تحول درسی مدارس؛ از کتاب‌محوری تا برنامه‌محوری

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام علی لطیفی؛ رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، امروز در سی‌وهشتمین اجلاس رؤسای آموزش و پرورش کشور که در اردوگاه شهید باهنر تهران در حال برگزاری است، با اشاره به اهمیت تحول در برنامه درسی مدارس، اظهار کرد: برنامه درسی، نقشه جامع تربیت یکپارچه و چندساحتی در مدرسه است و برای تحقق تحول تربیتی در مدارس به آن نیاز داریم. در میان زیرنظام‌های سند تحول، زیرنظام برنامه درسی در کانون قرار دارد و همانند نقشه تربیت و یادگیری عمل می‌کند؛ این یک اتفاق اساسی است که باید در مدرسه رخ دهد زیرا تربیت یکپارچه مهم است، نه صرفاً آموزش.

وی افزود: یکی از جهات اهمیت تحول در برنامه درسی، ضرورت حرکت به سمت «برنامه‌محوری» است. امروز با عدم انعطاف در برنامه درسی مواجهیم و نمی‌توانیم نیاز دانش‌آموز شهری و روستایی را همزمان پاسخ دهیم. بنابراین باید نظام کتاب‌محور را به برنامه‌محور با پیش‌بینی انعطاف لازم تغییر دهیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: وقتی از تحول در برنامه درسی صحبت می‌کنیم منظور تغییر در مرحله تدوین، طراحی، تولید و اجراست. در سال‌های گذشته دغدغه اصلی ما صرفاً تغییر و اصلاح کتاب درسی بوده که البته دستاوردهای نسبی نیز داشته اما یک نقص اساسی وجود داشت و آن توجه کمتر به تربیت یکپارچه در مدرسه بود.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: مسیر گذشته نادرست نبود اما کافی هم نبود زیرا تحول در برنامه درسی صرفاً با تغییر کتاب درسی محقق نمی‌شود و بسیاری از اهداف تربیتی در چهارچوب کتاب درسی نمی‌گنجند.

وی ادامه داد: طراحی جدید سه ضلع اساسی دارد شامل «راهنمای عمل برنامه درسی مدرسه‌ای»، «بسته‌های تربیت و یادگیری» شامل کتاب‌های درسی جدید و «پشتیبانی علمی، رصد و پایش».

لطیفی افزود: راهنمای عمل برنامه درسی مدرسه‌ای شامل فعالیت‌های کلاسی، مدرسه‌ای، پرورشی، سلامت و تربیت‌بدنی و موقعیت‌های تربیتی رشددهنده در مدرسه است. همچنین پشتیبانی علمی، رصد و پایش با تمرکز بر کاهش فاصله میان برنامه درسی قصد شده و برنامه درسی کسب‌شده در اولویت قرار دارد. برای این منظور نیازمند معلمان و مدیران توانمند هستیم و باید رصد دقیقی از وضعیت اجرای برنامه درسی و حمایت از معلم انجام دهیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: راهنمای عمل برنامه درسی مدرسه‌ای در هر دوره تحصیلی مورد نیاز است و به مدیر، معلم و همه عوامل مدرسه ذهنیتی شفاف درباره تمام فعالیت‌های تربیتی و آموزشی ارائه می‌دهد. بخشی از زمان مدرسه باید به فعالیت‌های تربیتی و پرورشی هدفمند اختصاص یابد که نوع ارزیابی آن نیز مشخص باشد.

لطیفی ادامه داد: در تولید برنامه‌های جدید این موارد در نظر گرفته شده است؛ از جمله تناسب چگالی محتوا با زمان و توان دانش‌آموز، پیوند محتوای آموزشی با زندگی واقعی، تمرکز بر شایستگی‌های پایه، تنوع فعالیت‌های تربیتی در دل برنامه رسمی، جذابیت محتوا و ایجاد انعطاف بیشتر.

وی افزود: برای سال ۱۴۰۴ در دوره اول ابتدایی بسته‌های تربیت و یادگیری آماده شده است. همچنین «راهنمای عمل برنامه درسی دوره اول متوسطه» برای اجرای آزمایشی داوطلبانه در مدارس علاقمند منتشر خواهد شد. علاوه بر این، بسته ویژه تربیت و یادگیری «جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» نیز آماده شده است.