خطرات «گرما» برای بیماران قلبی

رضا روان پارسا متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: گرمای بی سابقه این روزهای ایران، در کنار خشکسالی مداوم سال‌های اخیر، به مسئله‌ای فراتر از یک معضل زیست محیطی بدل شده و سلامت جسمی به ویژه عملکرد قلب و عروق را تحت تأثیر مستقیم خود قرار داده است.

وی افزود: طبق گزارش‌های رسمی اورژانس کشور، در ماه‌های گرم هر سال، مراجعه به مراکز درمانی با علائم قلبی به بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد می‌رسد که بخش قابل توجهی از آنها در بیماران با سابقه بیماری قلبی رخ می‌دهد. از طرفی گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی نیز هشدار داده اند که به ازای هر یک درجه افزایش متوسط دما، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی حدود ۳ درصد افزایش می‌یابد؛ عددی که در کشورهایی با زیرساخت‌های تهویه‌ای ناکافی می‌تواند به مراتب بالاتر نیز باشد.

روان پارسا ادامه داد: مکانیسم دفاعی طبیعی بدن در برابر گرما، گشاد شدن عروق پوستی و افزایش جریان خون به سطح بدن برای دفع حرارت است. این فرایند در افراد سالم با احساس ضعف و تعریق همراه است، اما در بیماران قلبی می‌تواند به بحرانی تمام عیار تبدیل شود. اُفت حجم مایعات در گردش، کاهش فشارخون، افزایش بار قلبی و گاهی بروز آریتمی های بدخیم، بخشی از پیامدهای محتمل در این افراد هستند.

وی در همین زمینه افزود: بیماران با سابقه نارسایی قلبی یا سکته قلبی، بیماران تحت درمان با داروهای ادرار آور، سالمندان و افراد مبتلا به دیابت یا فشارخون بالا در رأس گروه‌های پُرخطر قرار دارند که نیازمند توجه مضاعف هستند. لذا در این ایام، توجه به پیشگیری از عوارض گرمازدگی به ویژه در بیماران قلبی، اهمیت دوچندان دارد. مصرف منظم و کافی آب و مایعات باید حتی در غیاب احساس تشنگی صورت گیرد. البته در این بین، حجم و نوع مایعات مصرفی در بیماران نارسایی قلبی باید با مشورت پزشک معالج و بر اساس شرایط هر بیمار تنظیم شود.

این متخصص قلب و عروق گفت: فعالیت بدنی شدید در گرم‌ترین ساعات روز (بین ۱۰ الی ۱۶) باید ممنوع تلقی شود. زمان مناسب برای پیاده روی یا ورزش، ساعات ابتدایی صبح یا پس از غروب آفتاب است. بیماران تحت درمان با داروهای قلبی، باید توجه داشته باشند که برخی داروهای آنها ممکن است در این شرایط نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد. اما این کار باید فقط تحت نظر پزشک معالج انجام شده و هرگونه تغییر خودسرانه می‌تواند با خطراتی همراه باشد.

وی اظهار داشت: یکی دیگر از جنبه‌های مقابله با گرما، مدیریت محل زندگی یا کار است. استفاده از تهویه مطبوع مؤثر، به ویژه در سالمندان و بیماران قلبی یک ضرورت است. کولرهای آبی در شرایط با رطوبت بالا عملکرد کاهشی داشته و ممکن است نتوانند به خوبی بار حرارتی محیط را کاهش دهند. حضور طولانی مدت در محیط‌های گرم و فاقد تهویه می‌تواند زمینه ساز اختلالات قلبی حتی در افراد به ظاهر سالم شود.

روان پارسا تاکید کرد: همه ما باید با علائم هشدار دهنده قلبی از جمله احساس سبکی سر، تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تپش غیر عادی قلب آشنا باشیم تا بتوانیم با مراجعه در زمان مناسب به پزشک، از بروز پیامدهای جدی تر جلوگیری نمائیم. در بسیاری از موارد، سکته‌های قلبی یا آریتمی های خطرناک در گرمای شدید با چنین علائم اولیه ای همراهی دارند که اگر به موقع به آنها توجه شود، می‌تواند از حوادث وخیم‌تر پیشگیری کند.

وی در پایان گفت: تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، دیگر آینده‌ای دوردست نیستند و هم اکنون و در اینجا در حال رقم خوردن است. در چنین شرایطی مراقبت از سلامت قلب، تنها محدود به دارو و پیگیری‌های کلینیکی نیست؛ بلکه شامل تطابق با شرایط محیطی، مدیریت سبک زندگی، تغذیه و حتی برنامه‌ریزی روزانه بر اساس شرایط جوی می‌شود.