اینجا بوی حسین(ع) می‌آید؛ روایات هنرمندانه از عاشورا در «بلندای تاریخ»

به گزارش خبرنگار مهر، نمایشگاه گروهی نقاشی و نگارگری عاشورایی «به بلندای تاریخ» که شامل منتخب آثار عاشورایی گنجینه مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری با عنوان اصلی «۱۰ روایت کوتاه در وصف حماسه‌ای به بلندای تاریخ» است، عصر سه‌شنبه ۱۴ مرداد در ۳ گالری خانه یک و دو و ابوالفضل عالی حوزه هنری با حضور محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری، محمد زرویی نصرآباد مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری نام، جمعی از مدیران حوزه هنری و هنرمندان افتتاح شد.

کاظم چلیپا، مصطفی گودرزی، علی بحرینی، ناصر سیفی، محمود عبدالحسینی، داریوش ارجمند، حمید گروگان، هادی مقدم‌دوست، کامیار صادقی، حسین غلامی، طاهر شیخ‌الحکمایی و امیرحسین آقامیری از جمله هنرمندانی بودند که در این افتتاح حضور داشتند.

آثار نمایشگاه «به بلندای تاریخ» در ۱۰ روایت «سرآغاز حماسه»، «دشت آزادگی»، «فتح خون»، «آینه پیامبر»، «شاه شمشادقدان»، «لالایی فرشته»، «عرش بر خاک»، «تک‌سوار بی‌سوار»، «قصه سر» و «هنوز کربلا» ارائه شده که هر کدام از روایت‌ها آثار موضوعی مرتبط را در بر می‌گیرد. این روایات توسط چهره‌های سینما، تئاتر، تلویزیون و رادیو که پیش از این در آثار عاشورایی حضور داشته‌اند، نگاشته شده است. داریوش ارجمند، سیدمحمود رضوی، بهادر زمانی، علیرضا شجاع‌نوری، فرهاد قائمیان، فریبا کوثری، حمید گروگان، هادی مقدم‌دوست، حمیدرضا نعیمی و داریوش یاری این روایات را نوشته‌اند.

رونمایی از تابلوی «ذوالجناح» مصطفی گودرزی

محمد زرویی نصرآباد مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری «نام» درباره این نمایشگاه به خبرنگار مهر گفت: نمایشگاه «به بلندای تاریخ»، شامل ۱۰۰ اثر منتخب از آثار هنرمندان نقاش و نگارگر حوزه هنری است که از گنجینه مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری با مضمون و مفهوم عاشورایی بازنمایی شده‌اند. این نمایشگاه در اصل، بازخوانی و بازنمایی این آثار فاخر است که تفاوتش با دیگر نمایشگاه‌ها این است که ارتباط با هنرمندان تئاتر، سینما و تلویزیون ایجاد کرده است و از این هنرمندان روایاتی بر آثار نوشته شده که در کنار آثار منتشر شدند.

وی همچنین به رونمایی از اثر جدید مصطفی گودرزی اشاره کرد و افزود: تابلوی نقاشی «ذوالجناح» اثر مصطفی گودرزی نیز در حاشیه این نمایشگاه رونمایی شد. این اثر که در ۴۰ روز خلق شده، در نگاه‌خانه حوزه هنری به نمایش گذاشته شده است.

مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری نام گفت: آثار این نمایشگاه، از ۴۰ هنرمند نقاش و نگارگر است که مرتضی اسدی، پرویز اسکندرپور خرمی، ایرج اسکندری، سارا آقامیری، علیرضا پورقدیری، فاطمه چاووشی‌نسب، کاظم چلیپا، سیدمرتضی حسینی پورشاندیز، جواد حمیدی، علیرضا خالقدادی، حسین خسروجردی، احمدرضا رحیمی، حسن رزمخواه، جمشید سرحدی، صدیقه سلمان، ناصر سیفی، علی‌محمد شیخی، ابراهیم صاحب اختیاری، حبیب‌الله صادقی، کامیار صادقی، غلامعلی طاهری، منصوره عالیخانی، فاطمه عزیزمحمدی، حسین عصمتی، داریوش فرد دهکردی، ربابه فنایی، خشایار قاضی‌زاده، کیومرث قورچیان، مرتضی گودرزی، مصطفی گودرزی، اکرم محمودی، فاطمه منظوری، احمد نادعلیان، مصطفی ندرلو و حسن یاقوتی، از جمله آنها هستند.

