سایه سنگین سوءظن و تردید بر سر دوره جدید همکاری با آژانس

به گزارش خبرنگار مهر، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرد که بازرسان این نهاد بین‌المللی وارد ایران شده‌اند.

این اقدام در حالی صورت گرفته که فضای سیاسی و رسانه‌ای داخلی نسبت به حضور بازرسان خارجی در ایران واکنش‌های متعددی را به دنبال داشته است.

قانون مجلس رعایت شده است

حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران با واکنش تند برخی نمایندگان مجلس مواجه شد.

محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان مجلس درباره حضور بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران اعلام کرد که در این زمینه قانون رعایت شده است.

حضور بازرسان برای تعویض سوخت نیروگاه بوشهر است

«سید عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه با حضور در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس ضمن ارائه توضیحاتی شفاف، تأکید کرد: بازرسان تنها به منظور تعویض سوخت نیروگاه بوشهر وارد کشور شده‌اند و هیچ برنامه‌ای برای بازرسی از تأسیسات آسیب‌دیده نیروگاه‌های بمباران شده وجود ندارد.

گروسی: بدون نظارت آژانس در ایران هیچ مذاکره جدی شکل نمی‌گیرد

گروسی، در گفت‌وگویی با شبکه آمریکایی در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌های رسانه‌ای پیرامون احتمال نهایی‌شدن توافق میان ایران و آژانس، گفت: وقتی حملات هوایی آغاز شد، روشن بود که ادامه بازرسی‌ها ممکن نیست. شرایط جنگی بود و ما کشور را ترک کردیم. از آن زمان تاکنون، به‌طور مستمر با ایران در حال گفتگو هستیم تا شرایط بازگشت را فراهم کنیم. این کار آسان نیست، چون همان‌طور که می‌توانید تصور کنید، در ایران برخی حضور بازرسان بین‌المللی را به زیان امنیت ملی خود می‌دانند و برخی چنین دیدگاهی ندارند. بنابراین موضوع این است که چه ترتیباتی لازم است تا ما بتوانیم بازگردیم و وظایف خودمان را انجام دهیم.

وی مدعی شد: اگر بخواهید از تکرار آنچه در ژوئن دیدیم جلوگیری کنید، باید این فعالیت‌ها ازسر گرفته شوند.

اهداف گروسی

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان جنگ اخیر ۱۲ روزه، فراتر از نقش ناظرانه خود عمل کرد و در برخی ابعاد، عملکردی همسو با منافع طرف‌های متخاصم به نمایش گذاشت که موجب بروز تردیدها و نگرانی‌های جدی در میان سیاستگذاران و نهادهای امنیتی ایران شد. این موضوع اکنون و با ورود بازرسان این سازمان به ایران به منظور تعویض سوخت نیروگاه اتمی بوشهر، ابعاد جدیدی از ابهام و پرسش‌های راهبردی را پیش رو قرار داده است.

با توجه به سوابق همکاری‌های اطلاعاتی آژانس با برخی بازیگران غربی و نقش آن در جمع‌آوری اطلاعات حساس، نمی‌توان صرفاً این ورود را محدود به جنبه‌های فنی دانست. احتمال وجود اهداف فراتر، از جمله پرکردن خلاءهای اطلاعاتی، تسهیل نظارت‌های فنی و حتی فراهم‌سازی زمینه برای اقدامات غیرمستقیم علیه امنیت انرژی هسته‌ای ایران، بسیار محتمل است.

ایران در شرایطی قرار دارد که با تهدیدات و فشارهای گسترده‌ای در فضای شبه‌جنگی مواجه است و جنگ متعارف صرفاً به طور موقت متوقف شده است. در چنین فضایی، ضرورت دارد مسئولان ذی‌ربط ضمن حفظ تعاملات دیپلماتیک سازنده، با نهایت دقت و هوشیاری به تحلیل و مدیریت این موضوع بپردازند تا از هرگونه بهره‌برداری سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی جلوگیری شود.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد اینکه گروسی در مصاحبه‌های اخیر خود، هم‌زمان دو هدف مشخص را دنبال می‌کند؛ نخست ایجاد شکاف و اختلاف نظر در فضای داخلی ایران و دوم نمایش قدرت آژانس است.

تجربه جنگ اخیر نشان داد که آژانس، با وجود جایگاه ظاهراً بی‌طرف خود، در عمل می‌تواند به عنوان ابزاری در معادلات پیچیده منطقه‌ای و بین‌المللی عمل کند؛ بنابراین برخورد با این نهاد نباید از سر ساده‌انگاری یا رویکرد تک‌بعدی باشد. در نهایت، ترکیبی از هوشیاری امنیتی، دیپلماسی هوشمندانه و سیاست‌ورزی راهبردی، کلید حفظ منافع ملی و امنیت انرژی هسته‌ای ایران در برابر پیچیدگی‌های روزافزون صحنه بین‌المللی خواهد بود.

هر گونه بازرسی بر اساس ترتیبات همکاری‌ها و تأیید آن توسط شورای عالی امنیت ملی است

بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: در راستای اجرای برنامه زمان‌بندی شده نیروگاه اتمی بوشهر و ضرورت تأمین به موقع برق مورد نیاز برای شبکه، ضمن هماهنگی‌های صورت گرفته مقرر شد بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر امر تعویض سوخت این نیروگاه نظارت کنند.

وی افزود: بدیهی است هر گونه بازرسی پس از توافق ایران و آژانس بر روی چارچوب ترتیبات همکاری‌ها و تأیید آن توسط شورای عالی امنیت ملی بر اساس مصوبه اخیر مجلس صورت خواهد گرفت.