خروج سرمایه از دل خاک؛ وقتی مواد معدنی بوشهر خام می‌مانند

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- حامد عرب زاده: بوشهر با دارا بودن تنوع قابل‌توجهی از ذخایر معدنی از جمله گچ، آهک، سنگ لاشه، نمک و خاک صنعتی، یکی از استان‌های برخوردار از ظرفیت‌های معدنی کشور به‌شمار می‌رود؛ ظرفیتی که متأسفانه تاکنون آن‌گونه که باید در خدمت توسعه اقتصادی استان قرار نگرفته است. یکی از مهم‌ترین دلایل این عقب‌ماندگی، تداوم خام‌فروشی مواد معدنی و نبود صنایع فرآوری در زنجیره تولید است.

استان بوشهر طی سال گذشته گام‌های مهمی در مسیر فعال‌سازی واحدهای معدنی و صنعتی راکد برداشت و ۲۹ واحد راکد شامل ۲۲ معدن و ۷ واحد صنعتی احیا شدند که نتیجه آن ایجاد ۱۹۵ فرصت شغلی مستقیم در مناطق مختلف استان بوده است. همچنین ۳ واحد معدنی جدید با سرمایه‌گذاری ۱۷۹ میلیارد ریال راه‌اندازی شد و زیرساخت صدور ۲۴۲ فقره جواز تأسیس صنعتی فراهم آمد.

این تحرکات تازه، نشانه‌ای از ظرفیت‌های مغفول‌مانده بخش معدن در بوشهر است که در صورت بهره‌برداری اصولی و حرکت به‌سوی فرآوری مواد معدنی، می‌تواند به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی استان تبدیل شود.

بخش عمده‌ای از مواد معدنی استخراج‌شده در استان، بدون فرآوری به‌صورت خام از استان خارج می‌شود؛ این روند نه‌تنها باعث از دست رفتن ارزش افزوده می‌شود، بلکه فرصت اشتغال، ایجاد صنایع پایین‌دستی و تقویت اقتصاد محلی را نیز از بوشهر سلب کرده است. در شرایطی که کشور با محدودیت‌های ارزی و اقتصادی مواجه است، خام‌فروشی مصداق واقعی اتلاف سرمایه‌های ملی است.

خام‌فروشی مواد معدنی آفتی بزرگ

یکی از فعالان حوزه معدن در استان بوشهر به خبرنگار مهر گفت: بدون راه‌اندازی صنایع فرآوری، فعالیت معدنی مانند حرکت درجا است؛ معدن نیاز به نفس تازه‌ای به‌نام ارزش افزوده دارد.

مهدی حیدری از سرمایه‌گذاران حوزه معدن در جنوب استان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به فرصت‌های اقتصادی نهفته در بخش فرآوری مواد معدنی گفت: بسیاری از فعالان این حوزه به دلیل نبود حمایت‌های کافی، از ادامه فعالیت دلسرد شده‌اند.

وی افزود: سرمایه‌گذار نیاز به اطمینان دارد؛ اگر حمایت‌های واقعی و کاهش بروکراسی اداری را شاهد باشیم، بخش خصوصی آماده ورود به ساخت واحدهای فرآوری است.

حیدری تأکید کرد: احداث یک واحد فرآوری سنگ گچ در شهرستان دیر باعث اشتغال‌زایی مستقیم برای ۴۰ نفر شد؛ این یعنی ظرفیت‌های بزرگ‌تری هم وجود دارد که هنوز فعال نشده‌اند.

وی با انتقاد از خام‌فروشی مواد معدنی گفت: با صدور سنگ خام، فرصت سودآوری، اشتغال و حتی صادرات واقعی از استان سلب می‌شود. اگر می‌خواهیم از معدن به‌عنوان پیشران توسعه استفاده کنیم، راهی جز فرآوری نداریم.

فرآوری؛ حلقه مفقوده معادن بوشهر

ورود به عرصه فرآوری مواد معدنی می‌تواند تحولی اساسی در اقتصاد بوشهر ایجاد کند. ایجاد کارخانه‌ها و واحدهای تبدیلی نه‌تنها باعث ماندگاری سرمایه در استان می‌شود، بلکه ظرفیت صادراتی محصولات نهایی را نیز افزایش می‌دهد. مواد معدنی پس از فرآوری چندین برابر مواد خام ارزش صادراتی خواهند داشت و این یعنی حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی.

