کاهش سردرگمی مردم و افزایش شفافیت با اخذ هوشمند مالیات بر ارزش افزوده

احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به پرسشی پیرامون اصلاحات انجام‌شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده و تعیین مالیات‌ها از پسینی به پیشینی گفت: در گذشته، سازمان امور مالیاتی حتی تعیین نرخ مالیات بر ارزش افزوده را به‌صورت پسینی و پس از عرضه کالا یا خدمت اخذ می‌کرد. این شیوه، هم برای مودیان و هم برای سازمان، ابهامات زیادی ایجاد می‌کرد اما در سال‌های اخیر، این روند تغییر کرده و تعیین نرخ مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت پیشینی و سیستمی انجام می‌شود. اکنون نرخ مالیات برای مودیان از ابتدا مشخص است و آن‌ها می‌دانند چه میزان باید پرداخت کنند و حتی تکلیفشان روشن است که این مبلغ را خودشان باید بپردازند یا خریدار.

وی افزود: این تحول باعث شده حدود سه میلیون قلم کالا و خدمت در نظام مالیاتی تعریف و تعیین تکلیف شود. چنین شفافیتی به کاهش سردرگمی فعالان اقتصادی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی کمک می‌کند. البته باید توجه داشت که ساختارهای مالیاتی شفاف، به‌ویژه در حوزه ارزش افزوده، زمانی اثربخش هستند که همراه با اعتماد عمومی و کارآمدی اقتصادی باشند.

نماینده اردستان و اصفهان در مجلس با مقایسه وضعیت شرکت‌های داخلی و خارجی اظهار کرد: شرکت‌های خارجی معمولاً سود خود را مستقیماً برداشت می‌کنند و به کشورهای خود منتقل می‌نمایند، اما در ایران، درآمد حاصل از مالیات ارزش افزوده شرکت‌های داخلی به خزانه دولت واریز می‌شود. به همین دلیل، شفافیت در این حوزه می‌تواند به نفع کشور باشد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه به مشکلات ساختاری و اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از مزیت‌های مهم هوشمندسازی نظام مالیاتی نیز مسئله مشارکت دادن مردم در تعیین محل مصرف مالیاتشان است. وقتی مردم احساس کنند که درآمدهای حاصل از مالیات و منابع کشور صرف بهبود زیرساخت‌ها و رفاه عمومی می‌شود، طبیعی است که اعتمادشان نسبت به نظام مالیاتی افزایش می‌یابد و وقتی مثل طرح نشان دار کردن مالیات‌ها بدانند و خودشان تصمیم بگیرند که مالیات پرداختی آنها در کجا هزینه شود قطعاً تمایل بیشتری به پرداخت مالیات دارند.

بخشایش اردستانی تأکید کرد: اگر مردم بدانند که مالیاتشان صرف پروژه‌های عمرانی، بهبود خدمات عمومی و توسعه پایدار کشور می‌شود، نه‌تنها از پرداخت مالیات گریزان نمی‌شوند بلکه با رضایت بیشتری آن را پرداخت خواهند کرد. شفافیت مالیاتی باید همراه با نشان‌دادن نتایج عملی و ملموس آن باشد. این رویکرد می‌تواند هم انگیزه پرداخت را بالا ببرد و هم زمینه‌ساز کاهش فرار مالیاتی شود. بنابراین شفافیت در نظام مالیات بر ارزش افزوده اقدامی مثبت و ضروری است.