وزارت خارجه با هوشمندی ایران را در جایگاه مدعی حقوقی قرار داد

به گزارش خبرگزاری مهر، کاظم غریب‌آبادی معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه به مناسبت یک سالگی دولت چهاردهم، در یادداشتی که در روزنامه ایران منتشر شده است، به فعالیت‌های وزارت خارجه کشورمان در جنگ ۱۲ روزه و در بخش حقوق بین الملل پرداخته است.

این یادداشت به شرح زیر است:

جنگ ۱۲ روزه علیه جمهوری اسلامی‌ایران واقعه مهمی‌در حافظه تاریخی ملت ما و در عرصه سیاست خارجی کشور بود. در این جنگ، ایران نه تنها با تهاجمی‌نظامی‌و بی‌سابقه مواجه شد، بلکه عرصه‌ای از نبردهای حقوقی، دیپلماتیک و رسانه‌ای نیز پیش روی ما قرار گرفت. وظیفه اصلی وزارت امور خارجه و بویژه معاونت امور حقوقی و بین‌المللی، ترجمه این مقاومت در میدان سیاست و حقوق بین‌الملل بود.

اولین اقدام ما در این دوران، فعال‌سازی تمامی‌ظرفیت‌های حقوقی بین‌المللی بود. بلافاصله پس از آغاز تجاوز، شکایات رسمی‌در چهارچوب منشور ملل متحد به دبیرکل سازمان ملل و ریاست شورای امنیت ارائه شد.

استناد به اصل ۵۱ منشور برای دفاع مشروع و نیز طرح مسئولیت دولت متجاوز، پایه‌های حقوقی مستحکمی‌برای اقدامات ایران بود.

در این چهارچوب، موفق شدیم دستور کار چند نشست اضطراری شورای امنیت را به موضوع تجاوز علیه ایران اختصاص دهیم. همچنین در نشست‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بر ضرورت جلوگیری از سیاسی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران و توجه به تهدیدات امنیتی جدید علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان تأکید کردیم.

همزمان، برنامه مشخصی با اهداف، مستندسازی حقوقی تجاوز و تبیین حقوق و مواضع کشور، مقابله با روایت‌سازی‌های خلاف واقع برخی دولت‌ها و بازیگران بین‌المللی، اقدامات روشنگرانه در راستای تبیین جنایات ارتکابی متجاوزان، جلب حمایت و همراهی بین‌المللی در محکومیت حمله به کشور در سازمان‌ها و گروه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و درخواست و برگزاری نشست‌های فوق‌العاده مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای برای بررسی وضعیت و محکومیت تجاوز به خاک کشور تنظیم و اجرا شد.

کلیه اسناد و گزارش‌های تولید شده در نتیجه این برنامه در مجموعه‌ای ذیل عنوان «جنگ تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی‌ایران (یادداشت‌های دیپلماتیک، مکاتبات رسمی‌و بیانیه‌های بین‌المللی)» گردآوری شده است که در تارنمای وزارت امور خارجه قابل بازیابی است.

در این دوره، پیشبرد دیپلماسی منطقه‌ای و چندجانبه نقشی محوری در راهبرد معاونت امور حقوقی و بین‌المللی داشت. در چهارچوب سازمان همکاری اسلامی، اجماعی کم‌سابقه علیه تجاوز شکل گرفت و قطعنامه‌ای در حمایت از ایران به تصویب رسید. در سازمان همکاری شانگهای و بریکس نیز، ایران توانست ابعاد تهدید علیه امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی را برجسته سازد و حمایت کشورهای بزرگ و نوظهور اقتصادی را جلب کند. همچنین با پیگیری‌های به عمل آمده جنبش عدم تعهد با اکثریت قاطع، تجاوز را محکوم و خواستار پیگیری مسئولیت دولت متجاوز شد.

معاونت حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه همچنین تلاش کرد تا موضوعات فراتر از جنگ نظامی‌را به گفتمان دیپلماتیک اضافه کند. در حوزه حقوق بشر، ما اسناد و گزارش‌های معتبری از نقض گسترده حقوق غیرنظامیان ایرانی، حملات به زیرساخت‌های حیاتی و آثار انسانی جنگ را در اختیار نهادهای بین‌المللی قرار دادیم. در حوزه محیط زیست و توسعه پایدار، حملات به مراکز صنعتی و انرژی پیامدهای زیست‌محیطی خطرناکی داشت که به‌صورت مستند به سازمان‌های تخصصی مانند برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) گزارش شد.

این فعالیت‌ها تنها دفاع از ایران نبود؛ بلکه بکارگیری حقوق بین‌الملل در برابر تجاوز و یکجانبه‌گرایی بود. با این وجود، باید واقع‌بین بود. ساختارهای موجود بین‌المللی همچنان تحت تأثیر قدرت‌های بزرگ عمل می‌کنند که در برخی موارد مانع صدور قطعنامه‌های الزام‌آور علیه متجاوزین شدند؛ اما وزارت امور خارجه توانست با هوشمندی، ایران را در جایگاه مدعی حقوقی قرار دهد.

امروز، پس از جنگ ۱۲ روزه، وظیفه ما تنها روایت گذشته نیست؛ بلکه تداوم پیگیری حقوقی در محاکم بین‌المللی، تقویت جبهه‌های دیپلماتیک در سازمان‌های منطقه‌ای و جهانی و ثبت مستمر اسناد تجاوز به عنوان مدعای حقوقی ملت ایران است. ما به جهانیان یادآور شدیم که جمهوری اسلامی‌ایران، حتی در سخت‌ترین شرایط، نه تنها از خاک و استقلال خود دفاع می‌کند، بلکه پرچمدار حق و عدالت است.