ضرورت بهره‌گیری از انرژی خورشیدی در کشاورزی کرمان

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: با افزایش مشکل ناشی از کمبود برق در فصل‌های گرم سال و فشار مضاعف بر شبکه‌های توزیع، کشاورزان کرمانی خواستار تسهیل استفاده از انرژی خورشیدی برای تأمین برق مورد نیاز در بخش کشاورزی شدند. این مطالبه در شرایطی مطرح می‌شود که استان کرمان با برخورداری از بیشترین ساعات آفتابی در کشور، ظرفیت بی‌نظیری برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دارد.

استان کرمان با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، یکی از مستعدترین مناطق ایران برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی است. با این حال، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تأمین برق مورد نیاز بخش کشاورزی این استان همچنان ناچیز است. در حالی که چاه‌های آب، پمپ‌های آبیاری، و تجهیزات سردخانه‌ای نیازمند برق پایدار هستند، قطعی‌های مکرر برق در تابستان موجب اختلال در روند تولید و خسارت‌های سنگین به کشاورزان شده است.

کشاورزان حاضرند در حوزه انرژی خورشیدی سرمایه گذاری کنند

حسین سلطانی، کشاورز اهل منطقه فهرج، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: ما سال‌هاست با مشکل قطعی برق دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. اگر دولت حمایت کند، حاضریم هزینه نصب پنل‌های خورشیدی را تقبل کنیم. این کار هم به نفع ماست، هم به نفع کشور.

او ادامه می‌دهد: در تابستان گذشته، به دلیل قطع برق، نتوانستیم به‌موقع باغ‌های پسته را آبیاری کنیم و بخشی از محصول از بین رفت. اگر برق خورشیدی داشته باشیم، دیگر وابسته به شبکه سراسری نیستیم.

زهرا رجبی، کشاورز جوان اهل جیرفت، نیز معتقد است که نسل جدید کشاورزان آماده پذیرش فناوری‌های نوین هستند: ما در دانشگاه درباره انرژی‌های پاک آموزش دیده‌ایم. حالا وقت آن است که این دانش را در مزرعه‌ها پیاده کنیم. اگر تسهیلات بانکی فراهم شود، بسیاری از کشاورزان به سمت نصب سامانه‌های خورشیدی خواهند رفت.

یکی از مهم‌ترین موانع توسعه انرژی خورشیدی در بخش کشاورزی، هزینه‌های اولیه نصب و راه‌اندازی پنل‌ها و تجهیزات جانبی است. با وجود کاهش قیمت جهانی تجهیزات خورشیدی، همچنان برای بسیاری از کشاورزان تأمین منابع مالی دشوار است.

در همین زمینه، مهدی ناصری، کارشناس انرژی‌های تجدیدپذیر، در گفت‌وگو با مهر می‌گوید: اگر دولت بسته‌های حمایتی شامل تسهیلات کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی، و آموزش‌های فنی ارائه دهد، می‌توان شاهد جهش بزرگی در استفاده از انرژی خورشیدی در کرمان بود. این استان از نظر تابش خورشید در رتبه اول کشور قرار دارد و می‌تواند الگویی برای سایر مناطق باشد.

او تأکید می‌کند: استفاده از برق خورشیدی نه‌تنها موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود، بلکه به پایداری محیط‌زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز کمک می‌کند.

در سال‌های اخیر، افزایش دمای هوا و رشد مصرف برق در بخش خانگی و صنعتی موجب فشار بر شبکه‌های برق شده است. در این میان، بخش کشاورزی که نیازمند برق پایدار برای آبیاری و نگهداری محصولات است، بیشترین آسیب را دیده است.

طبق آمار رسمی، در تابستان ۱۴۰۳ بیش از ۴۰ درصد چاه‌های کشاورزی در جنوب کرمان با قطعی برق مواجه بودند که منجر به کاهش ۲۵ درصدی تولید محصولات باغی شد. این آمار نشان‌دهنده ضرورت تغییر رویکرد در تأمین انرژی این بخش است.