در حال حاضر، بخشی از معادن استان به‌دلیل مشکلات حقوقی، نبود سرمایه‌گذار یا زیرساخت‌های فنی، نیمه‌فعال یا غیرفعال هستند. احیای این معادن، گامی اساسی برای رونق تولید، ایجاد اشتغال و شکوفایی اقتصاد محلی است. با حمایت نهادهای دولتی و تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری، می‌توان این ظرفیت‌های خاموش را به موتور محرک توسعه استان تبدیل کرد.

افزایش واحدهای فعال معدنی

فاطمه رازبان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آمارهای رسمی منتشر اداره صمت استان بوشهر اظهار داشت: در سال گذشته، ۲۹ واحد صنعتی و معدنی شامل ۷ واحد صنعتی و ۲۲ معدن راکد در استان بوشهر مجدداً فعال شدند که این امر زمینه اشتغال مستقیم ۱۹۵ نفر را فراهم کرده است.

در حوزه صنعت و معدن، دستاوردهای چشمگیری ثبت شده است؛ از جمله صدور بیش از ۵۵ هزار پروانه کسب صنفی که زمینه اشتغال برای نزدیک به ۱۴۰ هزار نفر را در استان ایجاد کرده است.

فعال حوزه اقتصادی و صادرات مواد معدنی استان بوشهر افزود: در بخش معدن نیز، سه واحد معدنی جدید با سرمایه‌گذاری ۱۷۹ میلیارد ریال و اشتغال ۱۸ نفر به بهره‌برداری رسیده است.

جذب سرمایه‌گذار کلید حل معضل معدن در بوشهر

برای تحقق این اهداف، جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی یک ضرورت است. اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر باید با برنامه‌ریزی اصولی و ارائه مشوق‌های مناسب، زمینه ورود بخش خصوصی را فراهم کند. سرمایه‌گذاران زمانی وارد میدان می‌شوند که امنیت سرمایه، سودآوری و حمایت دولت را به‌صورت عملیاتی احساس کنند.

استاندار بوشهر گفت: حرکت به سمت فرآوری مواد معدنی و احیای معادن غیرفعال، گامی مهم در راستای ایجاد اشتغال پایدار و افزایش ارزش افزوده در استان است.

به گفته ارسلان زارع، معادن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع اقتصادی، نقش محوری در جذب سرمایه‌گذاری و توسعه اشتغال در استان دارند.

وی با تأکید بر ضرورت احیای معادن غیرفعال و نیمه‌فعال خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود با حمایت و همکاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط، این ظرفیت‌های مغفول فعال شده و در مسیر پروژه‌های توسعه‌ای استان به‌کار گرفته شوند.

استاندار بوشهر خام‌فروشی مواد معدنی را از چالش‌های جدی این بخش دانست و افزود: حرکت به‌سمت فرآوری مواد معدنی نه‌تنها مانع از خروج خام منابع می‌شود، بلکه ارزش‌افزوده بالاتری برای استان به همراه خواهد داشت.

زارع احیای معادن را راهبردی برای رونق اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری عنوان کرد و گفت: فعال‌سازی این معادن می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اشتغال پایدار در مناطق مختلف استان شود.

وی با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه بوشهر در حوزه مواد معدنی تأکید کرد: اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان باید با جدیت بیشتری در زمینه جذب سرمایه‌گذار و ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در بخش معدن ورود کند.

استاندار بوشهر جذب سرمایه‌گذاران در حوزه معدن را یکی از اولویت‌های جدی استان دانست و خاطرنشان کرد: وجود ذخایر غنی معدنی در بوشهر، فرصت مناسبی برای توسعه این بخش و مشارکت فعال بخش خصوصی فراهم کرده است.

استان بوشهر اکنون در نقطه عطفی قرار دارد. معادن به‌عنوان ذخایر زیرزمینی باارزش، اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند نقش مهمی در توسعه پایدار، کاهش بیکاری و افزایش درآمدهای استان ایفا کنند. عبور از خام‌فروشی و حرکت به سمت فرآوری، نه‌تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت است؛ ضرورتی برای آینده‌ای روشن‌تر در دل خاک‌های پربار بوشهر.