تقویت اقتدار اقتصادی با همکاری ملی و مدیریت ریسک ارزی

به گزارش خبرگزاری مهر، فرشید شکرخدایی؛ رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی ایران در ارزیابی وضعیت تأمین ارز و مدیریت بازار در جریان جنگ ۱۲ روزه به اهمیت تمرکز زدایی، توزیع هوشمند کالاها و نقش کلیدی مردم در حفظ ثبات اقتصادی تأکید کرد و گفت: یکی از اقدامات کلیدی، تعامل مؤثر بانک مرکزی با گمرک و وزارت صمت در خصوص آزادسازی و توزیع سریع حدود ۱۰ میلیون تن کالا از گمرکات کشور بود. این کالاها به جای انبار شدن در نقاط متمرکز و پرریسک، به انبارهای پراکنده در سطح کارخانه‌ها و شرکت‌ها در سراسر کشور منتقل شد؛ اقدامی که از دیدگاه مدیریت ریسک، کاملاً هوشمندانه بوده است.

وی تأکید کرد: این استراتژی نه‌تنها احتمال آسیب به کالاها را در صورت وقوع حمله کاهش داد، بلکه توزیع کالاهای اساسی در سطح کشور به آرامش بازار کمک کرد و به کل اکوسیستم تجاری کشور اعتبار بخشید. مجموعه‌ای که بانک مرکزی هم جزئی از آن است.

ثبات ارزی و نقش صادرات در تأمین منابع

این فعال اقتصادی معتقد است: با وجود شرایط خاص، تقاضا برای ارز در حوزه نقدی در بازه جنگ کاهش یافت، اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، ثبات نسبی نرخ ارز از ابتدای سال تا امروز است. این ثبات در شرایطی حاصل شده که نرخ تورم همچنان بالاست، بنابراین می‌توان از تقویت نسبی پول ملی سخن گفت.

شکرخدایی بر ضرورت هموارسازی مسیر برای صادرکنندگان تأکید کرد و افزود: صادرات غیرنفتی، به‌ویژه در حوزه پتروشیمی، فولاد و بخش خصوصی، در حال حاضر اصلی‌ترین منبع تأمین ارز کشور است. اگرچه ارز نفت می‌تواند نیازهای دارویی، کالای اساسی و هزینه‌های دولت را پوشش دهد، اما سایر نیازهای ارزی کشور باید از طریق صادرات غیرنفتی تأمین شود.

عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران همچنین از رشد صادرات ایران به عراق در این دوره بحرانی اخیر خبر داد و گفت: برخلاف انتظار، صادرات به این کشور نه تنها کاهش نداشت، بلکه حدود ۵ تا ۶ درصد افزایش نیز یافته است. تجارت با امارات و عمان نیز دچار افت نشده که نشان‌دهنده عملکرد مقاوم اکوسیستم تجارت کشور حتی در شرایط جنگی است.

ضرورت تمرکززدایی در نظام بانکی

شکرخدایی در بررسی تاب‌آوری شبکه بانکی به مشکل تمرکز بیش از حد در سیستم‌های پرداخت اشاره کرد و ادامه داد: به نظر من این موضوع یک نقطه آسیب‌پذیر است. به عنوان مثال باید به متمرکز بودن سامانه‌هایی مانند شاپرک هشدار داد که در صورت بروز اختلال در این سامانه‌ها، تمامی بانک‌ها در ارائه خدمات دچار مشکل خواهند شد.

وی استفاده از فناوری‌های نوینی مانند بلاکچین را راهی برای غیرمتمرکزسازی و افزایش تاب‌آوری شبکه بانکی معرفی کرد و گفت: رویکرد ترکیبی شامل فناوری‌های غیرمتمرکز و رگولاتوری هوشمند می‌تواند بنیان یک سیستم مقاوم را شکل دهد. باید به این نکته توجه داشت که تمرکز شاید کنترل را افزایش دهد، اما ریسک شکست را نیز بالا می‌برد. باید با سیاست‌هایی همچون پدافند غیرعامل و ایجاد مسیرهای متعدد برای پرداخت و تخصیص منابع، تاب‌آوری نظام بانکی را افزایش داد.

ذخایر طلا، پشتوانه استراتژیک اقتصاد

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی ایران، سیاست تبدیل بخشی از ذخایر ارزی به طلا را هوشمندانه دانست و گفت: کشورهایی مانند چین و روسیه نیز در مقابله با تحریم‌ها به همین راهبرد روی آورده‌اند و با فروش اوراق دلاری و خرید طلا، به تقویت پشتوانه ارزی خود پرداخته‌اند.

وی با اشاره به نقش مهم طلا در فناوری‌های نوین از جمله خودروهای برقی و صنایع الکترونیکی، طلا را نه صرفاً یک کالای زینتی یا سرمایه‌ای، بلکه کالایی مصرفی در تولیدات پیشرفته خواند و گفت: با توجه به پیش‌بینی‌ها، احتمال کاهش قیمت طلا در ۵ سال آینده بسیار ضعیف است، بنابراین افزایش ذخایر طلا توسط بانک مرکزی باید با جدیت بیشتری دنبال شود.

توسعه بازار آتی ارز برای پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی

شکرخدایی یکی از سیاست‌های مهم بانک مرکزی را راه‌اندازی معاملات آتی یا فیوچرز در بازار ارز خواند و گفت: در شرایطی که یک صادرکننده قرار است ارز خود را با تأخیر وارد کشور کند و واردکننده‌ای هم در انتظار رسیدن کالا به گمرک است، می‌توان این دو را از طریق بازار آتی به یکدیگر وصل کرد. این ابزار در تثبیت نرخ‌ها و افزایش پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی بسیار مؤثر است و این سیاست باید گسترش یابد. در واقع، توافق بر سر قیمت‌های آتی ارز، به تصمیم‌گیران اقتصادی در تعیین مسیر آینده و کاهش ریسک کمک شایانی خواهد کرد.

این فعال اقتصادی از نقش مردم در حفظ آرامش بازار در روزهای پرتنش جنگ ۱۲ روزه تمجید کرد و گفت: با توجه به صحنه‌هایی از همدلی در فروشگاه‌ها باید تأکید کرد که ملت ایران در مواقع بحرانی به وحدت می‌رسند؛ پدیده‌ای که تفاوت اصلی مردم ایران با سایر ملت‌های منطقه است.

وی افزود: این همبستگی سرمایه بزرگی است، اما اگر از آن زیاد هزینه شود، فرسوده می‌شود. ما باید با موفقیت‌های اقتصادی، فرهنگی، ورزشی، علمی و نظامی این سرمایه را بازتولید کنیم. به عنوان مثال تصاویر حملات موشکی دقیق ایران در نخستین ساعات پس از آغاز درگیری، غرور ملی را افزایش داد و موجب امیدواری شد. مطمئناً باید برای حفظ این سرمایه اجتماعی، کشور را در مسیر موفقیت‌های پیوسته و پایدار قرار داد تا وفاق ملی تعمیق یابد.