کم آبی روستاهای استان زنجان؛ چالش جدی در تأمین آب شرب

خبرگزاری مهر گروه استان‌ها: استان زنجان این روزها با معضل تنش آبی در بسیاری از روستاهای خود مواجه است؛ مشکلی که تأمین آب شرب و کشاورزی را با چالش‌های فراوانی روبرو کرده و زندگی ساکنان این مناطق را تحت تأثیر قرار داده است.

یکی از اصلی‌ترین دلایل این تنش، کاهش نزولات جوی در سال‌های اخیر و تغییرات اقلیمی است که منجر به افت سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش منابع آبی شده است. علاوه بر این، برداشت غیرمجاز و بی‌رویه آب از چاه‌ها و منابع آب سطحی در برخی مناطق، فشار مضاعفی بر منابع موجود وارد کرده است.

بخش عمده‌ای از روستاهای شهرستان‌های سلطانیه، ماه‌نشان، ابهر و خدابنده به‌ویژه با کمبود آب مواجه شده‌اند

بخش عمده‌ای از روستاهای شهرستان‌های سلطانیه، ماه‌نشان، ابهر و خدابنده به‌ویژه با کمبود آب مواجه شده‌اند. آب لوله‌کشی در چندین روز هفته قطع است و مجبور به استفاده از آب‌های ذخیره‌شده یا منابع کم‌کیفیت دیگر هستند.

بر اساس پژوهش‌ها، با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ایران که در کمربند خشکی دنیا قرار گرفته، میزان بارندگی در حدود یک سوم میانگین جهانی بوده است و بسیاری از مناطق کشور با داشتن مشخصه‌های مناطق خشک و نیمه خشک، همواره با خشکسالی و بحران آب مواجه هستند.

علاوه بر شرایط جغرافیایی عوامل دیگر همچون رشد جمعیت، تغییرات آب و هوایی، برنامه‌ها و سیاست‌های دولتی نامناسب در حوزه مدیریت منابع آب و مسائل مختلف در بخش کشاورزی به‌ویژه ناکارآمدی شیوه‌های سنتی آبیاری و عدم استفاده از فناوری‌های مرتبط و متناسب نبودن الگوی کشت با شرایط منابع آب در مناطق مختلف، مشکل آب را در کشور تشدید کرده است.

استان زنجان، با طبیعت زیبا و منابع غنی، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در تأمین آب شرب مواجه شده است. کمبود آب شرب، این استان به ویژه روستاها را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی‌های زیادی را برای ساکنان و مسئولان به وجود آورده است.

کاهش سطح آب زیرزمینی و جاری به مشکل کم آبی دامن زده است

خالی شدن مخازن آب سدها، تکمیل نشدن تعداد زیادی از سدهای نیمه کاره در استان و کاهش سطح آب زیرزمینی و جاری استان زنجان به چالش تنش آبی دامن می‌زند.

کاهش نزولات جوی، تغییر ماهیت بارش‌ها از برف به باران، عدم رعایت الگوی کشت جامع در بخش کشاورزی، حفر چاه‌های غیرمجاز، عدم رعایت الگوی مصرف آب توسط مردم، استفاده از آب شرب در بخش کشاورزی، فرسوده شدن تأسیسات و همچنین عدم برنامه‌ریزی صحیح مسئولان و مدیران، همگی سبب شده است تا مسئله بحران آب در سال‌های اخیر شدت به مراتب بیشتری به خود بگیرد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت تأمین آب در مناطق روستایی اظهار کرد: بیش از هزار انشعاب آب روستایی در سطح استان فعال است اما به دلیل محدودیت منابع و فرسودگی بخشی از شبکه‌ها، پایداری تأمین آب در برخی نقاط دچار مشکل شده است.

