جایزه مصطفی و تقویت دیپلماسی علمی ایران در عرصه جهانی

به گزارش خبرنگار مهر، بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) با چشم‌انداز گسترش صلح، امنیت و رفاه بشریت فعالیت خود را از سال ۱۳۹۱ آغاز کرده و مأموریت اصلی خود را توسعه علم و فناوری در جهان اسلام قرار داده است. این بنیاد برای تحقق این هدف، شناسایی و تجلیل از دانشمندان برجسته، فراهم کردن زمینه توسعه تعاملات پژوهشگران و افزایش همکاری و هم‌افزایی کشورهای اسلامی در حوزه‌های علم و فناوری را با تأکید ویژه بر فناوری‌های پیشرفته در دستور کار دارد.

در راستای تجلیل از دانشمندان برجسته و ایجاد بستر همکاری و توسعه علمی در جهان، جایزه مصطفی(ص) به عنوان نمادی از شایستگی و برتری علمی در سطح بین‌المللی شکل گرفته است. این جایزه به اثر نوآورانه‌ای تعلق می‌گیرد که در مرزهای دانش توسط افرادی شاخص در حوزه‌های علم و فناوری ارائه شده و زمینه‌ساز بهبود زندگی بشر باشد. برگزیدگان جایزه، علاوه بر دریافت لوح و مدال جهانی مصطفی، مبلغ ۵۰۰ هزار دلار جایزه نقدی را که از محل خیرین و موقوفات علم و فناوری تأمین شده، دریافت می‌کنند و در مراسمی باشکوه با حضور دانشمندان و فرهیختگان از کشورهای مختلف جهان مورد تقدیر قرار می‌گیرند.

بیست درصد از مبلغ جایزه مصطفی به عنوان پشتیبانی از فعالیت برگزیدگان در قالب‌های مختلف اختصاص می‌یابد که شامل اعطای گرنت پژوهشی برای ارائه به پژوهشگران کشورهای اسلامی، کمک هزینه فرصت‌های مطالعاتی، کمک هزینه سفر برای حضور در رویدادهای بنیاد یا کشورهای اسلامی، گرنت برای انتشار مقالات مشترک با پژوهشگران کشورهای اسلامی، کمک هزینه انجام پروژه‌های مشترک، راه‌اندازی مراکز مشترک علمی، پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی کشورهای اسلامی، عضویت و فعالیت در مجامع علمی کشورهای اسلامی و سایر برنامه‌های پیشنهادی مورد تایید بنیاد است.

مدال جایزه مصطفی با الهام از اسطرلاب و سنگ عقیق در مرکز آن به عنوان نماد اسلامی طراحی شده است. یکی از ویژگی‌های مهم این مدال، محوریت شکل هندسی دایره است که با مفهوم بی‌نهایت و جاودانگی در تاریخ انسان پیوند دارد و کروی بودن زمین را نیز تداعی می‌کند. این نماد یادآور این نکته است که علم و دانش مرز نمی‌شناسد و توسعه مرزهای دانش توسط دستاوردهای علمی برتر، یکی از ملاک‌های اصلی اعطای جایزه مصطفی است. سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی بر روی مدال حک شده‌اند و پایه‌ای آن را نگه می‌دارند.

جایزه مصطفی در ابتدا در چهار حوزه فناوری نانو، زیست‌فناوری، فناوری ارتباطات و بخش عمومی (سایر حوزه‌ها) اهدا می‌شد. اما از سال ۲۰۱۹ و با افزوده شدن «برگزیده مقیم کشورهای اسلامی» در کنار «برگزیده جایزه مصطفی»، جوایز در سه حوزه فناوری نانو، زیست‌فناوری و علوم پایه اعطا می‌شود.

برگزیدگان جایزه مصطفی

سال ۲۰۱۵:
عمر یاغی در زمینه علم و فناوری نانو با اثر چارچوب‌های فلز آلی (MOFs) و جکی ای-رو یینگ در حوزه نانوزیستی با اثر ساخت مواد و سیستم‌های پیشرفته زیستی با ساختار نانویی، از جمله نانوذرات پلیمری در سیستم‌های پاسخ‌دهنده محرک برای دارورسانی هوشمند در بدن، هر دو جایزه نقدی ۵۰۰ هزار دلاری دریافت کردند. عمر یاغی از حوزه نانوفناوری و جکی ای-رو یینگ از بخش عمومی (سایر حوزه‌ها) انتخاب شدند.

