هجوم غرب و متحدانش به سلاح مقاومت؛ حرکت لبنان به سمت پرتگاه خطرناک

خبرگزاری مهر–گروه بین الملل: لبنان روزهای پرالتهابی را سپری می کند. در جلسه روز گذشته هیئت دولت لبنان برای نخستین بار به طور رسمی موضوع انحصار سلاح و ضرورت محدود کردن آن در دست دولت مطرح شد. در جلسه چند ساعته هیئت دولت لبنان، به ارتش این وظیفه محول شد که تا پایان سال جاری میلادی (۲۰۲۵)، طرحی اجرایی برای انحصار سلاح در دست خود ارائه کند.

جلسه پرتنش در کاخ بعبدا

ظهر روز سه شنبه، تماس‌ها حاکی از دستیابی به یک راه حل میانه بود. اما با برگزاری نشست، تنشها واضح و روشن بود. منابع وزارتی تاکید کردند که نواف سلام و وزرای حزب القوات، برخلاف توافق صورت گرفته، فشارهای زیادی را اعمال کردند و جلسه را به دسیسه‌ای تبدیل کردند که ممکن است لبنان را به بحرانی بزرگ بکشاند. رئیس جمهور نیز در معرض این فشارها قرار گرفت. او می‌توانست جلسه را تعطیل کند و بررسی بند را به جلسه روز پنجشنبه موکول کند؛ اما این کار را نکرد.

این منابع خاطرنشان کردند که فضای جلسه بسیار متشنج بود؛ اما جلسه شاهد یک درگیری شدید نبود. منابع وزارتی ادامه دادند: نخست وزیر گویا ناچار بود در این جلسه تصمیمی برای کسب رضایت واشنگتن و ریاض اتخاذ کند. چرا که او در طول نشست فقط خواهان بررسی برگه تام باراک بود.

اصرار نواف سلام بر اجرای طرح آمریکایی

نواف سلام نخست وزیر لبنان اعلام کرد که مهلت خلع سلاح گروههای غیردولتی و تمرکز کامل تسلیحات در اختیار دولت، پایان سال جاری میلادی خواهد بود.

وی افزود: این ارتش لبنان مامور شده است تا پیش از پایان سال ۲۰۲۵، طرحی جامع برای انحصار سلاح در اختیار نیروهای مسلح دولتی تهیه و اجرا کند. این طرح باید تا پایان ماه آگوست ارائه شود.

حزب الله به شدت واکنش نشان داد

در بیانیه حزب الله لبنان آمده است: دولت نواف سلام با اتخاذ تصمیمی مبنی بر خلع سلاح لبنان از سلاح‌های مقاومت علیه دشمن اسرائیلی، اشتباه بزرگی مرتکب شد که منجر به تضعیف توانایی‌ها و موضع لبنان در مواجهه با تجاوز مداوم اسرائیلی-آمریکایی علیه آن می‌شود و برای اسرائیل چیزی را به ارمغان می‌آورد که در تجاوز خود به لبنان به آن دست نیافته بود، تجاوزی که ما با نبرد «اولی الباس» با آن مقابله کردیم و منجر به توافقی شد که اسرائیل را ملزم به توقف تجاوز و خروج از لبنان می‌کرد.

حزب الله بیان کرد: این تصمیم نقض آشکار منشور و نقض بیانیه وزارتی دولت است زیرا در بند پنجم آن آمده است که دولت متعهد است مطابق با سند وفاق ملی مصوب طائف تمام اقدامات لازم را برای آزادسازی تمام سرزمین های اشغالی لبنان از لوث اشغالگران اسرائیلی و بسط حاکمیت دولت بر همه اراضی خود با نیروهای خود و استقرار ارتش لبنان در منطقه مرزی که توسط جامعه بین المللی به رسمیت شناخته شده است، به عمل آورد.

در بیانیه حزب الله آمده است: حفظ قدرت لبنان و سلاح مقاومت بخشی از قدرت لبنان است و این یکی از اقدامات ضروری است. همچنین، تلاش برای افزایش قدرت لبنان از طریق مسلح کردن و تقویت ارتش و آمادگی آن به گونه‌ای که بتواند دشمن اسرائیلی را از اراضی لبنان بیرون براند و این اراضی را آزاد کند و از آنها محافظت کند، یکی از اقدامات ضروری است.

حزب الله بیان کرد: این تصمیم در نتیجه دیکته های تام باراک فرستاده آمریکا اتخاذ شد که در دلایل ارائه آن به کابینه و توجیهات تصویب آن ذکر شده بود و نواف سلام اعلام کرد که کابینه تصمیم گرفت که بحث را در مورد سند آمریکایی پنجشنبه ادامه دهد و به ارتش لبنان ماموریت دهد تا قبل از پایان امسال طرحی اجرایی برای مصادره سلاح ها تدوین شود. این تصمیم کاملاً در خدمت منافع اسرائیل است و لبنان را بدون هیچ گونه بازدارندگی در برابر دشمن اسرائیلی رها می کند.

