سیستان و بلوچستان یکی از مراکز راهبردی کشور در حوزه دامپروری

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها، فاطمه گلوی: دامداری در استان سیستان و بلوچستان نه تنها به عنوان یک فعالیت اقتصادی و معیشتی سنتی شناخته می‌شود، بلکه نقشی کلیدی در امنیت غذایی، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار روستایی و عشایری دارد؛ همچنین به دلیل کمبود منابع آبی و شرایط خشک و نیمه‌خشک، بسیاری از روستاییان و عشایر استان دامداری را به عنوان مطمئن‌ترین شیوه تأمین معاش خود انتخاب کرده‌اند.

از منظر ملی نیز دامپروری در سیستان و بلوچستان جایگاهی برجسته دارد. این استان سهم مهمی را در تأمین گوشت قرمز و شیر کشور دارد. همچنین مراتع گسترده استان، ظرفیتی ارزشمند برای توسعه دامپروری سنتی و صنعتی محسوب می‌شوند. حضور عشایر در سیستان و بلوچستان نیز نقش بسزایی در پویایی این حوزه داشته و موجب تداوم فرهنگ و دانش بومی در مدیریت دام شده است.

سیستان و بلوچستان یکی از اصلی ترین مراکز پرورش شتر در کشور شناخته می‌شود

در این میان، پرورش شتر جایگاهی ویژه دارد؛ چرا که سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از قطب‌های اصلی پرورش شتر در کشور شناخته می‌شود. سازگاری بالای این حیوان با شرایط سخت آب و هوایی، توانایی تحمل کمبود آب و گرمای شدید، و ارزش بالای فرآورده‌های آن از جمله گوشت، شیر، پوست و کرک، باعث شده است تا پرورش شتر در این استان نه تنها جنبه معیشتی، بلکه اهمیت اقتصادی و صادراتی نیز پیدا کند. شیر شتر به دلیل خواص دارویی و تغذیه‌ای خاص خود، در سال‌های اخیر با استقبال گسترده‌ای مواجه شده و زمینه را برای ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری در منطقه فراهم کرده است.

گاو اصیل سیستانی نقش مهمی در پایداری دامپروی کشور دارد

گاو اصیل سیستانی یکی از نژادهای بومی و ارزشمند ایران است که خاستگاه آن منطقه سیستان و بلوچستان می‌باشد. این نژاد به دلیل سازگاری بالای خود با شرایط سخت اقلیمی همچون گرما، خشکی و کمبود علوفه شهرت دارد.

گاو سیستانی جثه‌ای متوسط، بدنی مقاوم و پوستی به رنگ‌های خاکستری تا سیاه دارد. از ویژگی‌های بارز آن توانایی تولید شیر باکیفیت و گوشت مطلوب است. همچنین این نژاد در کار کشاورزی و شخم‌زنی نیز استفاده می‌شود. گاو اصیل سیستانی چند وقتی است که در حال اتقراض است اما نگهداری و توسعه گاو سیستانی نقشی مهم در امنیت غذایی، حفظ تنوع ژنتیکی و پایداری دامپروری بومی کشور ایفا می‌کند.

بنابراین، دامداری در سیستان و بلوچستان نه تنها عامل مهمی در اقتصاد محلی است، بلکه به عنوان یک ظرفیت راهبردی می‌تواند در امنیت غذایی، توسعه صادرات و رشد اقتصادی کشور نقشی محوری ایفا کند.

سیستان و بلوچستان، در مسیر تبدیل شدن به هاب دام و تولید گوشت قرمز در کشور

معاون تولیدات دامی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: استان سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه، مرز مشترک با کشورهای پاکستان و افغانستان، بازارچه‌های مرزی فعال و همچنین وجود تنها بندر اقیانوسی کشور و ۳۷۰ کیلومتر مرز آبی، به سرعت به عنوان یکی از مهم‌ترین مبادی واردات دام در کشور مورد توجه قرار گرفته است. این استان با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های دامی، قابلیت بالفعل کردن پتانسیل‌های موجود و تبدیل شدن به هاب دام منطقه و تأمین گوشت مورد نیاز کشور را دارد.

مهدی حسینی افزود: در این زمینه بستر استفاده از سرمایه‌گذاری‌های موجود در حوزه زیرساخت‌های تولید گوشت قرمز فراهم شده که شامل: ۹ واحد کشتارگاه صنعتی، ۷۲ واحد قرنطینه مرزی، ۲۸ واحد بسته‌بندی گوشت قرمز، ۱۹۳۸ واحد پرواربندی صنعتی و سنتی توسط بخش خصوصی و مردم و همچنین زیرساخت واردات دام در بازارچه‌های مرزی می‌شود.

وی بیان کرد: بزرگ‌ترین واحد پرورش شتر شیری کشور در اطراف زاهدان در سال ۱۴۰۱ راه‌اندازی شد. این واحد با ظرفیت اولیه ۱۶۰ نفر مولد که در حال افزایش به ۱۰۵۰ نفر است، هم‌اکنون دارای ۴۵۰ نفر شتر نژاد سندی می‌باشد.

معاون تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان تصریح کرد: نژاد سندی روزانه تا ۲۰ کیلو شیر تولید می‌کند. سرمایه‌گذاری برای این واحد بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال بوده که به طور کامل توسط بهره‌بردار و بدون تسهیلات بانکی انجام شده است. در حال حاضر روزانه ۲۲۰ کیلوگرم شیر شتر در این واحد تولید و با بسته‌بندی با برند تاجک بلوچستان به بازارهای درون استان و استان‌های خراسان جنوبی، اصفهان، فارس و تهران عرضه می‌شود.

فرهنگ دیرینه دامداری در میان مردم محلی سیستان و بلوچستان، تجربه‌ای ارزشمند در تولید دام

ایشان در ادامه گفت: سیستان و بلوچستان با داشتن وسعت پهناور، مراتع گسترده، شرایط اقلیمی متنوع و نزدیکی به مرزهای شرقی، ظرفیت بالایی برای تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های اصلی تولید دام و گوشت قرمز کشور دارد. این استان از نظر جغرافیایی جایگاه ویژه‌ای دارد و می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، بخشی از تولیدات خود را به کشورهای همسایه مانند افغانستان، پاکستان و حتی حوزه خلیج فارس صادر کند.

حسینی گفت: یکی از مزیت‌های مهم سیستان و بلوچستان؛ وجود فرهنگ دیرینه دامداری در میان جوامع محلی است که روستاییان عشایر تجربه ارزشمندی در پرورش دام سبک و سنگین دارند؛ همچنین طرح‌های توسعه‌ای در حوزه دامپروری، استفاده از نژادهای مقاوم و سرمایه‌گذاری در صنایع فرآوری و بسته‌بندی می‌تواند زنجیره ارزش این بخش را کامل کند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: با ایجاد زیرساخت‌های لازم مانند سردخانه‌ها، کشتارگاه‌های صنعتی، بهبود شبکه حمل‌ونقل و حمایت‌های دولتی، این استان قادر خواهد بود سهم قابل توجهی در تأمین امنیت غذایی کشور ایفا کند. در صورت برنامه‌ریزی صحیح، سیستان و بلوچستان نه‌تنها نیاز داخلی ایران به گوشت قرمز را پوشش می‌دهد، بلکه به یکی از مراکز مهم صادراتی منطقه نیز بدل خواهد شد.