اگر الفت اجتماعی به ساختار تبدیل نشود،در بحرانی دیگر فرسایش می‌یابد

به گزارش خبرنگار مهر، «حسین تدین» عضو اندیشگاه بیانیه گام دوم در یادداشتی نوشت: یکی از ابعاد بسیار مهم در دفاع دوازده روزه جمهوری اسلامی ایران در برابر حمله گسترده رژیم صهیونیستی و حامیان غربی‌اش، پیروزی فرهنگی و تمدنی این نبرد کوتاه اما سرنوشت‌ساز بود. این دفاع، جلوه‌ای عینی از شکل‌گیری الفت اجتماعی در جامعه ایران بود؛ مفهومی که در نگاه قرآنی پیش‌شرط تحقق هر تمدن اسلامی به‌شمار می‌رود.

تمدن نوین اسلامی؛ آرمان گام دوم انقلاب

مقام معظم رهبری سال‌هاست «تمدن نوین اسلامی» را به‌عنوان آرمان نهایی انقلاب اسلامی معرفی کرده‌اند. ایشان تصریح فرموده‌اند که بدون آرمان‌های بزرگ، زندگی فردی و اجتماعی از مسیر صحیح منحرف می‌شود. آرمان‌ها همچون افقی روشن، حرکت جوامع را هدفمند می‌سازند.

الفت اجتماعی؛ حلقه گمشده همدلی تمدنی

در سیاق قرآن کریم، الفت اجتماعی ریشه‌ای‌ترین پیش‌شرط شکل‌گیری تمدن اسلامی است. در سوره مبارکه قریش، خداوند برای آماده‌سازی قبیله قریش جهت ظهور پیامبر خاتم (ص)، الفت را میان آنان برقرار کرد. این الفت اجتماعی بود که جامعه‌ای پراکنده را به هسته اولیه امت بزرگ اسلامی تبدیل ساخت. جالب اینکه در آیه ۶۳ سوره انفال، خداوند صراحتاً ایجاد الفت میان قلوب مردم را به اراده خود منسوب می‌کند:
«وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً مَا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ» (انفال، ۶۳)
این یعنی حتی اگر پیامبر اکرم (ص) همه دارایی‌های روی زمین را خرج می‌کرد، قادر نبود چنین پیوندی ایجاد کند؛ بلکه این اراده الهی بود که دل‌های پراکنده را به هم نزدیک کرد.

چرا حساب و کتاب‌های دشمنان محقق نشد؟

بر اساس شاخص‌های سرمایه اجتماعی، وضعیت ایران در سال‌های اخیر شکننده توصیف شده بود؛ از پیمایش‌های داخلی گرفته تا گزارش‌های جهانی که از فرسایش انسجام اجتماعی خبر می‌دادند. همین داده‌ها مبنای محاسبات جریان استکباری برای اجرای پروژه تغییر رژیم بود. آنان تصور می‌کردند با اولین موج حمله، اعتراضات اجتماعی و آشوب‌های خیابانی شعله‌ور خواهد شد. اما برخلاف این محاسبات ظاهراً علمی، چنین نشد! چرا؟ بسیاری تلاش می‌کنند این هم‌گرایی را با نظریه‌های همبستگی اجتماعی غربی توضیح دهند. در حالی‌که این نظریه‌ها عنصر اصلی یعنی حضور اراده الهی در پیوند دل‌ها را نادیده می‌گیرند. تفاوت اساسی «الفت اجتماعی» با «انسجام و همبستگی اجتماعی» غربی همین است:
«در الفت اجتماعی، پیوند قلوب مردم یک امر صرفاً مکانیکی یا قراردادی نیست، بلکه حلقه اتصال آن خواست خداوند است.»

الفت اجتماعی؛ تجربه صدر اسلام تا امروز

همان‌طور که در صدر اسلام، الفت میان انصار و مهاجرین معجزه‌ای برای تثبیت امت نوپا بود، امروز هم الفت اجتماعی مردم ایران در دفاع دوازده روزه، دشمن را در رسیدن به اهدافش ناکام گذاشت. این تجربه نشان می‌دهد جامعه اسلامی هر زمان که حول محور ایمان، رهبری الهی و آرمان مشترک به هم گره بخورد، می‌تواند بزرگ‌ترین توطئه‌های جهانی را خنثی کند.

از الفت اجتماعی تا تمدن نوین اسلامی

این پیروزی یک نقطه پایان نیست؛ بلکه سرآغاز مرحله‌ای نو برای تحقق تمدن نوین اسلامی است. همان‌گونه که الفت اجتماعی قریش مقدمه‌ای برای ظهور پیامبر (ص) شد، امروز نیز الفت مردم ایران می‌تواند بنیان‌های یک تمدن بزرگ را در برابر تمدن‌های مادّی و بحران‌زده غربی مستحکم سازد.

این تجربه نباید در حد یک موج عاطفی بماند. اگر الفت اجتماعی به نهاد و ساختار تبدیل نشود، دوباره در بحران‌های بعدی فرسایش می‌یابد. برای تداوم و تثبیت این الفت، جامعه اسلامی باید:
• شاخص‌های بومی سنجش الفت اجتماعی را تبیین کند.
• پیوند میان ایمان، مسئولیت‌پذیری و اعتماد عمومی را تقویت کند.
• میراث قرآنی و سیره اهل بیت (ع) را مبنای تحکیم الفت اجتماعی قرار دهد.
• پیروزی‌های فرهنگی را به ساختارها و نهادهای تمدنی تبدیل کند.

الفت اجتماعی می‌تواند سنگ بنای تمدن نوین اسلامی باشد

دفاع دوازده روزه فقط یک حماسه نظامی نبود؛ بلکه نشان داد در برابر محاسبات پیچیده دشمن، وقتی اراده الهی با عزم مردم پیوند می‌خورد، الفت اجتماعی شکل می‌گیرد و می‌تواند سنگ بنای تحقق تمدن نوین اسلامی باشد. این تجربه، نقشه راهی روشن برای عبور از چالش‌های پیش رو و حرکت به سوی افق‌های بلندتر انقلاب اسلامی است. حالا نوبت ماست که این سرمایه را از دست ندهیم؛ «الفت اجتماعی» فقط با گفتار نمی‌ماند، بلکه با رفتار، سیاست‌های عادلانه و شبکه‌سازی مردمی حفظ می‌شود.