اهمیت درگیری ذهن مخاطب در فیلم کوتاه؛ «قفس» بیانگر ناخودآگاه زنانه است

بهنام شاملو نویسنده و کارگردان فیلم کوتاه «قفس» در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح مضمون و رویکرد اجرایی این اثر، بر اهمیت خلق تجربه‌ای ذهنی و روان‌کاوانه برای مخاطب تأکید کرد و گفت: در این فیلم تلاش کرده‌ایم تا مخاطب را به دل تجربه‌ای درونی و زنانه ببریم؛ تجربه‌ای که در مرز میان فراموشی و هذیان شکل می‌گیرد و لایه‌هایی از گذشته‌ سرکوب‌شده‌ یک زن را تدریجا آشکار می‌کند.

شاملو با اشاره به موضوع و داستان فیلم کوتاه «قفس» عنوان کرد: این فیلم روایت زنی‌ است که در جریان رویدادی ناگهانی با تصویری مدفون از گذشته‌اش روبه‌رو می‌شود؛ تصویری که سال‌ها در ضمیر ناخودآگاه او دفن شده و حالا در بزنگاهی بحرانی، خود را به سطح آگاهی می‌رساند. داستان فیلم بیش از آنکه بیرونی باشد، نگاهی درونی دارد و شخصیت‌محور است؛ روایتی که در دل ذهن شخصیت شکل می‌گیرد و بیشتر به تجربه روانی او تکیه دارد.

وی افزود: آنچه در «قفس» دنبال کرده‌ایم، ساختار روایتی مبتنی بر تصویر، فضا و نشانه است. به‌جای استفاده از دیالوگ‌های توضیحی یا ساختار خطی مرسوم، تلاش کردیم با بهره‌گیری از زبان سینما، یعنی تصویر، میزانسن، رنگ و نور، حس و حال شخصیت را منتقل کنیم. مخاطب با نشانه‌ها و جزئیات کوچک همراه می‌شود و به‌تدریج قطعات پازل را کنار هم می‌گذارد تا به فهم کلی برسد. به اعتقاد من، یکی از ویژگی‌های مهم سینمای کوتاه، همین ظرفیت برای رمزگشایی تدریجی و مشارکت فعال مخاطب در کشف معناست.

این کارگردان همچنین با تأکید بر اهمیت ایجاد توازن میان ابهام و روایت، گفت: هرچند از ابتدا بنا را بر ذهنی‌بودن فیلم گذاشتیم، اما همواره مراقب بودیم که ابهام بیش از حد باعث قطع ارتباط مخاطب با اثر نشود. به‌نظرم فیلم باید چالش‌برانگیز باشد، اما نه به‌قیمت از دست دادن مخاطب. در «قفس» سعی کردیم میان فرم ذهنی و روایت‌، تعادلی حفظ شود.

شاملو درباره شیوه کارگردانی این اثر نیز توضیح داد: در طراحی بصری فیلم، تأکید ویژه‌ای بر ساخت فضایی بسته و در عین حال تودرتو داشتیم؛ فضایی که بتواند بازتاب ذهن مشوش و گسسته‌ شخصیت باشد. نورپردازی سایه‌دار، کادربندی‌های بسته، طراحی صحنه محدود و حتی میزان حضور یا غیبت موسیقی، همگی در راستای همین هدف انتخاب شدند. دوربین نیز اغلب در جایگاهی قرار دارد که گویی از درون ذهن کاراکتر به جهان بیرون می‌نگرد. فرم فیلم تا جای ممکن در خدمت محتوای آن قرار گرفته است.

وی در پایان با اشاره به وضعیت فعلی اثر و برنامه‌ریزی برای نمایش آن، تصریح کرد: مراحل فنی «قفس» به‌تازگی به پایان رسیده و فیلم آماده ارسال به جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی است. رویکرد ما از ابتدا نگاه به فستیوال‌های هنری و تخصصی بود؛ جشنواره‌هایی که از سینمای شخصی، تجربی و روان‌کاوانه حمایت می‌کنند. در عین حال برای حضور در جشنواره‌های معتبر داخلی نیز برنامه‌ریزی کرده‌ایم. به‌نظرم «قفس» ظرفیت برقراری ارتباط با مخاطب بین‌المللی را دارد به‌ویژه آن‌دسته از مخاطبانی که علاقه‌مند به سینمای هنری و تأمل‌برانگیز هستند.

اردشیر سلیمانی، المیرا شجاعی، سهیل عطار، فاطمه طهماسبی، بهنام شاملو و گلشید مزینانی (بازیگر کودک) گروه بازیگران فیلم کوتاه «قفس» را تشکیل می‌دهند.