در این بیانیه آمده است: این با تعهد جوزف عون رئیس جمهور لبنان در سخنرانی تحلیفش درباره بررسی راهبرد امنیت ملی در تضاد است که گفت: «من متعهد می‌شوم که خواستار بحث در مورد یک سیاست دفاعی یکپارچه به عنوان بخشی از یک استراتژی امنیت ملی در سطوح دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی شوم که به دولت لبنان – تکرار می‌کنم، دولت لبنان – این امکان را می‌دهد که اشغالگری اسرائیل را از بین ببرد و تجاوز آن را از تمام سرزمین‌های لبنان دفع کند.». تصمیم دولت بخشی از یک استراتژی تسلیم و تضعیف آشکار مبانی حاکمیت لبنان است.

حزب الله بیان کرد: خروج وزیران حزب الله و جنبش امل از جلسه کابینه بیانگر مخالفت با این تصمیم و نشانگر مخالفت مقاومت به عنوان بخشی از جامعه لبنان و نیز مخالفت مردمی گسترده با تصمیم قرار دادن لبنان تحت قیمومیت آمریکا و اشغالگری اسرائیل است. این تصمیم، حاکمیت لبنان را تضعیف می‌کند و به اسرائیل آزادی عمل می‌دهد تا در امنیت، جغرافیا، سیاست و موجودیت آینده آن دخالت کند. بنابراین، ما با این تصمیم طوری رفتار خواهیم کرد که گویی وجود ندارد.

در بیانیه حزب الله لبنان تاکید شده است: در عین حال ما آماده گفتگو وپایان دادن به تجاوز اسرائیل علیه لبنان، آزادسازی اراضی و آزادی اسیران و تلاش برای ساختن کشور و بازسازی ویرانی های ناشی از حملات ددمنشانه و نیز آماده بررسی راهبرد امنیت ملی هستیم اما نه در سایه اشغالگری، هستیم.

حزب الله بیان کرد: اولن باید توافق از سوی طرف اسرائیلی اجرا شود و دولت باید اولویت را در اتخاذ اقدامات لازم برای آزادسازی همه اراضی لبنان از لوث اشغالگران اسرائیلی قرار دهد همانطور که در بیانیه وزارتی آمده است. به مردم شریفمان می گوییم که این یک ابر تابستانی است و انشاءالله خواهد گذشت. ما به صبر و پیروزی عادت کرده ایم.

اعتراض امل به امتیاز دهی دولت به تل آویو

جنبش امل لبنان در بیانیه‌ای به تصمیم دولت لبنان علیه سلاح مقاومت واکنش نشان داد و اعلام کرد: لبنان از ۲۷ نوامبر سال ۲۰۲۴ یعنی تاریخ آتش بس میان لبنان و دشمن اسرائیلی به آن کاملاً پایبند بوده و همچنان هست؛ اما دشمن اسرائیلی از لحظه اول به آن پایبند نبوده و همچنان به حملات هوایی و ترور با پهپاد ادامه داده و مناطقی از لبنان از جمله پنج تپه را در اشغال خود دارد و مانع از بازگشت ساکنان روستاهای مرزی به آن پس از ویرانی کامل آنها شده است.

در بیانیه این جنبش تاکید شده است: از این رو، دولت لبنان به جای امتیاز دادن رایگان به دشمن اسرائیلی با توافقات جدید، بهتر بود که همه تلاش خود را وقف تثبیت آتش بس در وهله اول و مهار ماشین کشتار اسرائیلی می‌کرد که تاکنون صدها لبنانی را شهید و مجروح کرده است.

جنبش امل بیان کرد: دولت لبنان برعکس سخنرانی مراسم تحلیف رئیس جمهور و علیه بیانیه وزارتی عمل کرده است و از این رو جلسه فردا فرصتی برای اصلاح و بازگشت به همبستگی لبنان است.

رویاپردازی صهیونیستها به برکت نخست وزیر لبنان

رسانه های رژیم صهیونیستی به شدت از تصمیم دولت نواف سلام علیه سلاح مقاومت ابراز شادمانی کردند.

کانال ۱۴ تلویزیون رژیم صهیونیستی از حرکت دولت لبنان به سمت خلع سلاح مقاومت به عنوان نقطه عطف دراماتیک نام برد و گزارش داد: تصمیم دولت لبنان در خلع سلاح حزب الله راه را به سمت عادی سازی روابط با لبنان در مرحله آتی باز می کند.

رسانه صهیونیستی معاریو نیز گزارش داد: لبنان تحولات دراماتیک را پشت سر می گذارد. اگر قرار باشد که بعدها، شراکت منطقه ای با لبنان مدنظر قرار گیرد، باید مشروط به نظارت امنیتی شدید و خلع سلاح حزب الله باشد.

حرکت لبنان به سمت پرتگاه خطرناک

قدر مسلم این است که این تحرکات آمریکا و متحدان آن در داخل لبنان و دولت این کشور می تواند تبعات خطرناکی به همراه داشته باشد به ویژه که شیخ نعیم قاسم در سخنرانی چند روز قبل خود به صراحت اعلام کرد که حزب الله زیر بار توافق جدید نمی رود و جدول زمانی تحت فشار و تهدید رژیم صهیونیستی و آمریکا را رد می کند. دبیر کل حزب الله لحن خود را تندتر کرد و از بر باد رفتن امنیت هشت ماهه پس از آتش بس ظرف یکساعت سخن گفت و این بدان مفهوم است که حزب الله زیر بار فشار و تهدید نمی رود.