سال ۲۰۱۷:
سامی ارول گلنبه (متولد ترکیه) با دستاورد شبکه G و محمد امین شکراللهی (متولد ایران) با دستاورد رپتور کد در زمینه فناوری ارتباطات برگزیده شدند. جایزه نقدی ۵۰۰ هزار دلاری میان این دو تقسیم و به هرکدام ۲۵۰ هزار دلار پرداخت شد. پس از آن و از سال ۲۰۱۹، جایزه برگزیده مقیم کشورهای اسلامی نیز به جوایز اضافه گردید.

سال ۲۰۱۹:
اوگور شاهین (متولد ترکیه) استاد پزشکی دانشگاه ماینز آلمان، با اثر توسعه و آزمایش بالینی واکسن‌های درمان سرطان بر اساس mRNA برای هر بیمار به صورت فردی، و علی خادم حسینی (متولد ایران) عضو انجمن شیمی آمریکا و استاد رادیولوژی، مهندسی شیمی و مهندسی زیستی دانشگاه کالیفرنیا، با اثر هیدروژل‌های نانو و بایو ساختار برای کاربردهای زیست‌پزشکی، هر کدام ۲۵۰ هزار دلار دریافت کردند. همچنین سه برگزیده مقیم کشورهای اسلامی شامل عمران اینان (عضو انجمن فیزیک آمریکا و رئیس دانشگاه کوک، متولد ترکیه) با دستاورد در فیزیک یونوسفری و جوی، حسین بهاروند (استاد زیست‌شناسی و فناوری سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان، متولد ایران) با اثر در درمان پارکینسون و AMD چشم با سلول درمانی، و محمد عبدالاحد (استاد دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، متولد ایران) با دستاورد در حوزه نانوالکترونیک، جایزه ۵۰۰ هزار دلاری را میان خود تقسیم کردند.

سال ۲۰۲۱:
کامران وفا (استاد فیزیک دانشگاه هاروارد، متولد ایران) با دستاورد در حوزه فیزیک نظری (نظریه F) و زاهد حسن (استاد فیزیک دانشگاه پرینستون، متولد بنگلادش) با دستاورد در حوزه فیزیک کوانتوم (نیمه‌فلزهای فرمیون ویل)، جایزه نقدی ۵۰۰ هزار دلاری را میان خود تقسیم کردند. سه برگزیده مقیم کشورهای اسلامی نیز شامل محمد صائغ (استاد پزشکی و ایمنی‌شناسی دانشگاه آمریکایی بیروت، متولد لبنان) با دستاورد در درمان‌های نوین برای بهبود نتایج آلوگرافت کلیه و قلب، یحیی تیعلاتی (استاد فیزیک دانشگاه محمد الخامس، متولد مراکش) با دستاورد در فیزیک نظری و ذرات، و محمد اقبال چودری (رئیس مرکز ICCBS دانشگاه کراچی، متولد پاکستان) با دستاورد در زمینه شیمی آلی زیستی، جایزه ۵۰۰ هزار دلاری را میان خود تقسیم کردند.

سال ۲۰۲۳:
مراسم اعطای جایزه در چهل ستون اصفهان برگزار شد. احمد حسن (متولد مصر) با دستاورد در زمینه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات (کاوش مخازن نرم‌افزاری) و امید فرخزاد (متولد ایران) با اثر در زمینه زیستی و پزشکی (طراحی، توسعه و ارزیابی بالینی داروهای نوین بر پایه نانوذرات پلیمری) هر کدام ۲۵۰ هزار دلار دریافت کردند. همچنین سه برگزیده مقیم کشورهای اسلامی شامل سامیا خوری (متولد لبنان) با دستاورد در علم و فناوری زیست پزشکی (رویکردهای نوین در درمان بیماری ام‌اس)، احمد فوزی اسماعیل (مالزی) با اثر در علوم پایه و مهندسی (توسعه کاربردهای فناوری غشا) و مورات اویسال (استاد تمام دانشگاه ابوظبی، متولد ترکیه) با اثر در فناوری اطلاعات و ارتباطات (فناوری ارتباطات بی‌سیم نوری) جایزه ۵۰۰ هزار دلاری را میان خود تقسیم کردند.