پایتخت محل اجتماع فرهنگ‌ها؛ تهران وطن و نه فقط محل کار و زندگی است

محمود منیعی تهران پژوه، فعال اجتماعی و بنیانگذار انجمن دوستداران تهران در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: ریشه اصلی اینکه مردم تهران، شهرشان را نمی‌شناسند در کم‌کاری مسئولان است، نه مردم. ما نتوانستیم ظرفیت‌های گردشگری شهر تهران، آداب و رسوم و فرهنگ و سنت‌ها را به مردم معرفی کنیم. موقعی که ما کار معرفی تهران را شروع کردیم، کسی فکر نمی‌کرد تهران هم می‌تواند مقصد گردشگری باشد چون بیشتر یک گذر بود. تورهایی که به تهران می‌آمدند نصف روز برخی از مراکز گردشگری مانند خیابان سی تیر را می‌دیدند و به شیراز و اصفهان می‌رفتند.

وی گفت: از سال ۱۳۹۵، با شکل‌گیری ستاد گردشگری شهر تهران که من هم از بنیانگذارانش بودم؛ دو هزار مقصد گردشگری در تهران را احصا کردیم. از همان‌جا تورهای نیم‌روزه طراحی شد، مثل تور سه برج (برج طغرل، آزادی و میلاد). بعد تورهای یک‌روزه، پیاده‌روی در منطقه ۱۲، تورهای دوچرخه‌سواری، اتوبوس‌های روباز گردشگری و حلقه‌های گردشگری شهری را راه انداختیم.

وی در ادامه بیان کرد: یک اراده ملی برای معرفی تهران شکل نگرفته بود. البته مغرضانه یا عمدی نبود؛ بیشتر به این دلیل که تهران همیشه به چشم «محل کار و زندگی» دیده می‌شد، نه «وطن». تهران اجتماع خرده فرهنگ هاست. تهران در حالی‌که مادر همه اقوام است؛ زمانی دارالخلافه و پایتخت شد و اقوام مختلف به آن آمدند، نقش شان را در شهر پیدا کردند و فرهنگ‌ها در هم آمیخت و هویتی غنی شکل گرفت. اما هنوز خیلی‌ها وابستگی‌شان به زادگاه اصلی‌شان را حفظ کرده‌اند.

وی افزود: تهران خدمات زیادی به مردم داد ولی همه فقط در دو حوزه کسب و کار و اقتصاد به آن نگاه کردند نه وطن. ستاد گردشگری که به صورت مستقل شکل گرفت شروع شد که اقوام بیشتر به تهران توجه کنند و آخر هفته مردم برای گشت و گذار برنامه‌ای داشته باشند.

منیعی بیان کرد: ما تهران را بخش‌بخش بررسی کردیم. دیدیم دریایی از مطلب بود. نشست‌های متعددی برگزار کردیم؛ از آداب تهرانی‌ها در شب یلدا گرفته تا تاریخ اسباب‌بازی‌های تهران، آشپزی تهرانی، موسیقی، تئاتر و سینما. حتی کتاب‌ها و خاطرات محلی را معرفی کردیم. این نشست‌ها سود مالی نداشت، صرفاً عشق و علاقه بود. چون معتقد بودم هرچه داریم از تهران است و باید به آن برگردانیم.

وی افزود: کم‌کم مردم با شهر تهران آشتی کردند. با کمک شبکه‌های اجتماعی این روند سرعت گرفت. خیلی‌ها که قبلاً فقط کلیپ‌های ساده منتشر می‌کردند، شروع کردند به معرفی مقاصد گردشگری و امروز می‌بینیم تعداد زیادی بلاگر تهرانی داریم. این اتفاق ما را خوشحال می‌کند، چون ما جزو آغازگران این مسیر بودیم.

این تهران پژوه گفت: به نظرم هیچ شهری در دنیا به اندازه تهران تنوع گردشگری ندارد. از کوه‌نوردی و طبیعت‌گردی در ارتفاعات شمیران گرفته تا گردشگری مذهبی با ۲۷۰ امامزاده، کاخ‌گردی، موزه‌گردی، پیاده‌گردی، رستوران‌گردی و حتی مال‌گردی. هر منطقه تهران داستانی دارد. مثلاً فقط یک خیابان مثل پیروزی، ده‌ها لایه تاریخی و فرهنگی دارد؛ از باشگاه برق و فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا گرفته تا کارخانه کوکاکولا و مراکز نظامی و فرهنگی. یا خیابان سی تیر با موزه ایران باستان، موزه ملک، کلیسا، کنیسه، مسجد و آتشکده در یک مسیر کوتاه.

وی گفت: اگر بخواهیم تنها داستان یک خیابان پیروزی را بیان کنیم روایت های زیادی وجود دارد. از میدان شهدا و روایت جمعه سیاه شروع می کنیم. به سمت شرق که بروید باشگاه برق و موزه برق را می‌توانید ببینید. سیر تحول صنعت برق در این موزه روایت شده است. جلوتر که بروید با شکل گیری فروشگاه‌های زنجیره‌ای در تهران آشنا می‌شوید. این فروشگاه برای نظامی‌ها ایجاد شد. صنایع جنگ افزارسازی را بعد از فروشگاه داریم. تمام کسانی که در جنگ افتخار آفریدند و در نیروی هوایی استخدام شدند پرونده شان اینجاست. سه راه سلیمانیه را بعد از آن داریم که پر بود از کیوسک‌های تلفن. می‌شد آنجا را به بهترین موزه مخابرات ایران تبدیل کرد. بعد از آن بیمارستان فجر که برای ارتشی ها بود ایجاد شد. در چهارراه کوکاکولا کارخانه کوکاسازی بود. نرسیده به این چهارراه یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود داشت. کارخانه یخسازی هم جلوتر از آن وجود داشت. این خیابان روایت و داستانهای زیادی دارد.

وی در پاسخ به اینکه پس چرا با وجود این همه نشست و فعالیت هنوز خیلی‌ها با تهران غریبه هستند گفت: مشکل در زیرساخت‌هاست. تهران تقریباً معرفی شده، مردم هم علاقه‌مند شده‌اند، اما هنوز زیرساخت گردشگری نداریم. مثلاً سرویس بهداشتی عمومی مناسب وجود ندارد، یا خدمات شهری برای گردشگران به‌روز نیست. اگر این کمبودها جبران نشود، صنعت گردشگری تهران آسیب می‌بیند.

منیعی گفت: تهران یکی از مظلوم‌ترین شهرهای جهان است. شهری که بار فرهنگ‌ها و اقوام مختلف را به دوش کشیده و خدمات بزرگی به ایران داده، اما کمتر کسی آن را به عنوان مقصد گردشگری جدی گرفته است. ما در انجمن دوستداران گردشگری تهران تلاش کردیم این نگاه را تغییر دهیم و خوشبختانه امروز می‌بینم مردم دارند دوباره با شهرشان آشتی می‌کنند.