«حسینِ علی» سوگواره‌ای ساده، محترم و مقتدر برای سیدالشهدا(ع)
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی: نوشته است: «بندگانِ خداوند وزش جان‌اند بر بیجانانِ جانوَر؛ خنکای شادانه دادند بر دوزخ بیماگین بیداد. اما جانور را با جان چه کار و بیداد را از داد چه بار؟ از این رو تیغ ستمکاره نابرابری و نابرابرخواهی پیوسته رویاروی خاندان آخته ماند. پاسخ سلام را دشنام […]
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب، طاهره طهرانی: نوشته است: «بندگانِ خداوند وزش جان‌اند بر بیجانانِ جانوَر؛ خنکای شادانه دادند بر دوزخ بیماگین بیداد. اما جانور را با جان چه کار و بیداد را از داد چه بار؟ از این رو تیغ ستمکاره نابرابری و نابرابرخواهی پیوسته رویاروی خاندان آخته ماند. پاسخ سلام را دشنام دادند آن نامرادِ مرادی، سزای همه نیکویی‌هایی که بوالحسن – علیه السلام با او روا داشته بود تیغ ستمکاره زهرآلود دانست. بیشترشان گرگ آشتی نمودند و در درون بر پرستش نابرابرخواه جاهلیت بودند و آن روز که توانشان، بود گرگی می‌نمودند و با همین پیش زمینه نابرابرخواهی بلال حبشی برده مسلمان، شده را شکنجه می‌دادند و نخستین شهید اسلام _سمیه_ را می‌کشتند. برای زنی _نه از سران_ برابری با سران روا نبود. همین پیش زمینه روزی دیگر مصعب زبیر را روا داشت تا شش هزار مسلمان را که انبوهشان بردگان، بودند، از دم تیغ ستمکاره بگذراند…»
کتاب «حسینِ علی» نوشته م. مؤید (محمدحسین مهدوی) اثری مقتدر در زمینه روایت واقعه عاشورا است که در قالب فصول متعدد و کوتاه، از حرکت امام حسین (ع) از مدینه تا شهادت ایشان در کربلا را به زبان فارسی میانه و شاعرانه بازگو می‌کند. این کتاب ویژگی‌های منحصر به فردی دارد، از جمله مستند بودن روایات که بر منابع معتبر تاریخی و حدیثی متکی است و در پایان هر فصل منابع ذکر شده‌اند.
مؤید متولد نجف است. از پدرش، آیت‌الله حاج شیخ محمد مهدوی لاهیجی، دیوان شعری به یادگار باقی است و او. می‌گوید: «در صحن امیر مؤمنان پدر شگفتی را با «روشنی طلعت تو ماه ندارد» سریان فرمود / و گام به گام دست دل و جانم را می‌گرفت: کاری به کار چیزهای دیگر نداشته باش. حرف‌هایش به کنار سلاست گفتارش را بگیر…» ادبیات فارسی را در مدرسه ایرانیان عراق فرا گرفت و از ۱۴ سالگی شعر می‌گفت. نخستین بار اشعارش را در انجمن ادبی «خوشه» منتشر کرد.
مؤید از دهه ۴۰ به عنوان شاعری مدرن شناخته می‌شود و کتاب «حسینِ علی» در عرصه ادبیات داستانی عاشورایی جایگاه قابل توجهی یافته است. این کتاب اثری دقیق و محترم و هنرمندانه است که ترکیبی از مستندات تاریخی و روایی با زبانی اصیل و شاعرانه برای بازگو کردن حماسه کربلا ارائه می‌کند.
مهمترین ویژگی کتاب، نثر خاص م. مؤید است. با وجود تسلط کامل او بر زبان عربی، کمتر از لغات عربی استفاده کرده و جایگزین‌های بدیع و هنرمندانه‌ای برای آنها در فارسی آورده است. در برخی فصل‌ها هم، اشعاری در قالب‌های کلاسیک و نو درباره امام حسین و یارانش گنجانده شده است.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«خود را با امت برابر نمی‌خواستند؛ و چنین شد که نخستین پیکار آشکارِ تیغ ستمکار با نخستین ستمدیده روزگار سرگرفت. مجتبی را علیه السلام نیز همان تیغ ران درید و جنگ افزار و توشه‌اش به یغما برد. و حسین را علیه السلام_ … به حسین که رسیدند دیگر گویی سامانی از مسلمانی بر جای نمانده بود؛ یا گویی اینان از آغاز سامانِ مسلمانی نپذیرفته بودند؛ گرگان، گرگ آشتی کنار نهادند. آشتی، در نمود هم گرگ را دشوار است. آن را کنار نهاد و گلوی کودکی شیرخواره را درید از شاهرگ تا شاهرگ…»
م. مؤید در کتاب «حسین علی» حرکت امام حسین (ع) از مدینه به سمت کربلا را در قالب فصول متعدد و کوتاه با روایاتی مستند و ظریف به رشته تحریر درآورده است. روایت او با نثری شاعرانه و فاخر همراه است و زبان اصیل فارسی را جایگزین لغات عربی کرده است. این حرکت به شکل دقیق و مستند، از مدینه آغاز می‌شود و تا شهادت امام حسین (ع) در کربلا ادامه می‌یابد. روایت م. مؤید علاوه بر شرح تاریخی، دارای تحلیل‌ها و برداشت‌های نو از وقایع عاشورا است و نگاهش به روایت وقایع ترکیبی از دقت تاریخی و زبانی خلاقانه او است.
