رئیس کتابخانه مجلس از مرکز نسخ خطی ترکیه بازدید کرد

به گزارش خبرگزاری مهر، هشتادونهمین دوره کنگره جهانی کتابداری و اطلاع‌رسانیِ «ایفلا» (فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری) از ۱۸ تا ۲۲ آگوست ۲۰۲۵ (۲۷ تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۳) و نیز سی‌ونهمین گردهمایی پارلمانیِ ایفلا (۲۳-۲۴ آگوست ۲۰۲۵) به میزبانی قزاقستان در شهر آستانه، پایتخت این کشور، برگزار شد. مسعود معینی‌پور، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به همراه سیدباقر میرعبداللهی، معاون پژوهش کتابخانه، به دعوت ایفلا در روزهای ۲۳ و ۲۴ آگوست در بخش «خدمات کتابخانه‌ای و تحقیقاتی ایفلا برای پارلمان‌ها» (IFLAPARL) در این اجلاس شرکت کردند.

دیدار از اداره کل نسخ خطی ترکیه

معینی‌پور، در حاشیه این سفر و در زمان حضور کشور ترکیه، روز دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ ضمن حضور در اداره کل نسخ خطی ترکیه و دیدار و گفتگو با مدیر، معاونان و کارشناسان مرکز نسخ خطی ترکیه در استانبول، از بخش‌های مختلف این مرکز بازدید کرد. حسن دیده‌بان، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در استانبول، مدیران کتابخانه مجلس را در این دیدار همراهی می‌کرد.

در این دیدار، اکرم آیتار، مدیرمرکز نسخ خطی ترکیه در استانبول، ضمن ارائه گزارشی تفصیلی از تاریخچه بنای مرکز و تعداد و وضعیت نسخ خطی، سنگی و سربیِ موجود در ترکیه، به لزوم تجمیع نسخ خطی در مرکزی دولتی اشاره کرد و افزود: ارائه، استفاده علمی و بهینه و حفظ و نگهداری از این نسخ، مستلزم سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری واحد درباره این میراث است. این مرکز، ضمن نگهداری از هزاران نسخه خطی نفیس به زبان‌های ترکی، فارسی و عربی در موضوعات مختلف، در بخش «شفاخانه» مرکز به مرمت و بازسازی نسخ نیز می‌پردازد. ارائه دیجیتال و هدفمند برخی نسخ به پژوهشگران نیز از دیگر فعالیت‌های آنلاین این مجموعه است.

آیتار، با توجه به برگزاری همایش بین‌المللی نسخ خطی در آذرماه با حضور ۵۰ کشور در استانبول، از رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی برای حضور در این همایش دعوت کرد.

نسخ خطی فارسی، میراث مشترک همه ماست

سپس معینی‌پور، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ضمن ابراز خرسندی از حضور در مرکز ملی نسخ خطی ترکیه، در خصوص تاریخچه و فعالیت‌های کتابخانه مجلس مطالبی را بیان کرد و گفت: تاریخ اندیشه اسلامی، به‌روشنی، نشان می‌دهد که فرهنگ و تمدن اسلامی، تمدنی واگرا نبوده است. با توجه به این پیشینه، در وضع موجود در دنیای اسلام اگر هر مدیر فرهنگی مسلمان، که در حوزه میراث مکتوب فعالیت می‌کند، این طور بیندیشد که هر کس باید نسخه خطی خود را داشته باشد و دیگران را در این میراث مشترک نداند و راه استفاده را بر آنان ببندد، نمی‌توان در برابر نظم فکری دنیای مدرن قد علم کرد.

معینی‌پور افزود: نفوذ و توسعه میراث زبان فارسی به شکل ادبیات کهن فارسی در کشورهای همسایه ما به‌ویژه ترکیه از مهم‌ترین دلایل مبادله نسخه‌های خطی میان دو کشور بوده است. وجود آثاری به زبان فارسی در همین مرکز گواه این امر است. اگرچه در گذشته برخی آثار کهن به دلایلی چون مهاجرت یا دلایل دیگر از کتابخانه‌ها خارج شده است، اما امروزه، این تنگناها و فاصله‌ها، به یُمن وجود دیدگاه‌های فرهنگی و امکانات دیجیتال، قابل اصلاح و برداشته‌شدن است. نسخ خطی فارسی، میراث مشترک همه ماست.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، یکی از راهکارهای برداشتن فاصله میان دو کشور ایران و ترکیه در استفاده از میراث مشترک نسخ خطی را توجه به موضوع فهرست‌نویسی دانست و گفت: همکاران من در کتابخانه مجلس و نیز فهرست‌نویسان سرآمدی در دیگر کتابخانه‌های ایران، پیشینه قابل توجهی در فهرست و فهرستگان‌نویسی دارند و می‌توانند در این حوزه با کتابخانه‌های ترکیه همکاری کنند.

در پایان این دیدار در خصوص تبادل متخصصان و نیز مبادله الکترونیکیِ نسخ خطی بین دو کتابخانه از راه انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک توافق شد. همچنین رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، متقابلاً، از مدیر مرکز ملی نسخ خطی ترکیه برای حضور در همایش حامیان نسخ خطی، که بهمن ماه سال جاری به طور مشترک از سوی کتابخانه مجلس و کتابخانه ملی در کشورمان برگزار می‌شود، دعوت کرد.