به میدان آمدن فناوری‌های نرم برای حل مسائل اجتماعی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، نشست خبری «جایزه ملی نوآوری اجتماعی» امروز ششم مردادماه با حضور سید مهدی شریفی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم و صنایع خلاق، علی‌اصغر سعدآبادی، دبیر کمیته علمی جایزه نوآوری اجتماعی و دیگر فعالان این جایزه در محل معاونت علمی ریاست‌جمهوری برگزار شد.

سید مهدی شریفی در این نشست، طی سخنانی گفت: مسیر توسعه فناوری در کشور غالباً بر محور فناوری‌های سخت و اقتدارآفرین پیش رفته و کمتر به جایگاه فناوری‌های نرم و صنایع خلاق توجه شده است و رسالت ما در ستاد، احیا این جایگاه است. بررسی قدرت نرم در دنیا نشان می‌دهد که کشورهایی که در این عرصه برتر هستند، پشتوانه‌ای از نوآوری و خلاقیت فرهنگی دارند.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم عنوان کرد: از این رو، از چهار ماه گذشته تلاش کردیم تا جایگاه فناوری‌های نرم را در کشور به رخ بکشیم و برگزاری جایزه ملی نوآوری اجتماعی یکی از نمادهای این رویکرد ستاد است.

شریفی با اشاره به تمرکز فعالیت ستاد نرم در این حوزه خاطرنشان کرد: از میان ۱۵ تا ۱۶ حوزه کلیدی صنایع نرم و خلاق، تمرکز ما بر چهار حوزه انیمیشن، اسباب‌بازی، بازی‌های رایانه‌ای و حوزه‌های عمومی است؛ صنایعی که به دلایل استراتژیک مورد توجه ما قرار گرفته‌ است.

این مقام مسئول ادامه داد: حمایت‌های ما بر اساس شاخص‌های کلیدی است و بر اساس این شاخص‌ها، حمایت‌ها و پرداخت‌ها به شکل عادلانه بین شرکت‌ها توزیع خواهد شد.

دبیر ستاد نرم و خلاق معاونت علمی، اتکا به شاخص‌های ملی و ارزش‌های بومی را معیارهای این شاخص‌گذاری‌ها دانست.

شریفی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به جایزه ملی نوآوری اجتماعی و ضرورت طراحی آن متمرکز شد و گفت: این جایزه، مطالبه‌ای که سال‌ها از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهادهای مختلف مطرح بود و اکنون ستاد ما برگزارکننده آن است.

این مقام مسئول، حل معضلات اجتماعی از طریق صنایع نرم و خلاق را یکی از کارکردهای این جایزه عنوان و خاطرنشان کرد: نوآوری اجتماعی و ادبیات آن، امروز زمین‌گیر شده و باید به میدان بیاید. ما می‌توانیم بخش مهمی از معضلات کشور را با اتکای بر دانش و نوآوری حل کنیم.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نرم با بیان اینکه راهکارها و جوایز ما صرفاً تشریفاتی نیست و به دنبال تغییرات بنیادین هستیم، تصریح کرد: دانشگاه‌های معتبری از جمله شهید بهشتی و شریف عمده بار این حرکت را بر دوش دارند. امیدواریم تا پایان پاییز، با همراهی هیئت علمی و رسانه‌ها، شاهد ایجاد تحولی عملی و تأثیرگذار باشیم.

شناسایی دغدغه‌های اجتماعی و ارائه راهکارهای عملی

سعدآبادی دبیر کمیته علمی جایزه نوآوری اجتماعی دیگر سخنران این نشست در خصوص اهداف و مدل حمایتی جایزه نوآوری اجتماعی گفت: در طراحی این جایزه، آنچه برای ما اهمیت ویژه دارد، رشد و قابلیت‌سازی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی است. ما به‌دنبال معرفی و توسعه الگوهایی هستیم که بتواند فرآیند رشد و بلوغ اجتماعی کارآفرینان را تسریع کند. به همین منظور، با همراهی نهادهای تخصصی مانند صندوق نوآوری اجتماعی، شرایطی فراهم شده تا شرکت‌ها و ایده‌های برتر، از حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.

او با اشاره به اهمیت نقش شتاب‌دهنده‌ها و اکوسیستم نوآوری اجتماعی کشور بیان کرد: در کنار برگزارکنندگان جایزه ملی نوآوری اجتماعی، شتاب‌دهنده‌های مطرح کشور نیز حضور دارند تا فرآیند شتاب‌دهی، تیم‌سازی و تسهیل ورود ایده‌های خلاق به بازارهای اجتماعی با جدیت دنبال شود. این شتاب‌دهنده‌ها، دغدغه‌های اجتماعی روز را شناسایی می‌کنند و راهکارهای عملی برای حل آن‌ها ارائه می‌دهند.

دبیر کمیته علمی جایزه نوآوری اجتماعی افزود: در کنار شتاب‌دهنده‌ها، مشارکت فعال اعضای سیستم حکمرانی و دستگاه‌های اجرایی کشور را نیز در کمیته‌های مختلف داریم؛ به‌طوری که ایده‌های حوزه نوآوری اجتماعی به بدنه حاکمیت متصل شده و امکان توسعه و پیاده‌سازی آن‌ها در مقیاس ملی و منطقه‌ای فراهم خواهد شد. تلاش ما این است که با این رویکرد، اثرگذاری فرآیندی و همه‌جانبه‌ای برای حل مشکلات اجتماعی کشور رقم بزنیم.

