگاه برای تحقق اهداف دانشکده حکمرانی گفت: در دانشگاه تهران افراد زیادی از دولتمردان هستند که بیش از ۴۰ سال است که در کشور کار عملی حکمرانی می‌کنند. بهره‌گیری از تجارب آنها، به این وابسته است که به اینجا بیایند و وزن دانشکده را افزایش دهند و به توسعه این دانشکده کمک کنند. این یک راهبرد برای توسعه فعالیت دانشکده است.

از اول مهرماه جذب دانشجوی بی‌ضابطه نخواهیم داشت

وی تصریح کرد: در حال حاضر در دانشگاه تهران، برخی از رشته‌ها که شرایط مشخصی نداشتند، با وجود فشارهای سیاسی فراوان، جمع و یا ادغام شدند و برخی پردیس‌ها نیز تعطیل شدند و از اول مهرماه امسال هم دیگر جذب دانشجوی بی‌ضابطه نخواهیم داشت؛ چون توان دانشگاه را می‌گیرد و نام دانشگاه و اعتبار آن را مخدوش می‌کند.

رئیس دانشگاه در پایان مجدداً حضور و فعالیت اعضای هیئت‌علمی دانشکده حکمرانی را ذیل عنوان مهم «حکمرانی» مغتنم عنوان کرد و گفت: دانشگاه تهران بسیار بزرگ شده و مدیریت آن نیز مشکل شده است. ما در دانشگاه تهران باید تا جایی که می‌توانیم ستادها، مدیریت‌ها و ساختارها را کوچک کنیم تا دانشگاه بهتر اداره شود؛ چرا که خودمان باید حرمت و اعتبار دانشگاه را حفظ کنیم و نگاهمان به سمت تقویت و اصلاح امور باشد.
در ابتدای این نشست، دکتر مجتبی امیری، رئیس دانشکده حکمرانی، ضمن خوشامدگویی به رئیس دانشگاه و ارائه گزارشی از سابقه دانشکده حکمرانی گفت: تغییر، همواره ابهاماتی به همراه دارد و ابهامات هم نگرانی ایجاد می‌کند. امیدواریم تغییراتی که در دانشکده رخ خواهد داد، به صلاح دانشگاه و کشور باشد. در دانشکده حکمرانی خوشبختانه زبان مشترکی وجود دارد که بیش از پیش در حال شکل‌گیری است و دانشکده خود را با اقتضائات ساختاری دانشگاه پیوند می‌زند تا کارکرد خوب و مؤثر خود را افزایش دهد.
هم‌چنین در این نشست تعدادی از اعضای هیأت علمی دانشکده حکمرانی، به طرح دیدگاه‌های خود در خصوص اهمیت رشته حکمرانی، اندیشه حکمرانی در کشور، لزوم وجود دانشکده حکمرانی و نقش آن در حل بحران‌های کشور و مواردی از این دست پرداختند.