مؤید در روایت خود به تحلیل و رازگشایی وقایع از زبان «راوی» هم پرداخته که وجهی برجسته و متمایز از کتاب به شمار می‌رود. به طور کلی، روایت حرکت سیدالشهدا (ع) از مدینه، تلاش برای پرهیز از جنگ، مواجهه با حر و توقف کاروان در سرزمین کوفه تا شهادت به شکلی مستند و شاعرانه بازگو شده است. او روایت واقعه عاشورا را در ۱۲۸ فصل کوتاه تعریف کرده: حرکت امام حسین (ع) از مدینه به سوی کربلا، شرح جزئیات واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش، مستندات تاریخی و حدیثی از منابع متعدد معتبر، زبانی شاعرانه و فاخر با حفظ اصالت فارسی، اشعار در وصف امام حسین (ع) و یاران وی، بازگویی روایت اسارت اهل بیت پس از عاشورا و بازگشت آنان به مدینه.
مؤید در سال ۱۳۸۲ برای کتاب «گلی اما آفتابگردان» جایزه نخست کتاب سال شعر ایران را برنده شد؛ در مهر ۱۳۹۵ هم از سید عباس صالحی وزیر وقت ارشاد و فرهنگ اسلامی، به پاس سال‌ها فعالیت ادبی‌اش نشان درجه یک هنری دریافت کرد. کتاب‌های «مگر با لبخند ماه»، «گلی اما آفتابگردان»، «تو کجاست؟»، «سیماب‌های سیمین»، «پروانه بی‌خویشی من»، «بی‌خوانش پرندگان»، «نرگس هنوز»، «سه بار می‌گویم گل سرخ»، «دستاس هنوز می‌چرخد»، «پندار آبی»، «به سپیدی تاج محل»، «درخشش شبانه سیب سیاه»، «غزلواره‌های هزار»، «آوند»، «ساعت هنوز گل سرخ است» آثار او به شعر هستند و دو کتاب نثر «حسین علی» و «همان همیان» تاکنون از مؤید به چاپ رسیده است.
نمونه‌ای دیگر از نثر م. مؤید در کتاب «حسینِ علی، درود خداوند بر او» این است:
«ابن خلّکان در وفیات الاعیان آورده است: عبدالملک عمیر، از نامداران تابعیان و بزرگانِ کوفیان، پس از شعبی قاضی کوفه بود امیرمؤمنان علی را – خدای پذیره او گردد – دیده و از جابر عبدالله سخن شنیده.
او گوید: نزد عبدالملک مروان بودم؛ در کاخ فرمانروایی، کوفه هنگامی سر مصعب زبیر آوردند و برابر او نهادند. مرا هراسیده یافت، گفت تو را چه می‌شود؟
گفتم: تو را در پناه خدا می‌گیرم ای امیر مؤمنان، در این کاخ بودم همراه عبیدالله زیاد و دیدم سر حسینِ علی – خدای پذیره او گردد – در برابر اوست در این جای.
پس آنگاه در این کاخ بودم همراه مختار ثقفی و دیدم سر عبیداللهِ زیاد در برابر اوست؛ در این جای.
پس آنگاه در این کاخ بودم همراه مصعب زبیر، و دیدم سر مختارِ ثقفی در برابر اوست؛ در این جای.
پس آنگاه این است. سر مصعب زبیر در برابر تو!
عبدالملک مروان برخاست و به ویرانی آن تالار که در آن بودیم، فرمان داد.
گسترۀ دادار بنگر! … با دستانی ستمکار تالاری ستمکار ویران شود؛ از آسیمگی نهان و در هراس آشکار، گستره دادار بنگر!
آدم دور شود و ناآدم شود و گستاخ شود و به ستم شود،
و خاک کاخ شود؛
و در گذر است روزگار و هشیار و بیدار است دادار کردگار
اینک از همه آن کاخ تنها بُن پیی چند مانده است.
گویی خاک تاب نگونی ندارد و سرتهی نمی‌پذیرد
و هرگاه چنین شود و خاک کاخ شود،
چیزی نمی‌شود و باز خاک شود.
و خداوند خاک آفرید و خداوند آدم از خاک آفرید.
و آدم دور شود و ناآدم شود و گستاخ…
و چنین…
گستره دادار بنگر!»
دیدگاهتان را بنویسید