ماجرای شنیدنی تحول دزد خطرناکی که معلم عرفان و اخلاق شد

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین شیخ حسین انصاریان استاد حوزه علمیه به مناسبت ایام ماه صفر در مهدیه اعظم به ایراد سخنرانی پرداخت و با مطرح کردن بحث ترازوی الهی و معیارهای عینی و اخلاقی سنجش رفتار، گفت: در قرآن و سیره اهل‌بیت (ع) تأکید شده است که انسان برای ارزیابی و اصلاح زندگی و رفتار خویش تنها نباید به معیارهای شخصی یا مادی اکتفا کند، بلکه باید قرآن را به عنوان معیار اصلی و دائمی زندگی و ارتباطات اجتماعی قرار دهد.

وی با اشاره به آیات نورانی و آموزه‌های امام سجاد (ع) بیان داشت: بخش بزرگی از دین خدا بر پایه قول حق استوار است؛ سخنی مثبت و ریشه‌دار با نفع و فایده حقیقی، که در اشعار حکمت‌آمیز، کلام دلسوزان و هدایتگران، عارفان و عاشقان حقیقت و هدایت مردم تجلی دارد. همه قرآن مجید قول حق است، و ذات آن از سوی پروردگار حق تبارک و تعالی است: «انه الحق من ربک».

این استاد اخلاق افزود: خداوند متعال در سور متعددی از قرآن همچون انعام، شعرا و الرحمن، به کرات معیار، ترازو و شاغول را محترم شمرده و سفارش می‌کند که در مراودات، معاملات و زندگی، به عدالت متر و ترازو بزنید و از خیانت و کم‌فروشی بپرهیزید: اقیموا الوزن بالقسط. اگر قرار است چیزی متر یا وزن یا لیتر شود، باید با عدل و انصاف انجام گیرد؛ نه با خیانت و کم‌گذاشتن.

انصاریان خاطرنشان کرد: گناه کم‌فروشی چنان سهمگین است که خدای متعال سوره‌ای از قرآن را به طور خاص به این موضوع اختصاص داده که سوره مطففین است. خداوند نسبت به خیانت در ترازو و حق‌الناس حساسیت ویژه‌ای دارد؛ اگر کسی سال‌ها و دهه‌ها در معاملات دچار کم‌فروشی بوده، باید برای توبه، همه نقص و بدهی‌هایش را یا به خود افراد یا وارثان آن‌ها بازگرداند یا با اجازه مرجع به مستحقان واقعی بپردازد.

استاد حوزه علمیه تأکید کرد: قرآن، خود را ترازو و معیار سنجش معرفی کرده است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام توصیه می‌کند که مردم هر روز یا حداقل هر هفته خود را با آیات قرآن بسنجند و زوایای زندگی‌شان را در ترازوی الهی قرار دهند و خرابی‌های دیوار منزل و زندگی خود را اصلاح کنند. در آیه ۹۰ سوره نحل آمده است: ان الله یأمر بالعدل و الاحسان و ایتاء ذی القربی؛ یعنی به رعایت عدالت، مهربانی و رسیدگی به نیازمندان واجب شده‌ایم. در جای دیگری دستور به عفو و گذشت داده شده: خذ العفو؛ خداوند می‌خواهد بندگانش اهل گذشت و بزرگواری باشند و انسان باید توقع داشته باشد همان‌گونه که انتظار عفو و مغفرت از خداوند دارد، خود نیز از خطای دیگران دلگیر نباشد و ببخشد.