احزاب غربگرا مخالف حزب الله به دنبال تعیین ضرب الاجلی برای خلع سلاح مقاومت هستند. آنها می کوشند که بازه زمانی معین و سازوکاری برای اجرای آن تدوین شود. قرار است بررسی این اقدام و سند ارائه‌شده از سوی توماس باراک، فرستاده ویژه آمریکا در لبنان در جلسه روز پنجشنبه ۱۶ مرداد ادامه پیدا کند. برخی بر این باورند که این اقدام با هدف خریدن زمان به منظور رایزنی‌های بیشتر و شاید تغییراتی در سند آمریکاست.

به هر حال با توجه به مخالفت حزب الله با تحویل سلاح و اصرار متحدان آمریکا و برخی کشورهای عربی با خلع سلاح، آینده خطرناکی پیش روی لبنان است و احتمال جنگ داخلی افزایش می یابد. در این میان نقش جوزف عون بسیار مهم است به ویژه که وی همواره از برخورد با حزب الله خودداری کرده است، هرچند به نظر می رسد که اینبار در معرض آزمون سختی با توجه به اینکه نواف سلام و حامیانش بر اجرای طرح آمریکایی اصرار دارند، قرار گرفته است و به ویژه که جوزف عون تمایلی برای سرشاخ شدن با آمریکا هم ندارد. در این میان تلاش می شود که یک راهکار میانه یافت شود.

سئوالاتی ذهن ناظران امور را به خود مشغول کرده است که آیا این مسیر واقعاً به ثبات لبنان می‌انجامد؟ یا آنکه پیش‌زمینه‌ای است برای فروپاشی معادله بازدارندگی و تسلیم کامل لبنان در برابر اسرائیل و متحدانش؟ در ظاهر، این طرح از زبان دیپلماسی درباره «حاکمیت دولت»، «انحصار سلاح» و «بازسازی اقتصادی» سخن می‌گوید؛ اما در باطن، شروطی سنگین و یک‌طرفه را به لبنان تحمیل می‌کند.

در حالی که رژیم صهیونیستی هیچ تعهد مشخصی برای توقف تجاوزات زمینی، دریایی و هوایی ارائه نمی‌دهد، لبنان باید ساختار نظامی حزب‌الله را برچیند و همه سلاح‌های سنگین را تحویل ارتش دهد – ارتشی که خود سال‌هاست تحت تحریم تسلیحاتی و ضعف مزمن لجستیکی قرار دارد. حتی جدول زمان‌بندی برای خلع سلاح و استقرار ارتش است، از نظر بسیاری از کارشناسان نظامی «غیرواقعی» و «خیالی» توصیف شده است.

پرسش اساسی این است: در شرایطی که رژیم صهیونیستی هنوز مناطقی از خاک لبنان را اشغال کرده، روزانه حریم هوایی را نقض می‌کند و تهدید به عملیات نظامی می‌کند، خلع سلاح مقاومت به چه معناست؟ مگر نه آنکه همین ساختار نظامی حزب‌الله بود که در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۶ مانع پیشروی ارتش رژیم صهیونیستی شد و نوعی موازنه قوا را برقرار ساخت؟

خلع سلاح بدون توافق جامع منطقه‌ای و بدون ضمانت‌های امنیتیِ جدی، عملاً به معنای باز کردن درهای لبنان برای نفوذ و تجاوز مجدد خواهد بود. به هر حال آنچه عیان است، تلاش تل آویو برای به دست آوردن دستاوردی است که در جریان جنگ نتوانسته آنرا محقق کند.

طرح پیشنهادی، به شکل هوشمندانه‌ای، مسائل امنیتی را با وعده‌های اقتصادی گره زده است. این سیاست «چماق و هویج» در واقع کشور را بین دو راه دشوار قرار می‌دهد: یا پذیرش شرایطی تحقیرآمیز برای بقا، یا تهدید به فشار اقتصادی بیشتر.

آنچه در تحلیل‌ها نادیده گرفته می‌شود، این است که حزب‌الله صرفاً یک گروه نظامی نیست؛ بلکه بخش مهمی از بافت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی لبنان است. خلع سلاح مقاومت بدون گفتگو، اجماع داخلی و توازن منطقه‌ای، نه تنها امکان‌پذیر نیست، بلکه می‌تواند لبنان را به ورطه یک رویارویی داخلی دیگر بکشاند.

آنچه می توان گفت این است که هر اقدام نسنجیده ای، موجب نادیده گرفتن واقعیت های عمیق لبنان و تشدید تنش خواهد شد به ویژه که مناطقی از لبنان تحت اشغال است، مشکل آوارگان حل نشده و اوضاع اقتصادی این کشور به شدت وخیم است.