وجود ۱۳۰ هزار هکتار کانون بحرانی گردوغبار بیخ گوش اصفهان

به گزارش خبرنگار مهر، مهدی سلطانی ظهر دوشنبه در نشست کارگروه کاهش آلودگی هوا و مقابله با گردوغبار استان که با حضور شماری از کارشناسان و مدیران ارشد استانی برگزار شد، اظهار کرد: استان اصفهان با ۱.۵ میلیون هکتار کانون بحران فرسایش بادی یکی از مناطق بحرانی کشور در زمینه بیابان‌زایی است.

به گفته وی، تنها در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان به ویژه از سمت نواحی شرق و شمال شرق آن، ۱۳۰ هزار هکتار از این کانون‌ها گسترده شده است که از این میزان، تاکنون تنها ۲۰ هزار هکتار جنگل دست‌کاشت ایجاد شده است اما وجود این کانون‌های عظیم در شعاع اصفهان تأثیرات مخربی بر محیط‌زیست، صنایع و سلامت عمومی دارند.

رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان خاطرنشان کرد: این کانون‌ها به دلیل فرسایش بادی و عوامل انسانی و محیطی، چالش‌های جدی ایجاد کرده‌اند.

نائین بحرانی‌ترین منطقه تحت تأثیر فرسایش بادی

سلطانی با اشاره به اینکه مساحت کل مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی در استان اصفهان به ۲.۸ میلیون هکتار می‌رسد که در ۱۴ شهرستان پراکنده است، افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر، مناطق غربی استان از جمله شهرستان گلپایگان، نیز به این سامانه بیابانی اضافه شده‌اند.

وی ادامه داد: شهرستان نائین با ۶۸ هزار هکتار کانون بحران درجه یک، بحرانی‌ترین منطقه استان است اما مشکلات اصلی در کلانشهر اصفهان و اطراف آن به دلیل تراکم جمعیتی و صنعتی بیشتر نمایان است.

به گفته سلطانی، از ۱.۵ میلیون هکتار کانون بحران، گردوغبار استان، ۱۰۵ هزار هکتار در مناطق چهارگانه محیط‌زیست، ۱۱۶ هزار هکتار در اراضی کشاورزی بایر، سه هزار و ۳۰۰ هکتار در سیل‌گیرهای پشت رودخانه‌ها و ۲۴ هزار و ۵۰۰ هکتار در مناطق معدنی قرار دارند.

رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان خاطرنشان کرد: این اداره طی سالیان گذشته اقداماتی نظیر ایجاد ۳۱۰ هزار هکتار جنگل دست‌کاشت، احداث ۱۰۶ کیلومتر تله رسوب‌گیر، یک هزار و ۲۰۷ کیلومتر بادشکن، ۳۸ هزار هکتار مالچ‌پاشی و مدیریت روان‌آب در ۱۳ هزار هکتار را انجام داده است.

ضرورت تثبیت ۵۰ درصد از کانون‌های گردوغبار با جنگل‌های دست‌کاشت

سلطانی افزود: با این حال این اقدامات تنها بخشی از نیازهای استان را پوشش داده و برای کنترل کامل کانون‌ها، باید حداقل ۵۰ درصد از ۱.۵ میلیون هکتار کانون بحران با جنگل‌های دست‌کاشت تثبیت شود.

وی با بیان اینکه درختچه تاغ به‌عنوان یک گونه استراتژیک در بیابان‌زدایی، نقش مهمی در تثبیت خاک دارد، ابراز کرد: اما شایعات تأییدنشده‌ای درباره ارتباط آن با بیماری سالک مطرح است؛ همچنین، افزایش قیمت زغال باعث هجوم به جنگل‌های تاغ و مشکلات حفاظتی و هزینه‌های نگهداشت این جنگل‌ها شده است.

شکاف عمیق بین نیازها و منابع مالی برای مقابله با بیابان‌زایی

رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان اظهار کرد: در سال ۱۴۰۳، اداره بیابان استان با بودجه‌ای بالغ بر ۲۱.۵ میلیارد تومان فعالیت کرد که در برابر وسعت ۳.۲ میلیون هکتاری مناطق بیابانی، بسیار ناچیز است.

سلطانی ادامه داد: این بودجه صرف اقداماتی نظیر ۱۲۱ هکتار نهال‌کاری جدید، ۴۰۰ هکتار مراقبت و آبیاری نهال‌کاری‌های قبلی، مدیریت جنگل‌های دست‌کاشت در شهرستان‌های کاشان، نائین، نطنز و آران‌وبیدگل و مدیریت روان‌آب در ۲۵۰ هکتار از شهرستان‌های اردستان و نائین شد.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس برنامه هفتم توسعه قرار است ۲۰ درصد از کانون‌های بحران فرسایش بادی در کشور کاهش یابد که سهم استان اصفهان ۲۳۰ هزار هکتار است.

رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی اصفهان افزود: برای تحقق این هدف، برنامه‌ریزی شده تا سالیانه چهار هزار هکتار نهال‌کاری، ۲ هزار هکتار بادشکن و سایر اقدامات انجام شود. با این حال، برآورد هزینه موردنیاز برای سال ۱۴۰۳ حدود ۴۵۰ میلیارد تومان بوده در حالی که بودجه تخصیص‌یافته تنها ۲۱.۵ میلیارد تومان بود.

سلطانی اضافه کرد: برای سال ۱۴۰۴ نیز برآورد هزینه ۶۵۰ میلیارد تومان بوده اما بودجه تخصیص‌یافته حدود ۲۲ میلیارد تومان است که نشان‌دهنده شکاف عمیق بین نیازها و منابع مالی موجود است.

وی، تأمین بودجه کافی، استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌ها برای آبیاری، همکاری بین‌بخشی با سازمان‌هایی مانند جهاد کشاورزی برای تأمین ماشین‌آلات و نهاده‌ها برای مقابله با بحران بیابان زایی در اصفهان ضروری دانست و گفت: انجام تحقیقات برای کاهش مصرف آب، استفاده از مالچ‌های دوستدار محیط‌زیست، ممنوعیت صدور پروانه معادن سطحی، جابه‌جایی کوره‌های آجر و گچ و احیای پوشش گیاهی از طریق ایجاد فضای سبز توسط شرکت‌های صنعتی می‌تواند به کاهش اثرات مخرب بیابان‌زایی در استان کمک کند.