وقتی بازیگر مالک اشتر از آنجا که نور حقیقت و خورشید عدالت طلوع می‌کند، می‌گوید

روایت داریوش ارجمند بازیگر تئاتر و سینما و بازیگر نقش مالک اشتر در سریال «امام علی (ع)» برای نمایشگاه «به بلندای تاریخ» با عنوان «سرآغاز حماسه» عبارت است از: «آنجا که نور حقیقت و خورشید عدالت طلوع می‌کند..

بنیان دشمنی با آل علی (ع) از روز غدیر خم شروع شد، چرا که علی (ع) و فرزندانش باطل را نپذیرفتند و بر راهی گام برداشتند که با حق بنیان گذاشته شد؛ مسیر حقیقت و عدالت.

آن هنگام که پیامبر (ص) جانشینی امیر مؤمنان را اعلام کرد، حکم ولایت علی (ع) خواب مدعیان را برآشفت و بر خیال خام آنها مهر باطل زد؛ چرا که مسیر ظلم و کفر به وسیله علی (ع) به سوی نور حقیقت و خورشید عدالت تغییر می‌کرد، درست از همان زمان برنامه ترور علی (ع) و فرزندان او برنامه ریزی و اجرا شد.

تاریخ اسلام به تعبیری تاریخ بشر با غدیر خم و ولایت علوی ورق خورد گروهی واقعه غدیر را رها کردند و در سمت نادرست تاریخ ایستادند. تمام جنایت‌ها و خیانت‌هایی که از آن پس اتفاق افتاد، ثمره کج فهمی و نافهمی و بی خیالی و فراموش کردن.

آغاز مظلومیت آل علی (ع) هم از همین روز است؛ روز غدیر روزی که استقرار حق و جاری شدن عدالت در همه زمان‌ها و مکان‌ها شکل گرفت؛ همانند کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا به زندگی سید الشهداء حسین بن علی (ع) بنگرید که شهادتش پس از روز غدیر رقم خورده است، چرا که پایان غدیر عاشور است. فریاد حسین بن علی که اگر دین محمد (ص) جز با کشته شدن من پایدار نمی‌ماند پس ای شمشیرها مرا در آغوش بگیرید، تداوم ولایت علوی و حقیقت فاطمی است تمام علت فاجعه کربلا در یک کلمه «انتقام غدیر است؛ غدیر بلندی که به حکومت مهدوی می‌رسد.»

داریوش ارجمند درباره این روایت به خبرنگار مهر گفت: هر آنچه می‌خواستم درباره این نمایشگاه بگویم، در روایتی نوشتم اما نقاشی، هنر غریبی است و به اعتقاد من هر کسی نقاشی می‌کند خاطراتی را که از بهشت دارد، ترسیم می‌کند. با اینکه انسان از بهشت رانده شد اما خاطره آنجا با ما است و هنر بازتاب خاطرات ما از بهشت است. نقاشی و اثر هنری، تصویر روشن‌تر و مفهومی به ما می‌دهد.

وی عاشورا را مکتبی بزرگ دانست و تاکید کرد: عاشورا را مکتب می‌دانم چون نقاشی، شعر، معماری، موسیقی و نمایشنامه‌اش را دارد و به لطف هنرمند بزرگ ناصر تقوایی، سینمایش را نیز دارد. هنرهای هفتگانه به ویژه نقاشی و نگارگری، قابلیت زیادی برای انتقال مفهوم عاشورا دارند.

روایت حمید گروگان از حضرت علی اصغر علیه‌السلام و لالایی برای فرشته

حمید گروگان تهیه‌کننده رادیو، پژوهشگر و نویسنده مقتل «تشنه لبان» نیز دیگر هنرمندی است که روایتی با عنوان «لالایی فرشته» در مورد حضرت علی اصغر علیه السلام نوشته است که به شرح زیر است:

«آنجا که طفل را بالا می‌گیرد

از خیمه ای دور حسین (ع) بیرون می‌آید کهنه پیراهن را پاره پاره کرده و پوشیده و به رویش لباسی دیگر و عمامه بر سر و پای افزار به پا و کمربند بر کمر محکم و شمشیر در غلاف حمایل آماده برای کارزار با قوم نابکار..

