سطح جنگل‌های کشور ۱.۴ میلیون هکتار افزایش یافت

به گزارش خبرگزاری مهر، گروه اقتصاد- فاطمه امیراحمدی: کانال تلگرامی کمیته ضد جنگ و تحریم آماری منتشر کرد که نشان می‌دهد ایران در میان ۱۲ کشور برتر جهان در زمینه افزایش پوشش جنگلی قرار دارد.

امروز یکی از معضلات کشور موضوع فرسایش و فقر ژنتیکی گونه‌های گیاهی به ویژه در جنگل‌های زاگرس است. منطقه زاگرس بیش از ۱۳۰ قرن قدمت دارد و به گفته رضا احمدی، مجری طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، خشکسالی در نیمه دوم دهه ۸۰ و نیمه اول ۹۰ در یک میلیون هکتار، منجر به از بین رفتن درختان بلوط شده است.

افزایش سطح پوشش جنگلی تا ۱۴.۳ میلیون هکتار

نقی شعبانیان، مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی ضمن تأیید این خبر در خصوص وضعیت پوشش جنگلی کشور به خبرنگار مهر گفت: وقتی از آمار جنگل در کشورها صحبت می‌شود باید به دو نوع آمار اشاره کنیم. یکی همین آماری است که منتشر شد و دیگر آماری که ممکن است هر کشور از سطح جنگل‌های خود داشته باشد.

وی با اشاره به مساحت ۴ میلیارد هکتاری فضای جنگلی جهان، ادامه داد: در دنیا، فضای جنگلی رو به کاهش است. بر اساس گزارش مجامع جهانی سالانه بین ۵ تا ۱۰ میلیون هکتار مساحت جنگلی، بنا به دلایل مختلف در حال کاهش است.‌ در دنیا، فضای جنگلی رو به کاهش است. بر اساس گزارش مجامع جهانی سالانه بین ۵ تا ۱۰ میلیون هکتار مساحت جنگلی، بنا به دلایل مختلف در حال کاهش است

وی عنوان کرد: بنابراین، در برخی کشورها افزایش فضای جنگلی داریم و در بعضی دیگر شاهد کاهش این سطح هستیم. در مجموع، میانگین آماری که در جهان از منابع معتبر رسمی ارائه می‌شود کاهش سطح جنگل‌ها را تأیید می‌کند.

وی درباره آمار افزایش سطح جنگل‌ها هم اظهار کرد: این آمار، کشوری بوده و معمولاً بومی و محلی پیگیری می‌شود.

مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی درباره تفاوت دو آمار در خصوص فضای جنگلی کشور، توضیح داد: تا پیش از سال ۱۳۹۶ خورشیدی وقتی به آمار مراجع رسمی نگاه می‌کنیم آمار جنگل‌ها کشور ۱۱.۸ میلیون هکتار را نشان می‌دهد. اما امروز آماری که سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اعلام می‌کند ۱۴.۳ میلیون هکتار است.

وی با بیان اینکه درصدی از افزایش آمار سطح جنگلی کشور می‌تواند نتیجه جنگل کاری در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ باشد، گفت: اما موضوع اصلی این است که تعریف جنگل تغییر کرده است. طی نشستی که کشورهایی با پوشش پایین داشتند، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تعریف جنگل را برای مناطق خاورمیانه و مدیترانه‌ای تغییر داد.

وی افزود: طبق تعریف جهانی، جنگل به سطحی گفته می‌شود که بالای ۱۰ درصد تاج پوششی داشته باشد؛ اما پوشش جنگلی برخی کشورها کمتر از این استاندارد است. بنابراین، تعریف جنگل برای این کشورها تغییر کرد و فضای جنگلی با تاج پوشش ۵ درصدی هم جز سطح جنگلی لحاظ شد.‌

این محقق حوزه جنگل‌داری بیان کرد: این باعث شد که کشورهایی که به لحاظ تعریف جهانی جنگل و تاج پوشش در این آمار نمی‌آمدند آمار فضای جنگلی آنها افزایش پیدا کند.

