کتاب راه شکستن محرومیت جامعه عشایری؛ جشنواره «کتاب سَسی، ائل نغمه»

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: عشایر آذربایجان شرقی به عنوان بخشی از جامعه اصیل و فرهنگ غنی ایران، همواره نقش مهمی در حفظ سنت‌ها و شیوه‌های زندگی بومی ایفا کرده‌اند. با این حال، زندگی کوچ‌نشینی و پراکندگی جغرافیایی، دسترسی آنان به امکانات آموزشی و فرهنگی را با محدودیت‌های جدی روبه‌رو ساخته است.

در دنیای امروز که دسترسی به اطلاعات و دانش، سنگ‌بنای توسعه فردی و اجتماعی محسوب می‌شود، محرومیت عشایر از منابع کتابخانه‌ای و فرهنگی می‌تواند به شکاف عمیق‌تر فرهنگی و اقتصادی دامن بزند. از سوی دیگر، با توجه به نقش آموزش در توانمندسازی جوامع، ارائه خدمات کتابخانه‌ای به عشایر نه‌تنها یک ضرورت فرهنگی، بلکه یک اقدام راهبردی در راستای عدالت آموزشی و اجتماعی است.

اسد بابایی مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: ارائه خدمات فرهنگی به جامعه عشایری یکی از اولویت‌های اصلی ما در سال‌های اخیر بوده است. عشایر آذربایجان شرقی به عنوان نگهبانان سنت‌ها و فرهنگ اصیل این منطقه، سزاوار بهترین خدمات فرهنگی هستند.

بابایی افزود: ما معتقدیم که کتاب و دانش باید به دورترین نقاط استان برسد. عشایر به عنوان شهروندان این استان حق دارند از آخرین منابع اطلاعاتی و کتاب‌های روز بهره‌مند شوند. عشایر ما گنجینه‌های زنده فرهنگ آذربایجان هستند.

وی ادامه داد: اولین کتابخانه عشایری استان آذربایجان شرقی با عنوان «کتابخانه عشایری شهید نیازی گرمادوز» در شهرستان خداآفرین شروع بکار کرده و با ارائه خدمات کتابخانه ای به عشایر این منطقه، در برقراری عدالت فرهنگی در بین جامعه عشایری تلاش می‌کند.

بابایی از برنامه‌های «کوله کتاب» و «کتاب سَسی، ائل نغمه سی» به عنوان طرح‌های خلاقانه اداره کل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی برای ارائه خدمات کتابخانه ای به عشایر نام برد و افزود: حضور در جشنواره‌های فرهنگی و هنری عشایری با اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی نظیر برپایی نمایشگاه کتاب، برگزاری مسابقات کتابخوانی، نشست‌های جمع خوانی کتاب، مسابقه نقاشی، قصه گویی کتاب برای کودکان و نوجوانان توسط کتابداران و همچنین ارائه خدمات کتابخانه ای سیّار برای عشایر در ییلاقات و قشلاق از دیگر اقدامات انجام گرفته در این حوزه است.

بابایی ادامه داد: برگزاری برنامه‌های فرهنگی در مناطق کم برخوردار کشور یکی از مهم‌ترین اهداف نهاد کتابخانه های عمومی کشور در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی، برقراری عدالت فرهنگی و ایجاد امکان استفاده برابر از منابع و خدمات کتابخانه ای برای عموم مردم جامعه است.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی با اشاره به چالش‌های پیش‌رو در ارائه خدمات کتابخانه‌ای به عشایر تأکید کرد: ارائه خدمات فرهنگی و کتابخانه‌ای به جامعه عشایری استان، با وجود اهمیت و ضرورت آن، با چالش‌های متعددی روبرو است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و حمایت همه‌جانبه است. وسعت زیاد مناطق عشایری و پراکندگی قابل توجه آنها یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌روی ما محسوب می‌شود. بسیاری از این مناطق در نقاط دوردست و صعب‌العبور قرار گرفته‌اند که دسترسی به آنها را با دشواری‌های فنی و لجستیک مواجه می‌سازد.

وی افزود: علاوه بر این، محدودیت‌های فصلی نیز بر پیچیدگی کار می‌افزاید. در فصول سرد سال و به‌ویژه در دوران کوچ‌های فصلی، دسترسی به برخی از مناطق عشایری تقریباً غیرممکن می‌شود. این در حالی است که ما متعهد به ارائه خدمات مستمر و پایدار به تمامی اقشار جامعه هستیم.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی با اشاره به نیازهای مالی این طرح ادامه داد: تأمین منابع مالی پایدار از دیگر چالش‌های اساسی در این مسیر است. تجهیز کتابخانه‌های سیار به منابع روزآمد، آموزش کتابداران محلی، نگهداری و تعمیر ناوگان سیار و توسعه فناوری‌های دیجیتال همه نیازمند اعتبارات ویژه و مستمر است که باید در بودجه‌ریزی‌های استانی و ملی مورد توجه جدی قرار گیرد.

بابایی خاطرنشان کرد: با وجود تمامی این چالش‌ها، ما با عزمی راسخ و با تکیه بر همکاری‌های بین‌دستگاهی با اداره کل امور عشایر، سازمان‌های مردم‌نهاد و خیرین فرهنگی، در حال توسعه و بهبود خدمات خود هستیم و امیدواریم با حمایت‌های بیشتر، بتوانیم خدمات کتابخانه‌ای کیفی‌تری را به این قشر زحمت‌کش و فرهنگ‌ساز ارائه نمائیم.

وی در پایان تأکید کرد: خدمت به عشایر تنها امانت‌داری فرهنگی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای آینده فرهنگی استان و کشور است و ما معتقدیم با پشتکار و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان بر تمامی این چالش‌ها غلبه کرد.

ارائه خدمات کتابخانه‌ای به عشایر آذربایجان شرقی، سرمایه‌گذاری در توسعه انسانی، حفظ میراث فرهنگی و تحقق عدالت اجتماعی است. با طراحی برنامه‌های منعطف و پایدار که متناسب با سبک زندگی کوچ‌نشینی باشد، می‌توان زمینه را برای رشد فکری، اجتماعی و اقتصادی این جامعه فراهم کرد. این اقدام نه‌تنها به نفع عشایر، بلکه به نفع کل جامعه ایرانی است که از تنوع فرهنگی و مشارکت تمام اقشار در فرآیند توسعه ملی بهره‌مند خواهد شد.