۴ فیلم کوتاه و یک مستند نقد شدند؛ مرز تجربه‌گرایی، عبور از تکرار است
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، دومین جلسه از دهمین فصل پاتوق فیلم‌کوتاه، سه شنبه ۱۴ مرداد با نمایش ۴ فیلم‌کوتاه و یک مستند در سالن ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در این جلسه که به همت انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد، فیلم‌های کوتاه «این و […]
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، دومین جلسه از دهمین فصل پاتوق فیلم‌کوتاه، سه شنبه ۱۴ مرداد با نمایش ۴ فیلم‌کوتاه و یک مستند در سالن ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این جلسه که به همت انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد، فیلم‌های کوتاه «این و آن و ایگو» به کارگردانی علیرضا عبدی، «جوجه رنگی» به کارگردانی فرید حاجی، «بالا افتادن» به کارگردانی مریم بختیاری، «دم دراز زرافه» به کارگردانی حامد رحیمی و مستند کوتاه «اسرار بخارا» به کارگردانی جیوکو کنستانتینوف روی پرده رفت و در ادامه مهرزاد دانش منتقد سینما همراه با مرجان اشرفی‌زاده به‌عنوان کارشناس برنامه با کارگردانان این آثار به گفتگو نشستند.
پس از نمایش فیلم‌های کوتاه نخستین برنامه از فصل تازه پاتوق فیلم کوتاه، کتاب «داستان‌ها چگونه فیلم می‌شوند» که به کوشش پیمان شوقی گردآوری و ترجمه شده است، توسط پونه ظفرنیا مجری پاتوق به مخاطبان معرفی شد. در این کتاب که توسط انتشارات انجمن سینمای جوانان ایران و انتشارت ایجاز به چاپ رسیده، مجموعه مقالاتی درباره فیلم کوتاه و اقتباس ادبی گردآوری شده است.
«جوجه رنگی»؛ ترسی که از دل روزمرگی برمی‌خیزد
اشرفی‌زاده در ابتدای نشست با یادآوری تجربه‌های نوستالژیک خود و هم‌نسلانش در انجمن سینمای جوانان، به تأثیر این فضاها بر شکل‌گیری هویت فیلمسازان جوان اشاره کرد و گفت: هرچند همه ما فیلم‌های‌مان را در انجمن نساختیم، اما محافل و جشنواره‌هایش، چشم‌انداز ما را ساختند. این فضاها برای ما نه فقط انگیزه، بلکه هویت‌ساز بودند.
فرید حاجی کارگردان فیلم کوتاه «جوجه رنگی»، در تشریح مسیر تولید این فیلم گفت: تمایل داشتم فضایی تریلر با تأثیر از سینمای هیچکاک و لینچ خلق کنم. هدفم بیش از آن‌که مضمون اجتماعی باشد، ساخت فیلمی شوم بود؛ فیلمی که همه عناصر آن از جمله دوربین، گریم و طراحی صحنه، در خدمت یک حس باشند؛ حس شومی. تمام تصمیمات اجرایی، از انتخاب بازیگر گرفته تا نورپردازی، بر اساس کلمه «شوم» شکل گرفت.
حاجی در خصوص انتخاب بازیگر کودک نیز بیان کرد: از حدود ۷۰ تا ۸۰ کودک تست گرفتم و برای رسیدن به بازی موردنظر، از تکنیکی به نام سرماخوردگی استفاده کردیم تا گفتار و رفتار او به فضای فیلم نزدیک شود. برخی تصور کردند تمرکز فیلم بر ویژگی‌های کودک است، در حالی که موضوع اصلی، ترس‌های یک مادر بود؛ مادری که از همه‌چیز می‌ترسد حتی از مشق نوشتن فرزندش یا همسایه‌ای که هشدار می‌دهد.
دانش با نگاهی روان‌کاوانه درباره این فیلم عنوان کرد: وحشت این فیلم از جنس ارواح یا زامبی‌ها نیست، بلکه از موقعیت‌های انسانی و روزمره بر می‌آید. فیلم روایتگر مادری تنهاست که در جهانی پر از قضاوت، باید فرزندش را تربیت کند. فیلم موفق شده ۲ سطح روانی موازی را بازنمایی کند؛ اضطراب مادر و خشم کودک. این مسئله با دکوپاژ دقیق، نورپردازی حساب‌شده و ریتم کنترل‌شده، عمیق‌تر شده است.
اشرفی‌زاده نیز تأکید کرد: داستان فیلم جدید نیست؛ مادری تنها، کودکی خشمگین، معلمی دلسوز. اما آنچه آن را متمایز می‌کند، زبان سینمایی و فرم اجرایی آن است. صحنه‌ای مثل مواجهه مادر با همسایه در قاب بسته، مثال خوبی از این تمایز است.