در حال حاضر حدود ۳۳۰ روستا در استان با تنش آبی روبه‌رو هستند علی محمد نادرخانی افزود: در حال حاضر حدود ۳۳۰ روستا در استان با تنش آبی روبه‌رو هستند؛ به این معنا که یا با افت فشار و قطعی‌های مقطعی مواجه‌اند یا میزان آب تأمین‌شده پاسخگوی نیاز جمعیت نیست. بیشترین مشکلات مربوط به شهرستان‌های طارم و ماه‌نشان است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان با اشاره به عوامل اصلی بروز تنش آبی گفت: خشکسالی‌های متوالی، استفاده غیرمجاز از آب شرب برای مصارف غیرضروری، فرسودگی شبکه‌های انتقال و افزایش جمعیت در روستاها از جمله دلایل اصلی این وضعیت است.

وی خاطرنشان کرد: برای رفع مشکلات موجود، تاکنون ۲۷۲ پروژه آبرسانی روستایی تعریف شده که بخشی از آن‌ها در حال اجراست و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال بخش زیادی از مشکلات موجود کاهش یابد. بازسازی خطوط فرسوده و توسعه شبکه‌های جدید از مهم‌ترین اقدامات در دستور کار است.

نادرخانی با تأکید بر ضرورت همراهی مردم در مصرف بهینه آب تصریح کرد: سال جاری یکی از سخت‌ترین سال‌ها در حوزه تأمین آب استان بوده است و بدون همکاری جدی مردم و رعایت الگوی صحیح مصرف، حتی بهترین طرح‌های توسعه‌ای نیز به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.

اسکندر عابدینی، عضو شورای اسلامی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به شرایط نامناسب بارشی در سال جاری و سال‌های اخیر اظهار کرد: متأسفانه بخش عمده‌ای از روستاها و حتی خود شهر ماهنشان با بحران کمبود آب شرب مواجه هستند.

خطر خالی شدن بسیاری از روستاها از سکنه جدی است

وی افزود: هم‌اکنون حدود ۵۰ روستای شهرستان درگیر تنش جدی آب هستند و اگر این روند ادامه پیدا کند، خطر خالی شدن بسیاری از روستاها از سکنه جدی است؛ همان‌گونه که در سال‌های گذشته به دلیل کمبود آب و نبود امکانات، بخشی از جمعیت روستایی به حاشیه شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند.

عضو شورای اسلامی استان زنجان با اشاره به پروژه سد مراش گفت: تکمیل این سد می‌تواند بخش مهمی از مشکل آب شرب منطقه را برطرف کند که خوشبختانه در سفر اخیر ریاست جمهوری، ۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این سد اختصاص یافته و در صورت رفع معارضات محلی در بخش انگوران و روستاهای اطراف، انتظار می‌رود طی سال‌های آینده به بهره‌برداری برسد.

وی ادامه داد: علاوه بر این، از محل حقوق معادن و اعتبارات شهرستانی اقدامات متعددی برای بهبود وضعیت آب شرب انجام شده و اعتبارات در اختیار نماینده شهرستان نیز در همین حوزه هزینه شده است.

مدیریت مشکل آب نیازمند برنامه‌ای جامع و هماهنگ است و مسئولان شهرستان، استانداری و دستگاه‌های مرتبط با جدیت بیشتری وارد عمل شوند عابدینی با بیان اینکه مدیریت مشکل آب نیازمند برنامه‌ای جامع و هماهنگ است، تصریح کرد: لازم است مسئولان شهرستان، استانداری و دستگاه‌های مرتبط با جدیت بیشتری وارد عمل شوند تا مشکل مردم هرچه سریع‌تر برطرف شود.

وی خاطرنشان کرد: رسانه‌ها با انعکاس شفاف مشکلات مردم، نقش مهمی در جلب توجه مسئولان دارند و امیدواریم با همت جمعی، مردم شریف ماهنشان از نگرانی و سختی ناشی از کمبود آب رهایی یابند.

مشکل آب در استان زنجان نه تنها تهدیدی برای تأمین نیازهای روزمره ساکنان است، بلکه می‌تواند به مهاجرت جمعیت از روستاها به شهرها منجر شود.

این وضعیت نیازمند همت جمعی مسئولان و همکاری مردم است تا ساکنان ماهنشان و دیگر مناطق روستایی استان زنجان از نگرانی ناشی از کمبود آب رهایی یابند.

امید است با اجرای پروژه‌های مؤثر و فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف بهینه آب، آینده‌ای روشن‌تر برای ساکنان این استان رقم بخورد.