سیره نبوی در مدیریت بحران‌ها؛ از توحید تا مشارکت اجتماعی
خبرگزاری مهر، گروه استانها: در تاریخ اسلام، پیامبر اکرم (ص) نه‌تنها به عنوان پیام‌آور وحی، بلکه به‌مثابه یک رهبر اجتماعی و سیاسی، در برابر بحران‌ها و اختلافات، شیوه‌ای منحصربه‌فرد و الهام‌بخش را به کار گرفتند. جامعه‌ای که ایشان در آن ظهور کردند، گرفتار در تفرقه‌های قبیله‌ای، جنگ‌های خونین، و فقدان ساختار حکومتی بود اما با […]
خبرگزاری مهر، گروه استانها: در تاریخ اسلام، پیامبر اکرم (ص) نه‌تنها به عنوان پیام‌آور وحی، بلکه به‌مثابه یک رهبر اجتماعی و سیاسی، در برابر بحران‌ها و اختلافات، شیوه‌ای منحصربه‌فرد و الهام‌بخش را به کار گرفتند. جامعه‌ای که ایشان در آن ظهور کردند، گرفتار در تفرقه‌های قبیله‌ای، جنگ‌های خونین، و فقدان ساختار حکومتی بود اما با تکیه بر اصولی چون توحید، مشورت، اخلاق‌مداری و مردم‌محوری، توانستند امت پراکنده را به وحدت و انسجام برسانند.
سیره نبوی در مدیریت بحران‌ها، نه‌تنها در زمان خود کارآمد بود، بلکه امروز نیز می‌تواند الگویی برای عبور از چالش‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی باشد. از صلح حدیبیه تا مشورت‌های جنگی، از دعوت به توحید تا شنیدن صدای مردم، همه نشان‌دهنده روشی است که پیامبر در برابر بحران‌ها برگزیدند: گفت‌وگو، مشارکت، و اتصال به ارزش‌های الهی.
پیامبر با محوریت توحید، جامعه متفرق جاهلی را به وحدت رساند
حجت‌الاسلام سید شمس‌الدین موسوی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به سیره پیامبر اسلام (ص) در مدیریت بحران‌ها و اختلافات اجتماعی، اظهار داشت: پیامبر اکرم (ص) در شرایطی ظهور کردند که جامعه جاهلی دچار تفرقه شدید، جنگ‌های خونین و فقدان حکومت مرکزی بود. ایشان با تکیه بر اصل توحید، توانستند امت پراکنده را به وحدت و انسجام برسانند.
وی افزود: در آن دوران، قبایل عرب درگیر نزاع‌های طولانی بودند و برای کاهش خونریزی، چهار ماه را به عنوان ماه‌های حرام تعیین کرده بودند اما آنچه توانست این جامعه را دگرگون کند، دعوت پیامبر به توحید و چنگ زدن به ریسمان الهی بود؛ ریسمانی که همواره عامل وحدت و آرامش بوده است.
موسوی با تأکید بر اینکه وحدت بدون توسل به آموزه‌های الهی، شعاری توخالی است، گفت: در عصر غیبت، ولی فقیه به عنوان نایب امام زمان (عج)، نقش محوری در ایجاد وحدت ایفا می‌کند. اگر جامعه حول محور ولایت حرکت کند، بسیاری از چالش‌ها و اختلافات قابل حل خواهد بود.
وی با اشاره به تجربه‌های معاصر، تصریح کرد: در جریان جنگ ۱۲ روزه، مردم با درک عمیق‌تری از جایگاه ولایت فقیه، به سمت وحدت و همدلی حرکت کردند. باید فضائل و آثار ولایت فقیه را برای مردم تبیین کنیم تا با شناخت صحیح، مسیر انسجام اجتماعی هموار شود.
