گازوئیل به بازار فیزیکی بورس انرژی برمی‌گردد؟

به گزارش خبرگزاری مهر، بورس انرژی ایران با بیان اینکه کمبود گازوئیل به عنوان یکی از مشکلات صنایع و از طرفی دیگر خلأ شفافیت در بازار این فرآورده، امکان قاچاق آن را در شرایط نیاز کشور به گازوئیل فراهم کرده است اعلام کرد: با عرضه مجدد گازوئیل در بورس انرژی ایران، به دلیل شفافیت موجود در سازوکار معاملات بورسی معضل قاچاق این محصول تا حد زیادی رفع خواهد شد.

بنابر اعلام بورس انرژی ایران، ناترازی انرژی موضوعی است که رفع آن در نگاه نخست، صرفاً منوط به افزایش میزان تولید برق است؛ در حالی‌که عوامل پدیدآورنده این مسئله که در سال‌های متمادی در ایران به وجود آمده، ابعاد و دامنه گسترده‌تری دارد. یکی از این ابعاد مسئله کمبود گازوئیل به شمار می‌رود. گازوئیل یکی از پرمصرف‌ترین سوخت‌های مورد نیاز در نیروگاه‌های برق حرارتی است و در شرایط قطعی برق، نیاز به تأمین آن بیش از همیشه احساس می‌شود.

این گزارش حاکی از آن است که به تازگی سید محمدمهدی سیدی مشاور مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، از هدر رفت سالانه ۶ تا ۸ میلیارد دلار از منابع کشور به‌دلیل قاچاق سوخت گزارش داده است. طبق آمار رسمی، روزانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون قاچاق سوخت انجام می‌شود که حجم غالب آن را گازوئیل و بنزین تشکیل می‌دهد. فرآیندهای غیرشفاف در توزیع و معاملات حامل‌های انرژی از جمله گازوئیل، یکی از علل اصلی این مسئله ملی ارزیابی می‌شود.

بستری شفاف برای معاملات انرژی؛ علیه قاچاق

بنابر این گزارش چندی پیش امیرمحمد پرهام‌فر مدیرکل سابق پیشگیری از قاچاق کالا و ارز ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در گفت‌وگویی بر این مهم تاکید کرده و گفته است: «یکی از معضلات ما در بحث قاچاق نبود شفافیت در گردش اطلاعات است. به این معنا که اگر اطلاعات تجاری موردنیاز به صورت شفاف در گردش باشد و همه دستگاه‌ها از اقدامات هم مطلع بوده و به فرآیندهای یکدیگر دسترسی داشته باشند، در این صورت مبارزه با قاچاق بسیار ساده‌تر می‌شود.» نکته جالب توجه این است که این هشدار در سال ۱۳۹۸ داده شد اما مسئله قاچاق انرژی تاکنون حل نشده باقی مانده است.

بورس انرژی ایران همچنین توضیح داده است که تمام معاملات انجام شده در رینگ داخلی و بین‌الملل بازار فیزیکی بورس انرژی ایران در سامانه ثامن ثبت می‌شود و همین امر موجب شفافیت معاملات صورت پذیرفته خواهد شد و شفافیت موجب جلوگیری از قاچاق می‌شود، بنابراین در شرایط کنونی کشور و نیاز صنایع به گازوئیل برای ادامه فرآیند تولید خود، وجود بازار شفاف و قانونی می‌تواند کمک به‌سزایی به ادامه فعالیت صنایع کند.

در این گزارش آمده است که با توجه به نیاز صنایع به این محصول، عرضه مستمر و با قیمت مناسب در بورس انرژی ایران باعث شکل گیری یک بازار مطمئن خواهد شد که در نهایت مرجعیت قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی در بورس انرژی ایران را تقویت می‌کند.

گازوئیل از مسیر بورس انرژی به صنایع بازمی‌گردد

این گزارش حاکی از آن است که بنابر آمار موجود، ابتدای سال ۱۳۹۴ تا پایان سال ۱۴۰۳ بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن از فرآورده نفت گاز در رینگ بین‌الملل بازار فیزیکی این بورس به ارزش بیش از یک میلیارد و ۱۳۲ میلیون دلار مورد معامله قرار گرفته است. هم‌چنین معاملات فرآورده فوق بیش از ۱۲ میلیون دلار مازاد رقابت را نیز به همراه داشت.

بورس انرژی ایران همچنین اعلام کرد: در سال ۱۴۰۳ شرکت پالایش نفت آبادان با مجوز شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، ۱۰۵ هزار تن گازوئیل را در رینگ بین‌الملل به ارزش بیش از ۶۴ میلیون دلار مورد معامله قرار داد. پس از آن به دلیل نیاز کشور به این فرآورده، عرضه آن در بورس انرژی ایران متوقف شد اما شنیده‌ها حاکی از آن است که در روزهای آینده، گازوئیل به بازار فیزیکی بورس انرژی ایران بازخواهد گشت.

بنابر این گزارش با توجه به وجود زیرساخت‌های مناسب در بازار فیزیکی، انجام معاملات در این بازار، سریع‌ترین راه برای دستیابی صنایع به گازوئیل مورد نیاز خود خواهد بود. این اقدام هم‌چنین راهکار مؤثری برای مقابله با قاچاق گازوئیل تلقی می‌شود.