کارشناسان معتقدند که انرژی خورشیدی می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی پایدار برای تأمین برق در مناطق روستایی و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. نصب پنل‌های خورشیدی بر سقف گلخانه‌ها، سردخانه‌ها، و حتی زمین‌های کشاورزی می‌تواند برق مورد نیاز را بدون وابستگی به شبکه سراسری تأمین کند.

دولت به کشاورزان برای استفاده از انرژی خورشیدی کمک عملی کند

در همین راستا، برخی شرکت‌های دانش‌بنیان در کرمان اقدام به طراحی سامانه‌های خورشیدی ویژه کشاورزی کرده‌اند که با مصرف پایین و بازده بالا، مناسب شرایط اقلیمی منطقه هستند.

کشاورزان کرمانی خواستار ورود جدی دولت به این حوزه هستند. آن‌ها معتقدند که با حمایت وزارت جهاد کشاورزی، سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا)، و بانک‌های عامل، می‌توان مسیر توسعه انرژی خورشیدی را هموار کرد.

در همین زمینه، مدیرکل جهاد کشاورزی استان کرمان در نشست اخیر با کشاورزان اعلام کرده است که در برنامه توسعه کشاورزی استان، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه خورشیدی در اولویت قرار دارد. طرح‌هایی برای ارائه تسهیلات ویژه در دست بررسی است.

با توجه به ظرفیت‌های طبیعی استان کرمان، آمادگی کشاورزان، و ضرورت کاهش وابستگی به برق شبکه، توسعه انرژی خورشیدی در بخش کشاورزی نه‌تنها یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. این تحول می‌تواند به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، و پایداری تولید در یکی از مهم‌ترین قطب‌های کشاورزی کشور منجر شود.

کشاورزان کرمانی چشم‌انتظار حمایت‌های عملی هستند تا بتوانند از انرژی خورشیدی برای روشن نگاه داشتن چراغ تولید استفاده کنند؛ چراغی که این بار با نور خورشید روشن خواهد شد.

چاه‌های برق باید به انرژی خورشیدی تجهیز شوند

حامد احمدی، مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر، با اشاره به ظرفیت‌های موجود در این حوزه گفت: در حال حاضر حدود ۲۳۵ هزار چاه کشاورزی در کشور به برق متصل هستند که در زمان اوج مصرف، بار تحمیلی آن‌ها به شبکه به بیش از ۳۷۰۰ مگاوات می‌رسد. این رقم در شرایط عادی تا ۴۳۰۰ مگاوات نیز افزایش می‌یابد.

وی افزود: مطابق پروانه‌های صادرشده، بیش از ۹۳ درصد چاه‌های کشاورزی تنها مجاز به فعالیت در کمتر از ۱۹ ساعت در شبانه‌روز هستند. این محدودیت‌ها در عمل موجب کاهش بهره‌وری و اختلال در برنامه‌های آبیاری می‌شود.

احمدی با اشاره به اقدامات حمایتی در حال اجرا، اظهار داشت: در جلسات مشترکی که با سازمان ساتبا برگزار شده، تمهیداتی برای تسهیل ورود مشترکان خرد به حوزه انرژی خورشیدی در نظر گرفته شده است. این برنامه‌ها با همکاری بانک‌ها و نهادهای مرتبط در آینده‌ای نزدیک اجرایی خواهد شد.

به گفته وی، هدف از این طرح‌ها، فراهم‌سازی شرایطی است که کشاورزان، خانوارها و صاحبان کسب‌وکارهای کوچک بتوانند با نصب پنل‌های خورشیدی، نیاز برق خود را به‌صورت مستقل تأمین کنند و از فشارهای ناشی از مدیریت مصرف رهایی یابند.

بر اساس اطلاعات ارائه‌شده، برنامه مدیریت مصرف توانیر در بسیاری از موارد حتی از ساعات مجاز برداشت آب در پروانه‌های بهره‌برداری نیز محدودتر است. این مسئله موجب شده تا کشاورزان با چالش‌های جدی در تأمین آب مورد نیاز محصولات خود مواجه شوند.

کارشناسان معتقدند که توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در بخش کشاورزی، علاوه بر کاهش وابستگی به شبکه برق، می‌تواند به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و پایداری تولید کمک کند. همچنین فروش برق مازاد به شبکه، منبع درآمدی جدید برای کشاورزان فراهم خواهد کرد.