مرز هنر مدرن و معاصر شفاف نیست؛ نام موزه هنرهای معاصر تغییر می‌کند؟

به گزارش خبرنگار مهر، موزه هنرهای معاصر تهران شامل جامع‌ترین و مهم‌ترین گنجینه‌های هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعه مهم هنر نوگرا در دنیاست. این موزه دارای کارهای مهمی از جنبش‌های اکسپرسیونیسم انتزاعی، پاپ آرت، مینی‌مالیسم، مفهومی و فوتورئالیسم است. در گنجینه دائمی این موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی نگهداری می‌شود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آنها، دارای ارزش استثنایی هستند. از جمله آثار مهم موزه، می‌توان به کارهای شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت و جاکومتی اشاره کرد. موزه هنرهای معاصر تهران همچنین مالک مجموعه بسیار مهم و جامعی از هنر نوگرا و معاصر ایران است. با توجه به اینکه عمر این موزه به نزدیک نیم قرن رسیده است، بر اساس برخی نظرات کارشناسان هنری لزوم تغییر عنوان این موزه از «معاصر» به «مدرن» حس می‌شود.

مرز معاصریت و مدرنیسم را نمی‌توان به راحتی مشخص کرد

رضا دبیری‌نژاد رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر عنوان این موزه از معاصریت به مدرنیسم توضیح داد: واقعیت این است که در جهان، تعداد موزه‌هایی که با عنوان «معاصر» شناخته می‌شوند، محدود است. هنوز تعریف دقیق و یک‌دستی از معاصریت وجود ندارد و همین کار را برای تفکیک آن از مدرنیسم سخت می‌کند. به همین دلیل، این مفهوم را می‌توان از ۲ زاویه بررسی کرد؛ یکی در رفتار و مواجهه‌ای است که دارد و حالت دیگر در شکل مجموعه است.

به گفته وی، امروز ما در نقطه‌ای بین هنر مدرن و معاصر قرار داریم و سعی می‌کنیم با انتخاب موضوعات اجتماعی و پیوند دادن آنها به زبان هنر، رفتاری معاصر از خودمان نشان دهیم.

رئیس موزه هنرهای معاصر تهران تصریح کرد: موزه هنرهای معاصر تهران، تا دهه هفتاد و هشتاد در حال جذب کردن آثار بود و گاهی حتی تا سال‌های بعد نیز این روند خرید و جذب ادامه داشته است. پس این‌طور نیست که همه آثار متعلق به قبل از انقلاب اسلامی باشد و این آثار، از قرن گذشته تا اواسط دهه هشتاد را در بر می‌گیرد.

وی توضیح داد: در همین نمایشگاه جدید موزه یعنی «به گزارش زنان» نیز بنا گذاشتیم که علاوه بر آثار موزه‌ای، مجموعه‌های متاخر را در قالب برگزاری نمایشگاه‌های دیگر در گالری‌ها و خانه هنرمندان ایران به نمایش بگذاریم تا رفتاری معاصر را از خود نشان دهیم و همه این آثار با یکدیگر، روایت دقیق‌تری از معاصریت را بیان کنند وگرنه مرز معاصریت و مدرنیسم را نمی‌توان به این راحتی مشخص کرد. به همین دلیل، گمان می‌کنم در شکل ارائه و مواجه می‌توان رفتار معاصر را پیدا کرد.

موزه هنرهای معاصر؛ یک نام با شخصیت متغیر

دبیری‌نژاد در پاسخ به این پرسش که با توجه به لزوم حفظ هویت برند در موزه هنرهای معاصر تهران، بنایی برای تبدیل عنوان معاصرِ موزه به مدرن وجود ندارد، گفت: برند موزه مثل یک اسم است. من را به اسم رضا می‌شناسید اما شخصیت من در ۴۰ سالگی با ۵۰ سالگی متفاوت است. موزه هنرهای معاصر تهران هم همین‌طور است و در هر برهه اجتماعی، تعریفی تازه پیدا کرده و از دهه ۷۰ میلادی تا امروز، تحت تأثیر مدیریت، ساختار سازمانی و شرایط اجتماعی قرار دارد. این تعریف در آینده نیز تغییر خواهد کرد؛ چرا که موزه‌ها موضوعات و برنامه‌های خود را بر اساس زمانه و نیاز جامعه بازتعریف می‌کنند.

لزوم شبکه‌سازی موزه‌های معاصر در کشور

وی بیان کرد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال حاضر چندین پروژه موزه هنر معاصر را در شهرهای مختلف کشور، با الهام از مدل موزه هنرهای معاصر تهران، پیش می‌برد. هر کدام از این پروژه‌ها در مراحل متفاوتی از پیشرفت قرار دارند و می‌توانند هویت هنری شهرهای خود را ارتقا دهند.

رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در پایان توضیح داد: این روند با چالش‌های حقوقی پیچیده‌ای روبه‌رو است که پیگیری آنها از سطح وزارت ارشاد فراتر می‌رود. گاهی شرایط اجتماعی باعث توقف این روند می‌شود اما پیگیری‌های حقوقی ادامه دارد. برای حل این مسائل، نیاز به عزم جدی‌تر و ورود دو یا سه نهاد کلان ملی است تا بتوانند به شهر و کشور در این مسیر کمک کنند.