خبرسازی روی واژه‌ها نشان شیطنت است؛ تجدیدنظر روی واژه‌ها با کمک اهل فن

نسرین پرویزی معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حواشی ایجاد شده روی اعلام واژه جایگزین برای کلمه «کرانچی» گفت: واژه‌های جدیدی را که در هر زمانی تصویب می‌شود و هنوز منتشر نشده‌اند، یا خودم یا یکی از همکاران با ذکر نام، اعلام می‌کنیم و توضیح می‌دهیم. کانال پژوهشگران گروه واژه‌گزینی یک واژه را انتخاب می‌کند، مثل همین واژه «کرانچی» که مال خیلی وقت پیش بوده که بررسی شده؛ ما آن وقت گروه فناوری‌غذا و صنایع غذایی داشتیم و آنها این واژه را بررسی می‌کرده‌اند، یعنی این کلمه جدیدی نیست، این واژه را از وبگاه فرهنگستان برداشته‌اند و منتشر کرده‌اند.

او ادامه داد: وقتی این واژه‌ها بی‌هنگام یا در کل مجموعه‌شان اعلام نمی‌شوند، باعث صحبت‌هایی از طرف عموم یا رسانه‌ها می‌شود که چندان جالب نیست، یا به شوخی تلقی می‌کنند. در صورتی که اگر در بافت خودشان یا در آن مجموعه واژه‌هایی که بررسی شده‌اند اعلام شوند، خیلی وضعیت فرق می‌کند و نشان می‌دهد که کاملاً یک کار علمی رویشان انجام شده است.

وی افزود: ما تمام واژه‌های مصوب ۳۰ سال گذشته را در وبگاه فرهنگستان گذاشته‌ایم و افراد می‌توانند به آن مراجعه کنند، ولی گاهی خبرسازی از برخی تک‌واژه‌ها حاکی از شیطنت است. اعلام رسمی واژه‌ها از سوی وبگاه فرهنگستان، روابط عمومی یا مسئولان و متخصصان گروه واژه‌گزینی صورت می‌گیرد.

مصوبات فرهنگستان لازم‌الاجرا است

پرویزی در پاسخ به این پرسش که آیا الزامی در به کارگیری این واژه‌های جدید هست یا فرهنگستان صرفاً پیشنهاد می‌دهد، گفت: مصوبات فرهنگستان اساساً لازم‌الاجراست و نهادهای مختلف لازم است آنها را به کار بگیرند. اما فرهنگستان برای آنکه بتواند نظر عموم و اهل فن را به کار ببندد، مصوبات خود را در هر سال به مدت سه سال مقدماتی تلقی می‌کند و چنانچه در این سه سال همکاران فرهنگستان یا متخصصان خارج از فرهنگستان یا عموم افرادی که با مفهوم مورد نظر آشنایی دارند، نظری بدهند که مورد تأیید متخصصان و همکاران فرهنگستان قرار گیرد، مسلماً در جلسات مربوط مطرح و در آن تجدید نظر می‌شود.

وی افزود: چنانچه در مورد واژه‌های مصوب پس از سه سال نظر خاصی ارائه نشود، آن مجموعه‌واژه مصوب نهایی تلقی خواهد شد. بدیهی است که هر فردی می‌تواند در ترجمه یا مکاتبات و گفتار خود برای هر واژه بیگانه معادلی به کار بگیرد که لزوماً مصوب فرهنگستان نباشد. آنچه اهمیت دارد استانداردسازی، به‌ویژه در حوزه‌های علمی است و فرهنگستان بر این امر تاکید دارد و امید دارد که در متون علمی تشتت در به‌کارگیری واژه‌های علمی کم شود و زبان علمی معیار داشته باشیم.