«پاسیاد پسر خاک» مرجعی قابل اعتماد؛ شعار ابوترابی در اسارت چه بود؟

عبدالمجید رحمانیان هم‌بند و همراه شهید حجت‌الاسلام سیدعلی اکبر ابوترابی فرد، به روایت بخش‌هایی از زندگی و فعالیت‌های این شهید پرداخت و گفت: شهید ابوترابی فرد ۲۶ آذر سال ۱۳۵۹ به اسارت درآمد و ابتدا حدود ده ماه در سلول‌های بغداد زندانی بود. پس از آن، برای مدتی کوتاه به اردوگاه عنبر منتقل شد و سپس به موصل انتقال یافت. از پاییز سال ۱۳۶۱، او وارد اردوگاه تازه‌تأسیس موصل ۴ شد، مکانی که عده‌ای از اسرای فرهنگی و بسیجی در آنجا نگهداری می‌شدند.

وی ادامه داد: شهید ابوترابی فرد با ورود به اردوگاه موصل، فعالیت‌های بی‌نظیری را آغاز کرد. او با برنامه‌ریزی دقیق اقدام به سازماندهی گروه‌های فرهنگی به‌صورت مخفیانه کرد، چرا که شرایط دشوار آن زمان اجازه فعالیت‌های علنی را نمی‌داد. ممنوعیت تجمع، نماز جماعت، قلم و کاغذ و دیگر محدودیت‌ها باعث شد که این اقدامات کاملاً پنهانی انجام شود. از هر آسایشگاه یا سالن یک نفر به‌طور محرمانه انتخاب می‌شد تا با شهید ابوترابی ارتباط داشته باشد و گروه‌های فرهنگی کوچک ۵ تا ۶ نفره را در آسایشگاه خود تشکیل دهد. این گروه‌ها هدف‌شان تقویت روحیه مقاومت و نشاط میان اسرا بود تا آنها روح و جسم سالم خود را حفظ کنند؛ چرا که دشمن به دنبال ایجاد افسردگی، ناامیدی و درگیری میان اسیران بود.

شهید ابوترابی‌فرد الگوی شگفت‌انگیزی از توانایی‌های جسمی و روحی بود

هم‌بند شهید ابوترابی‌فرد گفت: دانسته‌های شهید ابوترابی در زمینه مدیریت و انگیزش باعث شد اردوگاه به مرور زمان از هفت آسایشگاه به چهارده یا پانزده آسایشگاه گسترش یابد. افزون بر سازماندهی فرهنگی، او خود نیز الگوی شگفت‌انگیزی از توانایی جسمی و روحی بود. ورزش در میان اسرا نقش مهمی در مبارزه با افسردگی داشت. او گاهی به بهانه حمام رفتن، ورزش می‌کرد. بعدها دیگر این موضوع با فشار صلیب سرخ آزاد شد و صبح‌ها می‌توانستیم نیم ساعتی را در زمین کوچکی والیبال یا فوتبال بازی کنیم. او در رشته‌های مختلف ورزشی مانند فوتبال، والیبال، ژیمناستیک، کونگ فو، تنیس روی میز و حتی ورزش‌های باستانی مهارت چشمگیری داشت؛ مهارتی که موجب تعجب دیگران می‌شد، زیرا این توانایی‌ها از فردی با وزن کمتر از پنجاه کیلو بعید به نظر می‌رسید. ما پس از اسارت متوجه شدیم که شهید ابوترابی در شنا و دومیدانی مهارت عجیبی دارد و کسی به پای او نمی‌رسد.

وی افزود: توان جسمی بالا و اراده قوی شهید ابوترابی فرد نه تنها نمود ظاهری داشت بلکه ریشه در روحیه معنوی وی داشت. او بیشتر ایام عمر خود روزه‌دار بود و معمولاً با کمترین مقدار غذا افطار می‌کرد. یکی از نمونه‌های شگفت‌انگیز از توانایی او، دویدن فواصل طولانی بود که آن را در حالت روزه کامل انجام می‌داد. همچنین مهارت او در شنا و شیرجه و رشته‌های دوومیدانی دیگر نکات برجسته‌ای از شخصیت ورزشی وی بود.

رحمانیان گفت: در شرایط سخت دوران اسارت، شهید ابوترابی نه تنها برای تقویت مقاومت جسمی و روحی اسرا تلاش کرد بلکه مسیر اقدامات فرهنگی سازماندهی‌شده را ایجاد کرد تا امید را در دل همگان زنده نگه دارد و آنان را برای بازگشت سالم به وطن آماده کند. او معتقد بود که باید با جسم سالم و روح سالم به ایران برگردیم.

نماز؛ پناهگاه شهید ابوترابی‌فرد از مشکلات اسارت بود

وی افزود: شهید ابوترابی در لحظات سخت زندگی و هنگام مواجهه با مشکلات، همواره به نماز پناه می‌برد. او بلافاصله دو رکعت نماز می‌خواند، نمازی که با تمام وجود و حضور قلب ادا می‌شد. وقتی وارد نماز می‌شد و الله اکبر می‌گفت، توجهش کاملاً از اطراف برداشته می‌شد. سجده‌های طولانی او و حتی سجده‌های بعد از نماز، زمان زیادی از او می‌گرفت؛ همان لحظاتی که در خلوت خویش به ارتباطی صمیمانه با خداوند می‌پرداخت.

هم‌بند شهید ابوترابی‌فرد گفت: هنگامی که دعا در اتاق‌ها خوانده می‌شد، صدای گریه‌های بلند او تا پایان دعا سرشار از احساس و معنویت بود. اما به محض پایان دعا، گویا شخصیتی دیگر از او آشکار می‌شد؛ چهره‌ای با لبخند، هرچند که هنوز آثار اشک بر صورتش نمایان بود.

وی ادامه داد: شهید ابوترابی‌فرد در مواجهه با سخت‌ترین شرایط، هیچ‌گاه فریاد یا شکایت نمی‌کرد. وقتی مورد ضرب و شتم قرار می‌گرفت، به جای اعتراض سکوت اختیار می‌کرد، و حتی در برابر بیماری‌های سخت مقاومت فوق‌العاده‌ای از خود نشان می‌داد، هرچند سردردهای شدیدی او را آزار می‌دادند. شاید آنچه بیش از همه در برخورد با انسان‌ها مشهود بود، تواضع بی‌نظیر او بود که به هر آزاده‌ای، با هر نوع تفکر و گرایش، احترام کامل می‌گذاشت.

رحمانیان گفت: او بیشتر گوش دادن را انتخاب می‌کرد تا حرف زدن؛ اگر صحبت می‌کرد، کلماتش سنجیده بودند و با دقت، بدون کمترین لغزشی مطرح می‌شدند. هرگز رفتاری نابه‌جا یا کلامی نابه‌جا از او دیده نمی‌شد، چرا که به جزئیات زندگی خود اهمیت فراوانی می‌داد.

وی افزود: آشنایی با شهید ابوترابی به معنای نزدیک شدن به خدا بود؛ او به هیچ وجه تلاش نمی‌کرد فردی را به عنوان مرید خویش تربیت کند. یادم هست برخی دوستان در اردوگاه مطرح کردند که شهید ابوترابی یک خط خاص دارد، اما او پاسخ داد: من هیچ خطی ندارم. خط انقلاب همان خط حضرت امام خمینی (ره) است، خط اهل بیت (ع) است، و این خط فقط راه خداست.

کتاب پاسیاد پسر خاک، سرنخ‌هایی برای پژوهش‌های بیشتر درباره شهید ابوترابی‌فرد است

هم‌بند شهید ابوترابی‌فرد گفت: شخصیت شهید ابوترابی عمقی بی‌پایان داشت؛ به حدی که حتی اگر کسی ادعا کند کتابی کامل درباره او نوشته و تمام زوایای شخصیتش را شرح داده است، واقعاً نمی‌توان آن را پذیرفت. وسعت وجودی او بسیار فراتر از کلمات بود.