تعریف جدید، جنگل‌ها در امان نگه داشت

شعبانیان گفت: با تعریف دوم، فضای جنگلی کشور از ۱۱.۸ میلیون هکتار به ۱۴.۳ میلیون هکتار افزایش یافت.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: دلیل این تصمیم که با پشتوانه کارشناسی قوی گرفته شد، بسیار مهم است. در واقع کارشناسان فائو و کارشناسان کشورهای مختلف طی مذاکره و رایزنی که داشتند برای برخی مناطق تصمیم گرفتند تاج پوشش از ۱۰ درصد به ۵ درصد کاهش کند تا خطری این پوشش‌های گیاهی را تهدید نکند. فضای جنگلی کشور از ۱۱.۸ میلیون هکتار به ۱۴.۳ میلیون هکتار افزایش یافته است

مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی توضیح داد: وقتی فضایی از تعریف جنگل خارج شود، به آمار مراتع اضافه می‌شود. قوانینی که در اکثر کشورها از جمله در کشور ما در ارتباط با مدیریت جنگل‌ها وجود دارد سختگیرانه‌تر نسبت به قوانین بقیه بخش‌های منابع طبیعی چون مراتع یا بیابان‌ها است. در نتیجه، وقتی تاج پوشش کمتر از ۱۰ درصد شد این فضاها هنوز جنگل به شمار می‌آیند؛ بنابراین قوانین سختگیرانه جنگل به لحاظ واگذاری، تغییر کاربری، فعالیت عمرانی، کشاورزی و… بر آن حاکم است.

وی با بیان اینکه جنگل قابل واگذاری نیست، اظهار کرد: فضاهایی با تاج پوشش ۵ درصدی چون هنوز جنگل محسوب می‌شوند اقدامات برای احیا و غنی سازی آنها قابل پیگیری است. امیدواریم این اقدامات از سوی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور تشدید شود و جنگل‌هایی که تاج پوشش آنها کاهش یافته است دوباره احیا و به بالای ۱۰ درصد برسد. به این ترتیب در تعریف جهانی جنگل قرار بگیرند.

شعبانیان عنوان کرد: این پاسخ پرسشی است که چگونه طی حدود ۷ سال بیش از ۲ میلیون هکتار، بر اساس آمار موجود در کشور نه آمار فائو به مساحت جنگل‌های کشور افزوده شده است.

تفاوت آمار جنگل‌های ایران به ۲ روایت

مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه به موضوع جایگاه دوازدهم ایران در پوشش جنگلی در بین کشورهای جهان پرداخت و گفت: سال گذشته جامعه بانک جهانی آماری اعلام کرد و امسال هم کانال تلگرامی کمیته ضد جنگ و تحریم این آمار را منتشر کرد که بر اساس اطلاعات این گزارش‌ها، جایگاه ایران در جهان به لحاظ مساحت جنگلی اعلام شد. سال گذشته ایران رتبه هیجدهم را داشت و امسال با چند پله ترقی به رتبه دوازدهم رسید.

وی تصریح کرد: این موضوع هم به فعالیت جنگل کاری ایران در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ برگردد و هم احتمال دارد تخریب جنگل‌ها در بعضی کشورها باعث شده تا ایران از جایگاه هجدهم به دوازدهم صعود کند.

این مدرس دانشگاه با اشاره به تفاوت آماری مجامع جهانی و سازمان منابع طبیعی کشور هم اظهار کرد: نهادهای بین‌المللی آمار اعلامی خود را بر اساس تعریف جهانی جنگل ارائه می‌دهند.

وی گفت: جامعه بانک جهانی سال گذشته عنوان کرد، سطح پوشش جنگلی ایران از ۹.۳ میلیون هکتار به ۱۰.۷ میلیون هکتار افزایش یافته است؛ اما آمار سازمان منابع طبیعی این عدد را ۱۴.۳ میلیون هکتار اعلام می‌کند که بر اساس تعریف جدید با تاج پوشش ۵ درصدی است.‌ جامعه بانک جهانی سال گذشته عنوان کرد، سطح پوشش جنگلی ایران از ۹.۳ میلیون هکتار به ۱۰.۷ میلیون هکتار افزایش یافته است؛ اما آمار سازمان منابع طبیعی این عدد را ۱۴.۳ میلیون هکتار اعلام می‌کند که بر اساس تعریف جدید با تاج پوشش ۵ درصدی است

این محقق فضاهای جنگلی با بیان اینکه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ تا نیمه اول دهه ۸۰ در شمال کشور و اکثر استان‌ها، جنگل کاری‌های بسیار خوبی داشتیم، تصریح کرد: این جنگل کاری‌ها امروز به ثمر نشستند و تاج پوشش آنها طی این دو دهه به سطح تعریف جهانی ارتقا پیدا کرده‌اند.

وی ادامه داد: بر اساس این آمار از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ میلادی سطح جنگل‌های ایران ۱۵ درصد یعنی حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار افزایش یافته است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اساس کار مجامع بین‌المللی در محاسبه فضای جنگلی کشورها رصد تصاویر ماهواره‌ای است، اظهار کرد: این جنگل کاری به ویژه در دهه ۷۰ بسیار توسعه پیدا کرد. از این رو، در استان‌های شمالی هر سمت را نگاه می‌کنید فضای سبز و پوشش گیاهی می‌بینید. یا پارک‌های جنگلی که در اکثر استان‌ها شاهد هستیم نتایج فعالیت جنگل کاری این دو دهه فعالیت بوده و امروز به سطحی رسیده‌اند که در تصاویر رصد ماهواره‌ای خودش را نشان می‌دهد.

مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی تاکید کرد: در کشور آمار جنگل کاری از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون عدد یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار گزارش می‌شود؛ علاوه بر این، فعالیت‌های بیابان زدایی بیش از ۲ تا ۳ میلیون هکتار را هم باید به آن اضافه کنیم.

وی عنوان کرد: آمار اعلام شده از سوی مجامع بین‌المللی نتیجه تلاش‌های جنگل کاری و عملیات بیولوژیک و آبخیزداری و نیز بیابان زدایی کشور بوده مثل آنچه در خوزستان در خصوص ریزگردها انجام شد.‌

این محقق افزود: چون طبق تعریف جهانی فقط پوشش‌های گیاهی با تاج پوشش ۱۰ درصدی در قالب جنگل می‌گنجد، آنچه در موضوع بیابان زدایی و سایر طرح‌ها انجام شده اگر لحاظ شود، آمار پوشش جنگلی ایران بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار خواهد بود.

درمان جنگل‌های تاریخی با کاشت درخت

جنگل کاری دو دهه ۶۰ و ۷۰ امروز آمار سطح جنگل‌ها را بهبود بخشیده است اما در کنار جنگل‌های دست کاشت، ضروری است از جنگل‌هایی با قدمت چندین قرن که در معرض تهدید جدی هستند نیز حفاظت شود. در این خصوص این مدرس دانشگاه یادآور شد: ذکر یک نکته ضروری است؛ وقتی صحبت از تخریب جنگل می‌کنیم فقط کمیت نیست بلکه کیفیت هم مدنظر است.

مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی با بیان اینکه نمی‌توان انکار کرد که در کشور شاهد کاهش سطح جنگل‌ها و تخریب آنها هستیم، تصریح کرد: ولی اجرا پروژه‌های جنگل کاری در این مقاطع زمانی، دستاوردهایش امروز نمود پیدا کرده و این روند باید ادامه پیدا کند. آماری که از سوی این کانال فعال محیط زیست و از سوی کمیسیون ضد جنگ و تحریم اعلام شد از سایت فائو نقل شده و فعالان این کانال معتقدند جنگ و تحریم به منابع طبیعی کشورها و در کلان جهان آسیب می‌زند.‌
فعالان محیط زیست و کمیسیون ضد جنگ و تحریم معتقدند جنگ و تحریم به منابع طبیعی کشورها و در کلان به پوشش‌های جنگلی جهان آسیب می‌زند

شعبانیان در ادامه سخنان خود به تهدید جنگل‌های طبیعی اشاره کرد و گفت: متأسفانه در کنار این افزایش سطح جنگل‌ها که نتایج فعالیت دو دهه ۶۰ و ۷۰ است ما به هر حال کاهش سطح جنگل را هم داریم. فعالیت‌های عمرانی، تجاوزهایی که به عرصه منابع طبیعی و جنگلی می‌شود یک سطحی از کاهش جنگل‌های تاریخی را رقم زده که ممکن است سال‌ها بعد خودش را در آمارها نشان دهد.

وی ادامه داد: فعالیت سال‌های قبل در استان‌هایی مثل ایلام در مناطقی مثل دهلران و نیز خوزستان بسیار اثربخش بوده و امروز این درختان از تاج پوششی مناسبی برخوردارند. بنابراین، افزایش سطح جنگل از ۱۱.۸ به ۱۴.۳ بر اساس آمار سازمان منابع طبیعی ممکن است به دلیل افزایش سطح جنگل کاری دست‌کاشت بوده باشد یا تغییر تعریف جنگل.

این محقق اظهار کرد: در منطقه زاگرس ۵ میلیون هکتار جنگل داشتیم اما تعریف جدید باعث شد تا سطح آن به ۶ میلیون هکتار افزایش یابد. اما کنار این افزایش سطح، کاهش سطح به دلایل مختلف نیز تهدیدی است که باید مدیران و مسئولان کشور به آن توجه ویژه داشته باشند.

به گزارش خبرنگار مهر، برای برون‌رفت این چالش و حفظ سطح فضای جنگلی منطقه زاگرس، قرار است در راستای مدیریت پایدار جنگل‌های زاگرس ۴۶ درصد معادل ۴۶۰ میلیون اصله نهال از طرح کاشت یک میلیارد درخت در این منطقه انجام شود.