وی به بررسی مسئله طلاق در منظومه معارف خانواده پرداخت و گفت: در قرآن، طلاق منفورترین حلال شمرده شده است. مردان و زنان بی‌دلیل نباید به سوی جدایی بروند و اگر ضرورتی برای طلاق نبود باید پرهیز شود؛ چه آنکه عواقب طلاق بر فرزندان و خانواده دامنه‌دار است و نه زن و نه مرد نباید با نیت انتقام و لجاجت زندگی را به جدایی بکشانند. حتی اگر جدایی رخ داد، قرآن تاکید دارد با احترام و مهربانی و رعایت انصاف با زن و شوهر سابق رفتار شود و حق و حقوق هر دو طرف خصوصاً زن رعایت شود. اجرای صحیح طلاق منوط به حضور دو شاهد عادل است و اگر با ظواهر صوری و غیرفقهی انجام شود، طلاق شرعاً باطل است.

انصاریان با اشاره به دستور قرآن به سنجش مداوم بر مبنای الگوهای الهی اظهار داشت: علاوه بر معیارهای عددی و ابزاری، خود قرآن معیار بزرگ دیگری معرفی کرده است. در سوره تحریم، دو اسوه و شاغول رفتاری برای زنان و مردان معرفی می‌کند و آسیه، همسر فرعون را نمونه متعالی مقاومت و ایمان قرار می‌دهد؛ زنی که با وجود زندگی در رفاه و قدرت، به خاطر حق از شوهرش جدا شد و در نهایت زیر شکنجه‌های طاقت‌فرسای فرعون، با جمله رب ابن لی عندک بیتاً فی الجنه عاقبت خیر و جایگاه رفیع بهشتی را از خداوند مسالت کرد. قرآن اسم شوهرش، فرعون، را آورده تا بگوید حتی در فضای آلوده و قدرت و ثروت، امکان دینداری و عفت هست.

استاد حوزه علمیه لزوم گوش قبول و پذیرش قلبی حق تاکید کرد و گفت: امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند شنیدن سخن حق کافی نیست؛ بلکه دل به پذیرش حرف حق داشت، یک دزد بود، نه دزدی معمولی؛ فردی در هنر و قدرت دزدی کم‌نظیر و بسیار خطرناک که سال‌ها حکومت وقت بنی‌عباس او را تعقیب می‌کرد برای اینکه دستگیر و اعدامش کنند اما موفق نمی‌شدند. یک شب، این دزد شنیده بود خانه‌ای هست که دختر یا زن زیبایی در آن زندگی می‌کند. او تصمیم گرفت نیمه شب به آن خانه دستبرد بزند. مسیرش از روی پشت‌بام خانه‌ها می‌گذشت

وی افزود: هنگامی که به خانه موردنظر نزدیک شد، نیمه‌شب، دید زنی یا دختری بیدار است و در حال خواندن نماز شب و گریه و تلاوت قرآن (سوره حدید) است. این زن آیه‌ای از قرآن را با صدای بلند تلاوت می‌کرد: «أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ» (آیا وقت آن نرسیده که دل‌هایشان برای ذکر خدا خاشع شود؟) این آیه مستقیماً قلب دزد را لرزاند. در همان لحظه بر بام خانه زانو زد و در دل با خدا نجوا کرد: «بارالها، وقت آشتی من با تو رسیده… برمی‌گردم. توبه می‌کنم.» او همانجا از نیت دزدی برگشت، از شهر خارج شد و به کاروانسرایی رسید. در آنجا دید کاروان داران و تاجران مشغول آماده‌سازی هستند تا زودتر شهر را ترک کنند که مبادا شبانه گرفتار این دزد خطرناک شوند. دزد کنار دیوار کاروانسرا ایستاد، اشک ریخت و گفت: «کاروان‌سالار! از آن سگی که مردم را می‌ترساند، نترسید؛ دیشب افسارش کردم!» امام صادق (ع) می‌فرماید: این دزد با گوش قبول فقط یک آیه شنید، اما به قلبش نشست و مسیرش را تغییر داد. پس از آن شب، این دزد تا ۳۰ سال زنده بود، به معلم عرفان و اخلاق تبدیل شد، و درباره‌اش حتی در کتاب‌های معتبر خارجی مطالب مهمی آمده است.