بوی سوختگی کاه و کُلش در مزارع مازندران؛ کشت دوباره ممنوع شد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: این روزها با گذر از جاده‌های کمربندی و مسیرهای فرعی مازندران شاهد برخاستن مه و دود ناشی از سوختن و آتش زدن کاه و کلش در مزارع هستیم و برخی کشاورزان تلاش می‌کنند با سوزاندن بقایای گیاهی، مزرعه خود را برای کشت دوم محصولات مهیا کنند.

این در رحالی که بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران بر این عقیده هستند که سوزاندن کاه و کلش و آتش زدن بقایای گیاهی دارای ضررهای فراوانی است و در میان مدت و درازمدت، سبب نابودی خاک می‌شود.

یکی از کشاورزان پیشرو روستای تیرکده سفلی نور که این روزها مشغول برداشت برنج از شالیزارهای خود است، می‌گوید: متأسفانه برخی از کشاورزان اقدام به سوزاندن کاه و کلش می‌کنند در حالی که این اقدام سبب نابودی خاک می‌شود.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برخی باورهای سنتی و نادرست سبب می‌شود که کشاورزان اقدام به آتش زدن کاه و کلش داشته باشند، افزود: حفظ بقایای گیاهی برای خاک دارای مزیت‌های زیادی است و نباید به آتش زدن آن اقدام شود.

فرسایش خاک و نابودی مواد آلی نتیجه سوزاندن کاه و کلش

امید دیوسالار، کارشناس مرکز جهاد کشاورزی رویان، ضمن قدردانی از زحمات کشاورزان در تولید و تأمین امنیت غذایی، به تشریح مضرات آتش زدن کاه و کلش پرداخت و با اشاره به باورهای سنتی و عدم آگاهی برخی کشاورزان از پیامدهای این عمل، تأکید کرد که آتش زدن بقایای گیاهی، نه‌تنها به از بین رفتن آفات و بیماری‌ها و علف‌های هرز کمک نمی‌کند، بلکه با نابودی مواد آلی خاک، کاهش نفوذپذیری و فرسایش خاک، خسارات جبران‌ناپذیری را به بار می‌آورد.

دیوسالار در گفت وگو با خبرنگار مهر افزود: خاک، سرمایه ملی است و آتش زدن کاه برنج، در واقع آتش زدن ثروت است. این کار موجب فشرده شدن خاک، کاهش حاصلخیزی، کاهش تحمل گیاه در برابر آفات، بیماری‌ها و تنش‌های محیطی می‌شود و در نهایت، کاهش عملکرد را در پی دارد.

این کارشناس جهاد کشاورزی با اشاره به پیامدهای زیست‌محیطی آتش زدن کاه و کلش، تصریح کرد که مواد سمی ناشی از این عمل، باعث بروز بیماری‌های تنفسی و آلودگی هوا می‌شود.

وی همچنین یادآور شد که طبق قانون، سوزاندن بقایای گیاهی جرم محسوب می‌شود و با متخلفان برخورد خواهد شد.

طبق قانون آتش زدن بقایای گیاهی و کاه و کلش جرم بوده و علاوه بر آن، خطر آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی و مرتعی را همزمان با افزایش دما شدت می بخشد.

کمیل عسکری، سرپرست جهاد کشاورزی گلوگاه، با اشاره به افزایش دما و خطر گسترش آتش به عرصه‌های جنگلی مجاور مزارع، از کشاورزان خواست از هرگونه آتش‌زدن کاه و کلش خودداری کنند.