و زینب را گفته است که شش ماهه‌اش را بیاورد و دور از خیمه رباب به او بسپارد تا دمی به بوسیدنش جان بگیرد و به بوییدنش مشام از عطر یاس بهشت پر کند و شاید هم به دست یافتن جرعه آبی گلویش را تر کند.

گونه‌های طفل شیرخوار به گلبرگ یاس می‌ماند که پژمرده باشد و گلویش ساقه تردی را می‌ماند که آب نخورده باشد. لبان عطشانش به سان غنچه جمع است و چشمانش حکایت شعله بی جان دو شمع است. گاه از هوش میرود، گاه به هوش می‌آید و گاه از عطش زبان خشک به دو لب می‌ساید.

گاه بر دست پدر چنگ می‌زند؛ گاه دست به دهان می‌برد و گاه از حال می‌رود. یعنی که پدرا تشنه ام بی آبم. یعنی که پدرا خسته ام بی تابم یعنی که پدر راه یاری بسته است؟ یعنی که پدر عمه ام دل خسته است؟ حسین (ع) پا به پا می‌شود و چشم به خورشید؛ آرام می‌چرخد و از سایه سر سایبانی می‌سازد بر سر طفل تا تیغه‌های تیز آفتاب بر پوست نازکش نتابد دورادور صدای پای اسبان می‌آید.

حسین (ع) طفل را می‌نگرد و صورت و گردنش دست می‌کشد اسبان شیهه می‌کشند. حسین (ع) نرمه گوش عبدالله را می‌بوسد. از زیر پای سم اسبان خاک تنوره می‌کشد. حسین (ع) دست بر گونه عبدالله می‌نهد سواران می‌ایستند، حسین (ع) قنوت وار طفل را بالا می‌گیرد و فریاد می‌زند: ای قوم گناه این طفل تشنه چیست؟

سواری از سواران دست سایبان چشم می‌کند، حسین (ع) چشم به لبان عطشان طفل می‌دوزد سوار تیر سه شعبه بر کمان می‌نهد عبدالله بر دست پدر چنگ میزند دل حسین ناگهان می‌لرزد صفیر تیری به گوش می‌رسد و عبدالله غرق در خون و بی صدا همچون مرغ بسمل روی دستان حسین (ع) پرپر می‌زند و بی حرکت می‌ماند. زینب (س) صیحه می‌کشد. حسین می‌گرید. زینب پا به زمین می‌کوبد، حسین زیر لب استرجاع می‌گوید.

خون از قنداقه چکه چکه می‌کند، حسین (ع) به یک کف جام از خون عبدالله پر می‌سازد و به آسمان می‌پاشد و آرام نجوا می‌کند، چه سهل است بر من تحمل آنچه شاهدش خداست و آنگاه به کوشه‌ای می‌خزد با نوک خنجر گودالی می‌کند و طفل را به خاک می‌سپارد. مظلومه کربلا، زینب (س) برای رباب چه پیغام می‌برد که سراسیمه می‌دود؟ مظلوم کربلا چه بار غم به دل دارد که چنین آرام می‌رود؟»

حمید گروگان درباره این روایت به خبرنگار مهر گفت: هر چه تامل کردم دیدم نمی‌توانم در زمان اندکی که دارم درباره حضرت علی اصغر علیه السلام بنویسم چون آن حضرت، یک دریا احساس و زیبایی است و به همین دلیل به مقتلی که درباره امام حسین علیه السلام نوشته بودم و بخش حضرت علی اصغر علیه السلام رجوع کردم و ارائه دادم.

وی همچنین درباره نمایشگاه «به بلندای تاریخ» توضیح داد: آثار حاضر در نمایشگاه واقعاً آثاری درخوری هستند که به صورتی خوب و پخته، منتخب شدند و من فکر می‌کنم پتانسیل این نمایشگاه به حدی است که بسیاری از مردم، متخصصان و پژوهشگران باید بیایند و آن را ببینند. نمایشگاهی که درباره امام حسین علیه السلام برپا شده است، مکتبی برای فکر و تعمق است.

این نمایشگاه تا پایان ماه صفر برابر با دوم شهریورماه، در گالری‌های خانه ۱، خانه ۲ و ابوالفضل عالی، پذیرای علاقمندان است.