حجت‌الاسلام موسوی خاطرنشان کرد: توحید نه‌تنها عامل وحدت، بلکه مایه ایمنی و ثبات اجتماعی است. اما این توحید شرطی دارد و آن پذیرش ولایت است؛ مصداق ولایت در عصر حاضر، ولی فقیه است که با هدایت الهی، جامعه را از بحران‌ها عبور می‌دهد.
مشارکت‌طلبی پیامبر در بحران‌ها، الگویی برای مدیریت اجتماعی امروز
حجت‌الاسلام سید مطهر علیزاده در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به شیوه پیامبر اسلام (ص) در مدیریت بحران‌ها و اختلافات اجتماعی، اظهار داشت: پیامبر در مقاطع حساس و بحرانی، برای ایجاد همراهی و انسجام جمعی، از نظرات و مشارکت افراد مختلف بهره می‌گرفتند. این مشارکت‌طلبی نه‌تنها نشانه‌ای از تدبیر سیاسی ایشان بود، بلکه روح مردم‌مداری را در رفتار ایشان نمایان می‌کرد.
وی افزود: در سیره نبوی، توجه به افکار عمومی و احترام به دیدگاه‌های مختلف، جایگاه ویژه‌ای دارد. پیامبر در تصمیم‌گیری‌های کلان، حتی در میدان جنگ، با اصحاب مشورت می‌کردند و این امر باعث تقویت اعتماد عمومی و همدلی در جامعه می‌شد.
علیزاده با تأکید بر اینکه پیامبر هیچ‌گاه از مردم فاصله نگرفتند، گفت: توجه به مردم، روح حاکم بر رفتار پیامبر بود. ایشان در سخت‌ترین شرایط، صدای مردم را می‌شنیدند و با آنان گفت‌وگو می‌کردند. این شیوه، نه‌تنها بحران‌ها را مدیریت می‌کرد، بلکه زمینه‌ساز وحدت و انسجام اجتماعی بود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در جامعه جاهلی که تفرقه و نزاع‌های قبیله‌ای حاکم بود، پیامبر با تکیه بر توحید و مشارکت اجتماعی، توانستند امت پراکنده را به وحدت برسانند. این تجربه تاریخی نشان می‌دهد که حل اختلافات، نیازمند محوریت ارزش‌های الهی و گفت‌وگوی اجتماعی است.
حجت‌الاسلام علیزاده همچنین گفت: امروز نیز در مواجهه با چالش‌های سیاسی و اجتماعی، بازخوانی سیره نبوی می‌تواند راهگشا باشد. اگر مسئولان با مردم گفت‌وگو کنند، نظرات آنان را بشنوند و تصمیمات را بر پایه مشارکت جمعی بگیرند، بسیاری از بحران‌ها قابل مدیریت خواهد بود.
وی در پایان تأکید کرد: سیره پیامبر در بحران‌ها، الگویی زنده برای امروز ماست؛ الگویی که بر پایه توحید، ولایت، و مردم‌مداری بنا شده و می‌تواند چراغ راهی برای عبور از پیچ‌های دشوار اجتماعی باشد.
سیره‌ای برای امروز، راهی برای فردا
سیره پیامبر اسلام (ص) در مواجهه با بحران‌ها، ترکیبی از اصول الهی و روش‌های انسانی بود. پیامبر با محوریت توحید، جامعه‌ای متفرق را به وحدت رساندند و با مشارکت‌طلبی و شنیدن صدای مردم، اعتماد عمومی را تقویت کردند.
در عصر حاضر، که جوامع با بحران‌های متعددی روبه‌رو هستند، بازگشت به این سیره می‌تواند راهگشا باشد. اگر مسئولان و نخبگان بتوانند همانند پیامبر (ص) به اصول الهی تکیه کنند، مردم را در تصمیم‌گیری‌ها شریک بدانند و محور وحدت را در ولایت الهی بیابند، بسیاری از چالش‌ها نه‌تنها قابل مدیریت بلکه قابل تبدیل به فرصت خواهند بود
دیدگاهتان را بنویسید