شاهرود روی خط زلزله؛ پای آب در میان است

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – محمد حسن مقدم نیا*: فعال شدن گسل امیریه در شمال شهرستان شاهرود سبب شده تا در یک ماه اخیر زلزله‌های فراوانی در این منطقه رخ دهد. این زمین لرزه‌ها از سوم تیرماه ۱۴۰۴ آغاز شد جایی که مردم شاهرود در ساعت ۹:۳۰ شب زلزله شدید را احساس کردند و این آغاز یک ماه پر لرزه در این شهرستان بود.

مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نخستین زلزله در این منطقه را ۴.۶ ریشتر اعلام کرد، زلزله‌ای که بسیاری از مردم را ترساند و در برخی مناطق روستایی سبب ترک خوردن دیوارهای خانه‌ها شد اما خسارات عمده‌ای برجای نگذاشت.

ثبت زلزله‌های شدید

از آن روز تا کنون نزدیک به ۲۰ زلزله بالای سه ریشتر در شاهرود و دقیقاً در همین گسل امیریه در شمال این شهرستان به ثبت رسیده است و همین امر سبب شده تا کارشناسان و زمین شناسان و محققان نظریاتی را در این خصوص مطرح کنند که از جمله مهمترین آنها برداشت بی رویه آب و فرونشست در شاهرود است.

شدیدترین زلزله در این یک ماه اخیر روز بیست و چهارم تیرماه رخ داد و مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران شدت آن را ۴.۷ ریشتر اعلام کرد. سه روز بعد زلزله ۴.۶ ریشتری دیگری در همین ناحیه به وقوع پیوست تا سریال زلزله‌های سنگین در گسل امیریه شاهرود ادامه پیدا کند.

در این مدت یک زلزله خیلی شدید با قدرت ۵.۱ ریشتر هم در مرز بین استان‌های گلستان و سمنان و کمی بالاتر از گسل امیریه رخ داد که باعث ترس شدید مردم شد زیرا این زلزله حدود ساعت دو بامداد بیست و هفتم تیرماه رخ داد.

تعدد زلزله‌ها

از آن روز تا کنون دست کم هشت زلزله بالای سه ریشتر دیگر نیز در شاهرود احساس شده است نمونه آخر آن همین شب گذشته بود که نزدیک ساعت سه صبح زلزله‌ای به بزرگی ۳.۸ ریشتر شاهرود را لرزاند. مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران عمق این زلزله را ۱۰ کیلومتر و کانون آن را ۱۹ کیلومتری امیریه شاهرود اعلام کرد.

فقط در سه روز اخیر طبق اعلام مؤسسه ژیوفیزیک دانشگاه تهران شش زلزله در شاهرود و دقیقاً در همین گسل امیریه به ثبت رسیده است، موضوعی که کارشناسان اعلام کرده‌اند با آب مرتبط است زیرا حفر چاه‌های متعدد و کاهش منابع آبی به فرونشست زمین و در نتیجه فشار بر صفحات زمین می‌شود و این موضوع به زلزله‌ها دامن خواهد زد.

در ماه جاری در استان سمنان ۱۹ زلزله بزرگ و کوچک به ثبت رسیده که ۱۲ مورد آن تنها به گسل امیریه ارتباط داشته است و این امر نشان می‌دهد که این گسل فعالیت خودش را بیشتر از گذشته کرده است هر چند فعالیت این گسل سابقه تاریخی نیز دارد.

آب و شاهوار

به گفته کارشناسان یکی از مهمترین مسائلی که می‌تواند در افزایش تعداد زلزله‌ها مؤثر باشد، خشکسالی و کم آبی و فرونشست زمین بر اثر برداشت بی رویه منابع آبی، حفر چاه و همچنین از بین بردن منابع آبی و در نتیجه فقر آب است.

نباید فراموش کرد که کوهستان شاهوار، مهمترین منبع آب‌ساز و حیات بخش شاهرود که دقیقاً مشرف بر همین گسل امیریه نیز قرار دارد، سال‌ها به دلیل معدنکاری مورد تخریب گسترده قرار گرفت و همین امر سبب تأثیرات منفی بر روی کیفیت و کمیت آب شاهرود شده است که اسناد آن به خصوص نامه‌های تائید این تأثیرات منفی نزد خبرگزاری مهر موجود است.

مشکل اما اینجا است که دولت بدون توجه به این مسائل همچنین موضوعات زیست محیطی و مطالبه جدی مردم در خصوص تعطیلی معدن بوکسیت در شاهوار، بازگشایی مجدد این معدن تخریب‌گر را مورد بررسی قرار داده است! باید دید که با این وضعیت چه آینده‌ای در انتظار شاهرود و مردم آن خواهد بود.

مطالبه اصلی مردم شاهرود اما پایان دادن کامل به معدنکاری در کوهستان آبساز و حیات بخش شاهوار است منبع بزرگ آب شهرستان شاهرود که به گفته کارشناسان امر ۷۵ درصد از آب شاهرود را تأمین می‌کند سوال اصلی اینجا است که با ادامه معدنکاری چه اتفاقاتی در شاهرود رخ خواهد داد؟

*مدیر خبرگزاری مهر استان سمنان و فعال اجتماعی و رسانه‌ای