آتش زدن کاه و کلش جرم است

وی با استناد به ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، آتش زدن نباتات در مزارع و باغات مجاور جنگل را بدون مجوز و نظارت مأموران جنگلبانی ممنوع اعلام و اضافه کرد: در صورت بی‌احتیاطی و ایجاد حریق در جنگل، فرد خاطی به حبس تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

عسکری همچنین به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی و ماده ۳۹ آئین‌نامه اجرایی قانون پسماند و ماده ۲۰ قانون هوای پاک مصوب ۱۳۹۶ اشاره کرد و تصریح کرد: متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و به حبس (۶ ماه تا دو سال) یا جزای نقدی بین ۶ تا ۲۴ میلیون تومان محکوم می‌شوند. آتش زدن کاه و کلش بعد از برداشت اکیداً ممنوع و جرم تلقی می‌شود و با متخلفین طبق قانون برخورد خواهد شد.

وی با برشمردن اثرات مخرب سوزاندن بقایای گیاهی بر ناپایداری تولید، کاهش حاصلخیزی خاک و آلودگی محیط زیست، از کشاورزان خواست با روش‌های جایگزین، از تخریب خاک و محیط زیست جلوگیری کنند.

سال گذشته کارشناسان و محیط بانان ادارات حفاظت محیط زیست مازندران بیش از ۳۰۰ مورد پایش از مزارع شالیزاری انجام داده و ۷۰ متخلف را به جرم آتش زدن کاه وکلش به مراجع قضائی معرفی کردند.

در حالی برخی از کشاورزان با سوزاندن بقایای گیاهی و کاه و کلش، شالیزارهای خود را برای کشت دوم برنج آماده می‌کنند که طبق اعلام آب منطقه‌ای مازندران به دلیل تنش آبی و خشکسالی، کشت دوم برنج در استان ممنوع است.

ممنوعیت کشت دوم برنج

حیدر داوودیان مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه کشت دوم برنج با شیوه‌های سنتی رایج در مازندران هم محیط زیست و هم کشاورزی این استان را در درازمدت تهدید می‌کند، افزود: هرچند که مازندران از نظر ذخایر آبی در مخزن سدها و میزان بارندگی‌ها شرایط بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارد، اما وضعیت بارش‌ها و آورد رودخانه‌ها نشان می‌دهد که این استان نیز درگیر خشکسالی است و برای حفظ ذخایر آبی موجود به عنوان پشتوانه آبی در سال آینده باید همه نکات مربوط به مصرف بهینه، از جمله ممنوعیت کشت دوم برنج جدی گرفته شود.

وی ادامه داد: در چهار ماه اخیر با کاهش بارش‌ها و افزایش دمای هوا و شرایطی که از نظر خشکسالی برای کشور ایجاد شد، ضرورت حفظ ذخایر آبی موجود در مازندران بیشتر احساس شده است.

به گفته وی از نظر شرکت آب منطقه‌ای مازندران به عنوان متولی منابع آبی و تأمین آب، این ممنوعیت شامل همه کشاورزان در سراسر استان می‌شود و در هیچ نقطه‌ای از مازندران کشت دوم برنج را مجاز و بدون آسیب نمی‌دانیم و کشاورزان باید آگاه شوند که کشت دوم برنج به معنای افزایش فشار بر منابع آبی زیرزمینی و کاهش میزان ذخایر آبی موجود در استان است.

داودیان تاکید کرد: تحت هیچ شرایطی دریچه سدهای استان برای تأمین آب کشاورزی در کشت دوم برنج باز نخواهد شد.

در شرایطی که وضعیت منابع آبی مازندران شکننده و کشت دوم برنج در استان ممنوع است، سازمان جهاد کشاورزی این استان از کشاورزان و دامداران دعوت کرد تا با کشت علوفه در زمین‌های شالیزاری، ضمن افزایش درآمد، هزینه‌های خوراک دام خود را کاهش دهند زیرا این اقدام راهبردی اساسی برای کاهش هزینه‌های تولید در بخش دامداری است.

جهاد کشاورزی شهرستان‌های استان خواست تا توسعه کشت نباتات علوفه‌ای پس از برداشت برنج را با استفاده از ابزارهای ترویجی و آموزشی در دستور کار خود قرار دهند.