اربعین نماد بزرگ‌ترین اجتماع انسانی بر محور محبت و عشق است

حجت‌الاسلام مصطفی صفایی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اربعین، نماد بزرگ‌ترین اجتماع انسانی بر محور محبت و عشق است. در شرایطی که دنیای امروز مملو از تفرقه‌ها و کشمکش‌هاست، این راهپیمایی عظیم نشان می‌دهد که محبت به اهل بیت (ع) می‌تواند فراتر از هر مرزی، میلیون‌ها انسان را با هر ملیت و زبانی در کنار هم قرار دهد. فضیلت اربعین از روایات و احادیث زیادی مشهود است.

این کارشناس دینی افزود: در حدیثی از امام حسن عسکری (ع)، زیارت اربعین به عنوان یکی از پنج نشانه مؤمن برشمرده شده است که نشان از جایگاه والای این روز و عمل دارد. این زیارت، صرفاً یک سفر نیست؛ بلکه سیر و سلوکی عرفانی است که هر گام آن، به تطهیر روح و پالایش نفس کمک می‌کند.

وی گفت: فضیلت اربعین به این دلیل است که این روز، روز بازگشت سرها به پیکرها و روز پایان اسارت اهل بیت (ع) است. در این روز، جابر بن عبدالله انصاری به عنوان اولین زائر، با چهل روز تأخیر، بر مزار سیدالشهدا (ع) حاضر شد و یاد و خاطره عاشورا را زنده نگه داشت. این اولین زیارت، سنگ‌بنای یک سنت حسنه شد که امروز به یک جریان جهانی تبدیل شده است.

صفایی با اشاره به اعمال روز اربعین بیان کرد: مهم‌ترین عمل در این روز، زیارت امام حسین (ع) است که توصیه شده است با قرائت زیارت مخصوص اربعین همراه باشد. در این زیارت، ابعاد حماسه عاشورا و پیام نهضت حسینی به زیبایی بیان شده است. همچنین، خواندن نماز زیارت و یاد شهدای کربلا از دیگر اعمال مهم این روز است.

این کارشناس دینی ادامه داد: علاوه بر این، در روایت آمده است که روزه گرفتن در این روز مستحب است. صدقه دادن و کمک به نیازمندان نیز از جمله کارهایی است که در این روز بر آن تأکید شده است. اما پیاده‌روی اربعین خود به تنهایی یک عمل بزرگ محسوب می‌شود که هر قدم آن، ثواب و برکات معنوی فراوانی به همراه دارد.

وی تصریح کرد: حضور در این راهپیمایی، تمرینی برای صبر، ایثار و فداکاری است. زائران در این مسیر، از همه تعلقات دنیوی فاصله می‌گیرند و تنها به یک هدف فکر می‌کنند: رسیدن به معشوق. محبت و همدلی در میان زائران به حدی است که هیچ‌کس احساس غریبی نمی‌کند و همه با یکدیگر مانند برادر و خواهر رفتار می‌کنند.

صفایی افزود: این اجتماع عظیم، یک رزمایش فرهنگی و معنوی است که نشان می‌دهد قدرت حقیقی نه در تسلیحات نظامی، بلکه در عشق به ارزش‌ها و حقیقت نهفته است. اربعین نمایش زنده پیام عاشوراست؛ پیام ایستادگی در برابر ظلم، پاسداری از حقیقت و مبارزه برای عدالت. این اجتماع، تجلی این فرمایش رهبر کبیر انقلاب است که «ملت ما به این دلیل از همه چیز دست می‌کشد که از هیچ چیز نمی‌ترسد، غیر از خدا.» این شعار درسی است که باید از اربعین گرفته شود و به جهان منتقل شود.

این کارشناس دینی به نقش مردم و خواص آن در دوران امان حسین و ایران امروز اشاره کرد و گفت: یکی از درس‌های مهم عاشورا، نقش دوگانه مردم و خواص است. در ابتدا، بسیاری از مردم کوفه با امام بیعت کردند، اما به دلیل ترس و فشار، ایشان را تنها گذاشتند. خواص آن زمان نیز به دلیل مصلحت‌اندیشی و دنیاطلبی، نتوانستند به وظیفه خود عمل کنند. این تنها ماندن امام، زمینه فاجعه کربلا را فراهم کرد.

وی ادامه داد: در شرایط امروز، نقش خواص و نخبگان جامعه، از جمله روشنفکران، روحانیون و هنرمندان، در جهت‌دهی به افکار عمومی و پشتیبانی از مطالبات مردمی، بسیار حیاتی است. همچنین، پدیده‌ای مشابه «ترس و فشار» که در کوفه وجود داشت، در جوامع مدرن نیز به اشکال دیگری می‌تواند موجب سکوت یا انفعال بخشی از جامعه شود. تصمیم‌گیری مردم و خواص در حمایت از عدالت، می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد.