هشدار! بحران «بیماران قلبی» در موج گرما

رضا روان پارسا، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: این روزها دمای هوا در بسیاری از شهرهای کشور از مرز ۴۰ درجه سانتی‌گراد عبور کرده و موج گرمای طاقت‌فرسا، سلامت عمومی را با چالش جدی مواجه کرده است. در چنین شرایطی، یکی از نگران‌کننده‌ترین پیامدهای گرمای شدید که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، افزایش بروز سکته‌های قلبی و سایر اختلالات قلبی عروقی است.

وی افزود: برخلاف تصور عموم، گرما تنها باعث گرمازدگی یا ضعف موقت نمی‌شود، بلکه می‌تواند عامل محرکی باشد برای رویدادهایی بسیار جدی‌تر همچون آریتمی‌های کشنده، تشدید نارسایی قلبی، و در نهایت سکته قلبی. این وضعیت به ویژه در شهرهای مرکزی و جنوبی ایران که گرما با رطوبت بالا همراه است، نگران‌کننده‌تر جلوه می‌کند.

روان پارسا ادامه داد: در گرمای بالا، بدن برای حفظ دمای طبیعی، حجم زیادی از آب و الکترولیت‌ها را از طریق تعریق از دست می‌دهد. کاهش مایعات در گردش منجر به افزایش غلظت خون، اُفت فشارخون و اختلال در خون‌رسانی به بافت‌ها، از جمله عضله قلب می‌شود. در چنین شرایطی، قلب مجبور به فعالیت شدیدتر می‌شود و این افزایش بار کاری به ویژه در افرادی که زمینه بیماری قلبی دارند، می‌تواند به بروز یک رویداد حاد قلبی منجر شود. همچنین، تغییرات الکترولیتی ناشی از دست رفتن پتاسیم، سدیم و منیزیم می‌تواند منجر به بروز آریتمی‌های خطرناک و یا تشدید نارسایی قلبی شود.

این متخصص قلب و عروق تاکید کرد: این وضعیت محدود به بیماران قلبی نبوده و افراد سالم نیز در معرض خطر قرار دارند، به ویژه اگر به میزان کافی آب ننوشند و در ساعات گرم روز فعالیت بدنی شدید داشته باشند یا به مدت طولانی در معرض آفتاب قرار بگیرند. بررسی‌های میدانی در برخی مراکز اورژانس کشور در چنین شرایطی نشان می‌دهد که تعداد بیماران مراجعه‌کننده با علائم قلبی همچون درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب و بی‌حالی، نسبت به روزهای معمول تا دو برابر افزایش یافته است. بنا بر اعلام سازمان اورژانس کشور، در تیرماه امسال بیش از ۲۱۰۰ مورد مراجعه مرتبط با گرمازدگی ثبت شده که در بسیاری از این موارد، علائم قلبی نیز به عنوان شکایت اصلی گزارش شده است. همچنین در استان‌هایی مانند خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و حتی مناطقی از تهران، مراکز درمانی با افزایش مراجعات ناشی از نوسانات فشارخون و حملات قلبی در ساعات اوج گرما مواجه شده‌اند.

وی اظهار داشت: باید در نظر داشت که سکته قلبی ناشی از گرما گاهی «خاموش» و بدون علائم معمول رخ می‌دهد. این موضوع به ویژه در سالمندان و بیماران دیابتی شایع‌تر بوده و در این افراد اولین علامت ممکن است یک ضعف عمومی، احساس سنگینی قفسه سینه، یا بی‌قراری غیرقابل توجیه باشد. از همین رو آگاهی عمومی نسبت به نشانه‌های غیراختصاصی و مراجعه سریع به مراکز درمانی، اهمیت حیاتی دارد.

روان پارسا گفت: پیشگیری، کلید اصلی مقابله با این خطر است. توصیه‌های ساده‌ای مانند نوشیدن آب کافی در طول روز حتی بدون احساس تشنگی، پرهیز از حضور در فضای باز در ساعات اوج گرما (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر)، استفاده از پوشش مناسب و رنگ روشن، خنک نگه داشتن محیط کار و زندگی، پرهیز از ورزش یا فعالیت سنگین در فضای گرم و تهویه مناسب محیط، می‌تواند خطر را به شکل قابل توجهی کاهش دهد. همچنین لازم است مراقبت بیشتری از سالمندان، بیماران قلبی، بیماران دچار فشارخون بالا، و کسانی که داروهای خاص مانند داروهای ادرار آور مصرف می‌کنند، به عمل آید.

این فوق تخصص آنژیوپلاستی، در پایان افزود: فراموش نکنیم که با افزایش گرمای زمین و پدیده‌های اقلیمی، خطر سکته‌های قلبی مرتبط با گرما دیگر محدود به مناطق خاص یا فصل‌های خاص نیست. امروز در قلب کلانشهر تهران نیز می‌توان شاهد بروز این بحران بود. اگر جامعه و نظام سلامت این خطر را جدی نگیرد، موج گرما ممکن است در سکوت، موجی از بحران‌های قلبی را نیز به دنبال داشته باشد.