«این و آن و ایگو»؛ تجربه‌ای برای درک روان انسان
علیرضا عبدی کارگردان فیلم کوتاه «این و آن و ایگو»، در این نشست اظهار کرد: نسخه جدید فیلم با عنوان «گوشتی که حرف می‌زند» در جشنواره سایه نمایش داده شد. نسخه قبلی در جشنواره فیلم کوتاه تهران حاضر بود اما بعد از آن تصمیم گرفتم فیلم را مجدداً تدوین کنم. نمی‌توان درباره مفاهیمی مانند روان یا ایگو فیلم داستانی ساخت. این مفاهیم تنها از طریق فرم‌های تجربه‌گرا قابل نمایش هستند. ما در این پروژه ۲۴ فرم مختلف را تست کردیم. فیلم تجربی یعنی تأکید نکردن. وقتی زوم می‌کنید یعنی چیزی را برجسته کرده‌اید. در فیلم من، هیچ پیامی قرار نیست منتقل شود؛ بلکه حس و تجربه است که اهمیت دارد. بعضی صحنه‌ها با دوربین حرفه‌ای و برخی با موبایل گرفته شده‌اند. این تضاد آگاهانه بود تا شکاف بین «ایگو» و «اید» به‌صورت بصری هم احساس شود.
دانش این فیلم را تلاشی برای عبور از قواعد سنتی دانست و گفت: فیلم نه روایت دارد، نه ریتم کلاسیک، نه معناهای نمادین قابل ترجمه. اما موفق شده با عناصر بصری چون کودک، اسب، سونوگرافی، نهال‌ها و شعر انگلیسی، یک چرخه زیستی و روان‌شناختی را بازآفرینی کند.
اشرفی‌زاده نیز با طرح پرسشی درباره مرزهای فیلم تجربی بیان کرد: فیلم تجربی از جایی آغاز می‌شود که گرامر سینما شکسته شود. بعضی فیلم‌ها صرفاً متفاوت‌اند، اما تجربه‌گرا نیستند. مرز تجربه‌گرایی، عبور از تکرار است.
«بالا افتادن»؛ خاطره‌هایی که در خواب ساخته می‌شوند
دانش درباره فیلم «بالا افتادن» به کارگردانی مریم بختیاری گفت: این اثر من را به یاد فیلم «درخشش ابدی یک ذهن بی‌آلایش» به کارگردانی میشل گندری انداخت، در هر ۲ فیلم، ایده دستکاری حافظه یا خاطره دیده می‌شود. در «بالا افتادن» شخصیت‌ها می‌توانند خواب یک خاطره خاص را انتخاب کنند و به واسطه تداخل خواب‌ها، ماجراهایی شکل می‌گیرد که مرز بین رؤیا و واقعیت را مخدوش می‌کند. این فیلم در عین سادگی، جهان فانتزی و خیال‌گونه‌ای دارد که با طراحی محدود لوکیشن و دوربین ثابت، توانسته فضا را به‌خوبی شکل دهد. گرچه بخش‌هایی از میانه فیلم می‌توانست کوتاه‌تر باشد، اما ایده اصلی و طراحی بصری آن قدرتمند است.
اشرفی‌زاده نیز عنوان کرد: از دفتر مؤسسه خواب‌سازی گرفته تا قاب‌بندی صحنه‌ها، همه‌چیز در خدمت ساخت جهانی فانتزی و منسجم است؛ حتی با بودجه محدود.
«دم دراز زرافه»؛ سرنوشت‌هایی که دیگران برای ما خواب دیده‌اند
دانش درباره فیلم «دم دراز زرافه» گفت: فیلم در فضایی فانتزی، به روایت سرنوشت‌هایی می‌پردازد که از پیش، توسط دیگران تعیین شده‌اند. لایه‌های خواب در خواب و تمثیل‌هایی مانند غول بیرون آمده از اگزوز، استعاره‌هایی از دنیای مدرن و سرکوب شخصیت است. حضور یک غول که از اگزوز ماشین بیرون می‌آید، نشانه‌ای از ورود تخیل به فضایی مدرن و صنعتی است که سنخیتی با زندگی سنتی ما ندارد. این نمادپردازی، تلاشی است برای کاهش تلخی داستان اما در نهایت فیلم به نظر من آنچنان که باید مؤثر واقع نشد. لحن شوخ‌وشنگ اثر با محتوای تلخش چندان هماهنگ نبود.
اشرفی‌زاده، با اشاره به امکان‌پذیری ژانرسازی در سینمای کوتاه گفت: این فیلم در دسته فانتزی قرار می‌گیرد. ژانری که فرصت عبور از کلیشه‌های رایج اجتماعی را فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر، حضور مکرر آثار اجتماعی تلخ در جشنواره‌ها خسته‌کننده شده است. استفاده هوشمندانه از ژانر، می‌تواند فرصتی تازه برای فیلمسازان باشد.
پاتوق فیلم کوتاه تهران به همت انجمن سینمای جوانان ایران، سه‌شنبه هر هفته ساعت ۱۸ در سالن ناصری خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید