بازچرخانی آب و کنترل شیمیایی بهینه، راهکار نجات منابع آبی نیروگاه‌ها

به گزارش خبرگزاری مهر، عباس یوسف‌پور رئیس مرکز تخصصی نوآوری و توسعه فناوری ارتقا واحدهای نیروگاهی پژوهشگاه نیرو در گفتگویی تلویزیونی گفت: پیشنهاد پژوهشگاه نیرو و مرکز ما به شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی، اجرای یک برنامه ملی با دو رویکرد اصلی است: اول بازچرخانی آب مصرفی نیروگاه‌ها برای استفاده مجدد، و دوم بهره‌برداری بهینه از سیستم‌های نیروگاهی. همان‌طور که می‌دانید، ما دو مدل استفاده از آب در نیروگاه‌ها داریم؛ یکی برای سیستم‌های خنک‌سازی و دیگری برای تولید توان در بویلرها. هر کدام از اینها اگر با حداکثر راندمان در مدار قرار گیرند، آب کمتری مصرف می‌شود و این به نفع کشور خواهد بود.

وی افزود: خوشبختانه برخی نیروگاه‌ها مانند دماوند، شهید رجایی و تعدادی از نیروگاه‌های خصوصی به‌صورت خودجوش این اقدام را انجام داده و بازچرخانی آب را اجرا کرده‌اند. اما ما به دنبال این هستیم که یک نظام کلی و ملی برای کل کشور ایجاد کنیم. این پروژه را در پژوهشگاه نیرو آغاز و اجرا کردیم تا با دید منفعت ملی آن را پیش ببریم.

یوسف‌پور بیان کرد: برای این کار، ابتدا مدل کسب‌وکار آن را نوشتیم. هر شرکتی که بخواهد وارد این حوزه شود به دنبال جذابیت مالی و اجرایی است. ما سعی کردیم این جذابیت را با پیش‌نویس یک‌سری قوانین ایجاد کنیم. در کنار آن، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان هم حضور دارند. مصرف آب نیروگاه‌ها برای ما اهمیت ملی دارد، به همین دلیل این برنامه به‌عنوان سند بالادستی از سوی وزارت نیرو به نیروگاه‌ها ابلاغ می‌شود.

وی با اشاره به چالش قیمت‌گذاری آب در نیروگاه‌ها گفت: قیمت‌گذاری آب به شکل مناسبی انجام نمی‌شود. در پیش‌نویس تهیه‌شده، علاوه بر اصلاح قیمت‌گذاری، مشوق‌های مالیاتی برای شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت کنند پیش‌بینی شده تا آنها هم از سود بهینه‌سازی مصرف آب بهره‌مند شوند.

نتایج بازچرخانی و کنترل شیمیایی

رئیس مرکز ارتقای واحدهای نیروگاهی گفت: بازچرخانی آب می‌تواند حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مصرف آب را کاهش دهد. علاوه بر آن، اصلاح کنترل شیمیایی نیروگاه‌ها به روشی که آب‌بری کمتری داشته باشد، ظرفیت مصرفی آب و مواد شیمیایی را کاهش دهد؛ به‌ویژه در نیروگاه‌های حرارتی و بخش تولید توان.

وی افزود: قوانین بالادستی نیز نیروگاه‌ها را ملزم کرده که به سمت استفاده از منابع آب غیرمتعارف بروند، مانند پساب شهری یا پساب خود نیروگاه. بیشتر فناوری‌های مورد استفاده در این حوزه بومی هستند، اما برای فرایندهای پیچیده‌تر مانند ZLD (تخلیه صفر آب) نیاز به واردات تکنولوژی وجود دارد.

یوسف‌پور تأکید کرد: پایش دقیق میزان مصرف آب در بخش‌های مختلف نیروگاه با نصب کنتورها و حسگرهای پیشرفته، که فناوری آن در کشور موجود است، می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف داشته باشد. برنامه‌ریزی ما برای ۱۰ واحد نیروگاهی کشور به مدت دو سال است که از سوی شرکت مادر تخصصی ابلاغ می‌شود، اما نگاه ما فراتر از این تعداد است.

وی افزود: بیشترین مصرف آب در نیروگاه‌های بخاری و سیستم‌های خنک‌کننده‌تر است. مصرف سالانه آنها حدود ۱۳۰ میلیون مترمکعب است که با اجرای همزمان کنترل شیمیایی بهینه و بازچرخانی می‌توان آن را تا ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داد؛ عددی قابل‌اتکا که ارزش سرمایه‌گذاری دارد.

یوسف‌پور دو اقدام را فارغ از هزینه یا فناوری لازم، ضروری دانست: «اول، بازچرخانی آب بویلر و بازگرداندن آن به چرخه مصرف، و دوم، تصفیه کامل پساب نیروگاه. این دو باید به‌صورت دستوری اجرا شوند.

وی افزود: هدف ما حرکت به سمت مصرف صفر منابع جدید آبی است که می‌تواند ارزش افزوده ملی بالایی داشته باشد. این پروژه علاوه بر بخش فنی و مالی، شامل فرهنگ‌سازی میان مدیران و تکنسین‌های نیروگاه‌ها نیز هست و برای آن برنامه مدون تهیه شده است.

رئیس مرکز ارتقای واحدهای نیروگاهی پژوهشگاه نیرو در پایان گفت: کارهای خوب و ارزشمندی در نیروگاه‌ها انجام شده، اما این برنامه، نظام‌مند و هماهنگ خواهد بود و می‌تواند نقش مؤثری در کاهش مصرف آب و رونق شرکت‌های فعال در این حوزه داشته باشد.