سعدآبادی درباره نظام ارزیابی جایزه توضیح داد: نظام ارزیابی در چهار سطح فردی، شرکتی، نهادهای حکمرانی و جمعی اجتماعی صورت می‌گیرد. هدف ما انتخاب یک نفر به عنوان برنده اصلی نیست، بلکه تلاش می‌کنیم از طریق اکوسیستم‌سازی، سطح مشارکت، بلوغ و تعامل تیم‌ها و افراد را در هر دوره ارتقا دهیم.

وی افزود: برنامه‌ریزی ما این است که برای هر یک از سطوح و مشارکت‌کنندگان، بسته‌های حمایتی مختلف اعم از حمایت مالی، شتاب‌دهی، و وصل کردن به نیازهای واقعی کشور را در نظر بگیریم تا خروجی جایزه، اثرات کلان و راه‌گشایی برای حل معضلات اجتماعی در سراسر کشور باشد.

این فعال نوآور، در تشریح سطوح و مدل ارزیابی جایزه ملی نوآوری اجتماعی خاطرنشان کرد: سطح نخست به نوآوران فردی اختصاص دارد؛ افرادی که به صورت حقیقی ایده‌ای دارند یا آن را عملیاتی کرده‌اند و به طور مستقیم در این جایزه مشارکت می‌کنند. سطح دوم، نوآوری اجتماعی شرکتی است و شامل مدیران و شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه نوآوری و کارآفرینی اجتماعی می‌شود. سطح سوم به نهادها و دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی اختصاص دارد که نقش‌آفرینان فعال در حکمرانی و مدیریت کلان مسائل اجتماعی هستند.

سعدآبادی در خصوص سطح چهارم ارزیابی جایزه اظهار داشت: سطح چهارم، آرمان و هدف نهایی جایزه است؛ جایی که افراد، شرکت‌ها و نهادهای حاکمیتی در قالب شبکه‌سازی و کنشگری جمعی، نوآوری اجتماعی را به حرکت فراگیر و ملی تبدیل می‌کنند. متأسفانه این اکوسیستم شبکه‌ای هنوز در ایران ضعیف است و ما با رسمیت بخشیدن به تنوع و مشارکت واقعی، به دنبال تقویت و تثبیت آن هستیم.

وی با بیان اینکه ارزیابی در چهار گلوگاه انجام می‌شود، تصریح کرد: نخست «خوداظهاری» است. عموم شرکت‌کنندگان با مراجعه به سایت جایزه خود را ثبت می‌کنند و آموزش‌های اولیه درباره نحوه ارائه ایده و پرزنت آسانسوری از همان ابتدا آغاز می‌شود تا اعتمادپذیری و مشارکت بالا برود. مرحله دوم، «دگرارزیابی» است. برای هر تیم یا فرد، ارزیابان مستقلی از سراسر کشور اعزام می‌شوند تا هم خوداظهاری بررسی شود و هم بازدید میدانی از اجرای پروژه صورت گیرد. این ارزیابان از شهرهای مختلف کشور انتخاب می‌شوند تا قضاوت صرفاً از مرکزیت نباشد و عدالت اجرایی رعایت شود.

به گفته دبیر کمیته علمی جایزه نوآوری اجتماعی در گام سوم، کمیته ارزیابی متشکل از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، فعالان نوآوری اجتماعی و افراد با تجربه‌ای که بارها ایده و پروژه عملیاتی داشته‌اند، نتایج ارزیابی‌های دو مرحله قبل را به طور دقیق بررسی می‌کنند. در نهایت، اسامی منتخبین توسط کمیته علمی، نهایی و اعلام خواهد شد.

وی با اشاره به حمایت‌های مادی و معنوی از برگزیدگان جایزه ملی نوآوری اجتماعی خاطرنشان کرد: برای برگزیدگان نهایی، مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان به عنوان جایزه نقدی در نظر گرفته شده است؛ اما اهمیت این جایزه تنها به ارزش مادی آن محدود نمی‌شود. در صندوق نوآوری اجتماعی، که ریاست هیئت مدیره‌اش بر عهده دکتر ترکمانه است، برای ایده‌های برتر تا سقف ۵ میلیارد تومان تسهیلات حمایتی در نظر گرفته‌ایم. این تسهیلات با نرخ مناسب و دوره بازپرداخت طولانی ارائه می‌شود تا برگزیدگان بتوانند پروژه‌های اجتماعی خود را به شکلی عملیاتی به نتیجه برسانند.

سعدآبادی در پایان خاطرنشان کرد: در کنار این حمایت مالی، پس از انجام ارزیابی‌های تخصصی، نقاط ضعف تیم‌ها شناسایی و برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی خواهد شد. شتاب‌دهنده‌ها مسئولیت شتاب‌دهی و توانمندسازی تیم‌ها را بر عهده دارند تا با رفع موانع اجرایی، مسیر رشد نوآوران اجتماعی هموار شود.