وی با اشاره به کتاب «پاسیاد پسر خاک»؛ زندگینامه شهید ابوترابی‌فرد گفت: بیشتر مصاحبه‌هایی که آقای قبادی، نویسنده کتاب «پاسیاد پسر خاک»، با او انجام داده، به توصیه‌هایش کمک کرده است. در مواردی راهنمایی‌هایی به او داشتم تا به سراغ افراد مختلف برای مصاحبه برود.

رحمانیان گفت: کتاب «پاسیاد پسر خاک» به‌عنوان یک اثر مستند، اثری ارزشمند و مرجعی قابل‌اعتماد برای شناخت شهید ابوترابی است. در عین حال، این کتاب می‌تواند سرنخ‌هایی برای پژوهش‌های بیشتر به علاقه‌مندان ارائه دهد، زیرا شهید ابوترابی ویژگی‌های اخلاقی ظریفی داشت که جمع‌آوری کامل آن‌ها در یک کتاب ممکن نیست. اگر کسی بخواهد همه ابعاد زندگی او را مستند کند، نتیجه آن مجموعه‌ای بسیار حجیم خواهد شد.

وی افزود: تلاش آقای قبادی برای کتاب پاسیاد پسر خاک ارزشمند است. از دل این کتاب می‌توان آثار دیگری استخراج کرد. نشانه‌ها و اطلاعات موجود در کتاب قابلیت پیگیری دارند و به‌ویژه دوران مبارزات، جنگ‌های نامنظم، شناسایی‌ها و حتی دوران پس از آزادی تا مسئولیت‌هایی که شهید ابوترابی بعدها در مجلس برعهده داشت، همگی ظرفیت‌های فراوانی برای پژوهش بیشتر فراهم می‌کنند. شخصیت ابوترابی حتی پس از ورود به مسئولیت‌ها نیز هیچ تغییری نکرد و آنچه در تمام دوران زندگی برای او اهمیت داشت، انسانیت بود.

هم‌بند شهید ابوترابی‌فرد گفت: شهید ابوترابی همواره اعتقاد داشت که «خداوند اهتمام ورزیده و انسان‌ها را آفریده است و هیچکس به ناگاه آفریده نشده است و همه این انسان‌ها را نگذارید بر زمین بیفتند. آیا کسی هست که کار خدایی کند و دست افتادگان را در اجتماع بگیرد؟» انسان‌دوستی شهید ابوترابی‌فرد فراتر از نگاه جنسیتی بود؛ تفاوتی میان زن و مرد نمی‌گذاشت و همه را سزاوار خدمت می‌دانست. شعار او در دوران اسارت این بود: «پاک باش و خدمتگزار باش در همه جوامع.»

وی افزود: این ویژگی‌ها در تمام طول عمرش همراه شهید ابوترابی‌فرد بود؛ شخصیتی محکم بر اصول رفتاری خود، متواضع در برابر مظلومان و سخت‌گیر به دشمنان. پیام شهید دکتر مصطفی چمران درباره شهید ابوترابی بسیار جالب و تأمل‌برانگیز است. او اینچنین شهید ابوترابی را توصیف کرد. شهید ابوترابی‌فرد شخصیت منحصربه‌فردی بود که ترکیبی از ویژگی‌های متفاوت را در خود داشت. واقعاً دشوار است تصور کنیم یک انسان بتواند هم زاهد باشد، هم ورزشکاری توانمند، هم اهل روزه و عبادت، هم خوش‌رو و خندان، هم خدمتگزار واقعی مردم و در عین حال بی‌منت.

رحمانیان گفت: خاطرات زیادی از شهید ابوترابی وجود دارد که می‌توان آنها را جمع‌آوری کرد و ارزشمندانه به نگارش درآورد تا خصوصیات برجسته این شهید بزرگوار برای نسل‌های بعدی ماندگار شود. من به یکی از خبرنگاران که از من پرسیده بودند که یک جمله در وصف شهید ابوترابی بگویم گفتم: همه ما دنبال این هستیم که بفهمیم چگونه باید زیست. ابوترابی پاسخی به چگونه زیستن و خوب زیستن بود.